گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق روز گذشته (16 دی 1399) در سخنرانی خود به مناسبت یکصدمین سالگرد تاسیس ارتش عراق با صراحت موضوع عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی از خاک این کشور را مورد اشاره قرار داد. الکاظمی در سخنان خود، هدف گفتگوهای استراتژیک با آمریکا را عقب نشینی نیروهای این کشور از خاک عراق دانسته و وعده داد که بیش از نیمی از این نیروهای آمریکایی طی روزهای آینده عراق را ترک می کنند.
پیرامون اظهارات اخیر الکاظمی دو نکته قابل تامل است. اول این که نخست‌وزیر عراق به خوبی نسبت به این مساله آگاهی دارد که خواست عمومی جامعه عراق، اخراج نظامیان آمریکایی از این کشور بوده و بنابر همین ملاحظه او قصد دارد از طرح این موضوع به عنوان عامل برای کسب مشروعیت و تقویت جایگاه خود در آینده بهره بگیرد. دوم این که اظهارات الکاظمی در شرایطی عنوان می‌شود که اخیرا اظهارات هشام داود، مشاور نخست‌وزیر در گفتگوی با بی‌بی‌سی، درباره نقش سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، جنجال و واکنش‌های زیادی را به همراه داشته بود. هر چند الکاظمی فعالیت مشاور خود را به حالت تعلیق درآورده بود اما به نظر می‌رسد اظهارات او در ادامه واکنش‌های شدیداللحنی قرار دارد که نسبت به اظهارات هشام داود مطرح شده بود.
با این اوصاف، اظهارات الکاظمی پیرامون خروج نظامیان آمریکایی تا حدود زیادی مورد تردید بوده و به نظر می‌رسد او برای نشان دادن اراده واقعی خود به جریان‌های سیاسی و ملت عراق می‌بایست اقدامات عملی را در پیش بگیرد یا اسناد متقنی را ارائه کند. در همین راستا می‌توان در راستی آزمایی اظهارات اخیر او به دو محور ذیل اشاره کرد.
انفعال دولت در اجرای مصوبه پارلمان برای اخراج نظامیان خارجی
مصطفی الکاظمی از ابتدای روی کار آمدن خود به عنوان نخست‌وزیر عراق در ۷ می ۲۰۲۰ (18 اردیبهشت 1399) تا کنون، با کنش و عملکردهای خود نشان داده از اجرای مصوبه پارلمان در ارتباط با الزام دولت به اخراج نظامیان خارجی از کشور نه تنها حمایت نمی‌کند بلکه هیچ‌گونه گام عملی در این زمینه در کلیت ساختار سیاسی تحت مدیریت او صورت نگرفته است.
این موضوع به وضوح در اظهارات و کنش مقام‌های حاضر در کابینه دولت الکاظمی نیز بازتاب داشته است. اخیرا نیز شاهد هستیم که «جمعه عناد» وزیر دفاع عراق در سخنان خود در مراسم صدمین سالگرد تأسیس ارتش عراق، بدون توجه به مصوبه سال گذشته پارلمان، بر ضرورت تداوم حضور نیروهای ائتلاف بین المللی به اصطلاح ضد داعش به رهبری آمریکا به بهانه حمایت از مراکز نظامی تاکید می‌کند.
این نوع موضع‌گیری دوگانه مقام‌های دولتی در گذشته نیز معطوف به سابقه بوده و نشان‌گر عدم صحت ادعاهای الکاظمی پیرامون تلاش جدی برای اجرایی کردن روند خروج نظامیان آمریکایی از این کشور است. برای نمونه در ماه نوامبر سال گذشته فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق، با صراحت تداوم فعالیت نظامیان تحت عنوان ائتلاف ضد داعش در عراق را در هماهنگی با با بغداد معرفی کرده بود.
عدم شفافیت در اجرای زمان‌بندی اخراج نظامیان آمریکایی و تعداد نیروها
طی ماههای گذشته بارها مقامات دولت الکاظمی، از توافق با دولت آمریکا برای زمان‌بندی خروج نظامیان این کشور از عراق سخن به میان آورده‌اند. در مرحله دوم گفتگوهای میان بغداد و واشنگتن، در قالب توافق استراتژیک میان دو کشور، اعلام شد نیروهای نظامی آمریکایی حاضر در عراق تا پایان سال 2020 از 5200 نفر به 3 هزار نفر کاهش پیدا می‌کنند و این کاهش نیرو در سه مرحله انجام خواهد شد.
حتی فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق در ماه نوامبر سال گذشته مدعی شد که در نتیجه گفتگوی الکاظمی و مایک پمپئو مقرر شده 500 سرباز آمریکایی دیگر از این کشور خارج شوند. همزمان این موضوع از سوی وزارت دفاع امریکا نیز مورد تایید قرار گرفت که تا تا 15 ژانویه 2021 (۲۶ دی 1399) شمار نیروهای آمریکایی در عراق به ۲ هزار و ۵۰۰ نفر خواهد رسید.
علی‌رغم تمامی این ادعاها در عرصه میدانی تا کنون هیچ گونه آمار دقیقی پیرامون خروج نظامیان آمریکایی از این کشور وجود ندارد و حتی نمایش خروج سربازان آمریکایی مورد تردید جدی قرار دارد. حتی فراتر از این موضوع نکته قابل تامل این است که نظامیان آمریکایی، به شکل خودسرانه و بدون هماهنگی با دولت عراق در مرزهای شمال شرق سوریه با اقلیم کردستان در حال رفت و آمد و جایه‌جایی محل استقرار هستند که همین امر موجب ابهام هر چه بیشتر در آمارهای ارائه شده است.
همچنین، در آخرین اظهارات الکاظمی نیز هیچ گونه شفافیتی مشاهده نمی‌شود؛ زیرا او زمان دقیق خروج آمریکایی‌ها و نیز تعداد نیروهای این کشور را مورد اشاره قرار نمی‌دهد و فقط عنوان می‌کند که نیمی از این نیروها از عراق خارج خواهند شد و و فقط صدها نفر از آنها برای همکاری در زمینه های آموزش، توان بخشی ، تسلیحات و پشتیبانی فنی باقی خواهند ماند.
در مجموع، عدم شفافیت دولت الکاظمی در اجرای مصوبه قانونی اخراج نظامیان خارجی از عراق، تردیدها را پیرامون عملکرد او و نیز بحث ابقای نظامیان آمریکایی را در این کشور افزایش داده است. همین امر موجب شده که بسیاری از شخصیت‌های سیاسی عراقی، موضوع تلاش آمریکا برای استقرار دائمی در عراق را مطرح کنند. در همین زمینه، «حسین العقابی» عضو کمیسیون حقوقی پارلمان عراق اعلام کرد که آمریکایی‌ها به دنبال تبدیل کردن پایگاههای خود در عراق به پایگاه های دائمی هستند.
