امر به معروف با محوریت «نماز» در سیره شهدا

 به گزارش خبرنگار  دفاع‌پرس از خرم آباد، با مطالعه زندگینامه و خاطرات شهدا  متوجه می‌شویم که آنها  در گفتار و عمل خویش، همواره دیگران را به انجام معروفات بویژه خواندن نماز تشویق می‌کردند. در ذیل به شیوه‌هایی از تشویق دیگران به خواندن نماز و برحذر داشتن از کاهلی در انجام این فریضه الهی، در سیره شهدای استان لرستان اشاره شده است:

امر به معروف با گفتار و استفاده از بیان نرم

در این شیوه آمر و ناهی با مخاطب خود از راه گفت‌ و گو ارتباط برقرار می‌سازد و با سخن و بیان ملایم و لطیف خود او را به معروف فرا می‌خواند و یا از منکر باز می‌دارد.

دختر دایی شهید «نورالدین صادقی» نقل کرده است: نماز تمام شد. خاک کربلا را عاشقانه بوسید و ذکر حضرت زهرا (س) را بر لبانانش جاری کرد و بعد رو به من کرد و گفت: «می‌دونی نماز یعنی چه؟» کودکانه پرسیدم «باید بدونم؟» گفت اگر دختر دایی من باشی آره. خودم را به او نزدیک کردم و گفتم: «به من بگو نماز چیه؟» او از راز نماز می‌گفت و من حریصانه گوش می‌دادم. طریقه وضو گرفتن و نماز خواندن را به من آموخت. چادر سفید رنگم را سر کردم و برای اولین بار نماز خواندم.

همسر شهید «سید عبدالعظیم نورالحسینی» در خاطرات خود آورده است: همسرم به بچه‌ها توصیه می‌کرد حتما نماز را به موقع بخوانید قبل از اذان وضو بگیرید و وقتی می‌خواهید بخوابید وضو بگیرید تا نصف خواب شما عبادت محسوب شود و حساسیت خاصی در این مورد داشت.

امر به معروف با سرزنش و نکوهش

در پاره‌ای از موارد و افراد آمر و ناهی تشخیص می‌دهد که اگر به نکوهش و ملامت فرد نسبت به ترک معروف و یا انجام منکر بپردازد موثر خواهد بود مثلا کسی که نماز نمی‌خواند بگوید تو که مسلمان هستی و ادعای مسلمانی داری چرا نماز نمی‌خوانیᴉ؟

 همسر شهید«حسن جانبزرگی» نقل کرده است: بنده به عنوان همسرش فقط دوبار عصبانیت او را در قالب صدای بلند دیدم یکی وقتی نمازم را دیر خواندم و دیگر اینکه بدون وضو به فرزندم شیر دادم.

امر به معروف با شیوه نوشتاری

گاهی به دلایلی شرایط برای امر به معروف و نهی از منکر زبانی فراهم نمی‌شود که در این صورت، شخص خواسته خود را به نگارش در می‌آورد، در دوران دفاع مقدس که هر لحظه احتمال شهادت رزمندگان وجود داشت، آنها  خواسته‌ها  سفارشات و وصایای خود را می‌نوشتند بلکه به دست مخاطبین برسد.

شهید «احمد گلابی» در وصیت‌نامه خود نوشته است: تنها خواهشی که از شما دارم این است که به نماز اهمیت بدهید که همه جنگ و ستیز و گرفتاری‌های ما برای همین نماز است. هیچ ملتی به سعادت دنیوی و اخروی نمی‌رسد مگر با خواندن نماز، اگر عده‌ای از مسلمین نماز را ترک کنند، از کفار بدترند چون امام می‌فرماید: «تمام فسادها از بی‌نمازی است».

تکرار و تداوم در امر به معروف و نهی از منکر

آمر و ناهی در مواردی ممکن است با یک بار تذکر و یادآوری به مخاطب خود نتواند او را به انجام معروف و یا ترک منکر وادار سازد اما می‌داند که اگر امر به معروف و نهی از منکر را تکرار کند و چند بار به این کار اقدام نماید در مخاطب تاثیر گذار خواهد بود.

در یادداشت‌های شهید «مصطفی اسماعیل زاده» آمده است: هرگز فراموش نمی‌کنم آن زمان که در مراسم صبحگاهی برای دانشجویان تربیت معلم بروجرد سخنرانی می‌کردم درباره نماز مقدمات و فلسفه آن سلسله بحث‌هایی را ارائه و آنها را به داشتن طهارت دائمی تشویق می‌کردم خود را الزام نمودم تا آنها را به  داشتن طهارت دائمی تشویق می‌کردم تا به منظور تاثیر کلام حتی المکان با وضو باشم.

 همسر طلبه شهید حاج شیخ «مصطفی انصاری» نقل کرده است: مصطفی خیلی دوست داشت به مردم خدمت کند و تمام وقت خود را صرف خدمت به مردم می‌کرد، او  خانواده‌های فقیر را شناسایی و در حد توان به آنها کمک می‌کرد. در منزل نماز جماعت را با فرزندان برگزار می‌کرد وقتی علت را سئوال کردم مصطفی گفت: بایستی بچه‌ها  را با نماز آشنا کرد.

خانواده شهید «حمزه قبادی» در خصوص تقید این شهید بزرگوار به نماز اول وقت و سفارشات مکرر به خانواده در این خصوص، نقل کرده اند: حمزه در طول مدت حضورش در جبهه دوبار مجروح شد که پس از بهبودی نسبی بلافاصله راهی مناطق جنگی می‌شد. وی تقید خاصی به نماز اول وقت  داشت. خانواده و دیگران را نیز همواره به اقامه این فریضه توصیه می‌کرد. یک روز در گرمای ظهر تابستان مشغول فعالیت کشاورزی بود هنگام ظهر نگاهی به آسمان کرد و زمانی که تشخیص داد وقت نماز است. چون آب در دسترسش نبود همانجا روی زمین کشاورزی تیمم کرد و رو به قبله نماز خود را بجا آورد.

امر به معروف با عملی کردن آن معروف

 منظور این است که گاهی  امران به معروف و ناهیان با پایبندی خود به ارزش‌های دینی و احکام الهی بهترین امر به معروف و نهی از منکر را در رفتار خود نشان می‌دهند.

 یکی از دوستان شهید «سید مصطفی اسماعیل زاده» نقل کرده است: جنگ تازه شروع شده بود بنده هم به ستاد کمک رسانی به جنگ زدگان پیوستم. در دبستان نبوت شهرستان بروجرد کار را شروع کردیم؛ مسئولیت آنجا به عهده‌ی «سید مصطفی» بود. وی همیشه نماز را اول وقت می‌خواند. با وجود اینکه مراجعین زیادی داشتیم کارها را طوری تنظیم می‌کرد که هم نمازش را به موقع بخواند و هم مراجعه کنندگان معطل نشوند.

 امر به معروف  به شیوه مستقیم

گاهی امر به معروف و نهی از منکر در صورتی اثر می‌بخشد که آمر و ناهی مستقیما با مخاطب خود ارتباط برقرار سازد و با او به گفت و گو بنشیند.

 فرزند شهید «روح الله رستگاری» نقل کرده است: پدرم یک الگوی واقعی برای خانواده بود. یادم می‌آید وقتی به سن تکلیف رسیدم بنده را با خود به مسجد می‌برد یک روز به من و برادرزاده اش که هم سن و سال و در آستانه تکلیف بودیم، گفت: بیاید تا اعمالی را که مربوط به سن شماست یادتان بدهم بعد یک قرآن برداشت اول ترتیب اذان و اقامه و سپس وضو گرفتن را یادمان داد. بعد از روی قرآن سوره‌های کوتاه را شروع کرد به یاد دادن. بدین گونه که او خودش تلاوت می‌کرد و بعد ما تکرار می‌کردیم.

 امر به معروف به شیوه غیر مستقیم

گاهی شرایط زمانی و مکانی یا اشخاص مورد خطاب به گونه‌ای هستند که نمی‌توان به شکل مستقیم امر و نهی کرد و شاید هم اثر منفی داشته باشد دراین موارد از شیوه غیرمستقیم استفاده می‌شود.

همرزم شهید «محمد پاپی» در خاطرات خود آورده است: یک روز فرمانده گروهان شهید «محمد پاپی» که بچه‌ها لقب پیر جبهه‌ها به او داده بودند تمام بچه‌ها را طبق روزهای قبلی جهت کارهای روزمره جمع کرده بود پس از چند لحظه آن شهید گرامی بنده و دو سه نفر دیگر از بچه‌ها را صدا کرد. من از این موضوع سر در نمی‌آوردم مات و مبهوت بودم که شهید پاپی شروع به صحبت پیرامون اقامه نماز و نصایح در این مورد کرد. سپس  به همگی یکی پس از دیگری اجازه مرخصی داد. آخرین نفر بنده بودم که دیدم شهید شروع به معذرت خواهی از اینجانب کرد.

متحیر مانده بودم که قضیه از چه قرار است که خودشان  گفتند بین این دوسه نفر کسی هست که در اقامه نماز تنبلی می‌کنند. می‌خواستم نسبت به کاری که انجام نمی‌دادند امر به معروف کنم ولی به گونه‌ای که بین هیچ کدام از بچه‌ها ناراحتی پیش نیاید.

انتهای پیام/