گروه بین الملل دفاع پرس، احمد کاظم زاده کارشناس مسائل غرب آسیا طی یادداشتی نوشت: نیروهای عراقی بعد از نزدیک به یک ماه از آغاز عملیات آزادسازی استان صلاح الدین از زیر اشغال داعش، موفق شدند تکریت مرکز این استان را نیز آزاد کنند و به پیروزی جدیدی در این عرصه دست یابند. هرچند پیش از این نیز نیروهای عراقی به پیروزی های بزرگ دست یافته بودند اما پیروزی جدید با توجه به پیچیدگی های که عملیات آزادسازی استان صلاح الدین از همان ابتدا با آن مواجه بود از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است.
عملیات آزادسازی نیروهای عراقی در ابتدا از مناطق کردنشین و شیعه نشین آغاز شد و سپس به مناطق مختلط کشیده شد و اکنون نیز به مناطق کاملا سنی نشین گسترش یافته است. درمناطق شیعه نشین با توجه به اینکه نیروهای عراقی از حمایت ساکنان برخوردار بودند و در عین حال نیروهای داعش بر بخشهای کوچکی از این مناطق نفوذ یافته بودند لذا مقابله با نیروهای داعشی تا حدودی راحت بود ضمن اینکه هواپیماهای ائتلاف نیز می توانستند اهداف و تحرکات داعش را در صورت تمایل مورد هدف قرار دهند.
در مناطق مختلط نیز کار مقابله با داعش هر چند به سهولت مناطق شیعه نشین نبود اما باز با توجه به کمک هایی که گاه و بیگاه پیشمرگان کرد در برخی از مناطق انجام دادند و یا پشتیبانی های هوایی که نیروهای ائتلاف بخصوص آمریکا در مناطق کردنشین و عمدتا برای حمایت از پیشمرگان کرد بعمل آوردند، باز تا حدودی خوب پیش رفت.
در این میان هر چند نیروهای عراقی برخی ازعملیات های نظامی همچون جرف الصخر را در مناطق سنی نشین چسبیده به مناطق شیعه نشین و عمدتا برای تامین امنیت این مناطق با موفقیت اجرا کرده بودند اما عملیات ازادسازی استان صلاح الدین در عمق مناطق سنی نشین صورت گرفت و بر همین اساس از همان ابتدا بیم و امیدهایی درباره مشارکت نیروهای مردمی و شبه نظامیان شیعه در این عملیات وجود داشت.
اولویت اول دولت عراق این بود که سنی های عراق ارتش این کشور را در عملیات صلاح الدین یاری و همراهی کنند اما از آنجا که تعداد داوطلبان سنی به حد نصاب لازم نرسید و از طرف دیگر ارتش عراق نیز به تنهایی توان و آمادگی لازم و کافی را برای آزادسازی این مناطق در اختیار نداشت لذا بعد از چند ماه تردید و دودلی در نهایت از حضور و مشارکت نیروهای مردمی شیعه درعملیات آزادسازی استان صلاح الدین استفاده شد وهمانند عملیات های پیشین با موفقیت همراه شد.
عملیات آزادسازی استان صلاح الدین تنها با بکارگیری نیروهای عراقی آغاز شد و حتی از نیروهای ائتلاف برای پشتیبانی هوایی نیز استفاده نشد. تجارب قبلی از جمله عملیات جرف الصخر نشان داده بود که اگرعملیات آزادسازی بدون اطلاع نیروهای ائتلاف و پشتیبانی هوایی آنها انجام شود می تواند نتایج بهتری را برای نیروهای عراقی رقم بزند. همین امر دولت و نیروهای مردمی عراق را نسبت به صداقت نیروهای ائتلاف در امر مبارزه با داعش مشکوک کرده است.
مصادیق این بی صداقتی در جریان درخواست کمک دولت عراق از امریکا برای شکستن سد دفاعی نیروهای داعش در داخل تکریت نیز مشخص شد. رهبری نیروهای بسیج مردمی که بنا به درخواست و فتوای مراجع در کنار ارتش عراق برای مبارزه با تکفیری ها وارد صحنه شدند، با توجه به عملکرد قبلی نیروهای ائتلاف از همان ابتدای اغاز عملیات صلاح الدین با ورود و مشارکت این نیروها مخالف بودند. در حالیکه یکی از عوامل مهم موفقیت نیروهای عراقی در جنگ علیه داعش حضور فعال و با انگیزه نیروهای مردمی و شبه نظامیان شیعه در خط مقدم مبارزه بوده است اما خبرگزاری های غربی به نقل از وزیر دفاع امریکا اعلام کردند که امریکا در ازای پشتیبانی هوایی خواستار حذف نیروهای مردمی و شبه نظامیان شیعه از عملیات آزادسازی تکریت و جایگزینی آن با نیروهای چریکی شده بودند تا با نیروهای امریکایی هماهنگ باشند.
در واقع آمریکا با قید این شروط می خواست ضمن بدست گرفتن ابتکارعمل درمدیریت جنگ، پیروزی را نیز بنام خود ثبت کند. هر چند قید چنین شروطی باعث وقفه کوتاه درعملیات ازادسازی شد اما در نهایت آخرین سد دفاعی داعشی ها و بعثی ها نیز بدست نیروهای مردمی شکسته شد و عملیات ازادسازی تکریت نیز همانند جرف الصخر و آمرلی بنام آنها ثبت شد.
اما از آنجا که درعملیات صلاح الدین در کنار نیروهای مردمی و شبه نظامیان شیعه از نیروهای مردمی سنی های ساکن این استان نیز استفاده شد لذا در عملیات آزادسازی تکریت مدل جدیدی بکار گرفته شد که این مدل می تواند برای آزادسازی بقیه مناطق سنی نشین عراق از جمله موصل نیز بکار گرفته شود.
تردیدی نیست که هرچه نقش و همکاری سنی های عراق دراین عملیات ها افزایش یابد هم روند آزادسازی شتاب می گیرد وهم شکاف های قومی و مذهبی کنونی (که بعد از اشغال عراق از سوی امریکا ایجاد شد ) باریکتر می شود و اتحاد ملی به این کشور باز می گردد .علاوه بر این سهم سیاسی سنی های عراق نیز در ساختار و نظام سیاسی جدید این کشور تقویت می شود .براین اساس با آزادسازی تکریت و شکسته شدن آخرین سد دفاعی نیروهای داعشی و بعثی در این شهر ،شمارش معکوس برای ازادسازی موصل اغاز شده است و به نظر می رسد این عملیات تا قبل ازاغاز فصل گرما و ماه مبارک رمضان اجرا خواهد شد.
هر چند مسئولان امریکایی در ابتدای شکل گیری عملیات ضد داعش و تشکیل ائتلافی به همین منظور اعلام کرده بودند که مبارزه با داعش طولانی خواهد بود و چندین سال طول خواهد شد اما عملکرد دولت و نیروهای مردمی عراق نشان می دهد که آنها معتقد به عملیات فرسایشی نیستند و در تلاشند هرچه سریعتر ثبات و امنیت را به سراسر این کشور بازگردانند و کار بازسازی در همه مناطق شروع کنند. براین اساس می توان حدس زد که عملیات برق آسای بعدی بلافاصله بعد ازپاکسازی تکریت آغاز شود.
البته با توجه به اینکه گفته می شود در تکریت 10 هزار بمب و مین در قالب تله های انفجاری (حتی از اسباب بازی کودکان نیز برای تله های انفجاری استفاده شده است) کار گذاشته شده است، لذا پاکسازی آن تا حدودی زمان بر خواهد بود و لذا در حال حاضر یگان های مهندسی مشغول خنثی کردن این تله ها هستند.
در حالیکه دولت و ارتش عراق از همان ابتدای اغاز عملیات آزادسازی مناطق اشغالی این کشور از حضور و نفوذ داعشی ها نهایت تلاش خود را بکارگرفته است که این عملیات با حداقل خسارات و تلفات بر ساکنان این مناطق همراه باشد اما اقدام داعشی ها در کاشتن تله های انفجاری در مناطق مسکونی شهر نشان می دهد که انها استراتژی زمین سوخته را در پیش گرفته اند و با وجود اینکه در این مدت خود را در پشت ساکنان سنی نشین استان صلاح الدین از جمله تکریت پنهان کرده بودند اما اکنون که موقعیت خود را در خطر می بینند به آنها نیز رحم نمی کنند و از اینکه آنها را به سپر انسانی تبدیل کنند ، هیچ ابایی ندارند.
در مجموع آزادسازی تکریت به مثابه آزادسازی خرمشهر در زمان جنگ تحمیلی رژیم بعثی صدام علیه ایران است و در عین حالی که از ارزش سیاسی و نظامی بالایی برخوردار است، زمینه را برای پیروزی های بعدی از جمله آزادسازی موصل فراهم می کند. درست از زمانی که دولت و ارتش نوپای عراق در برقراری ثبات و امنیت و مبارزه با تروریسم روی پای خود ایستاده و از نیروهای غربی تنها در مواقع لزوم آنهم به صورت محدود و کنترل شده استفاده کرده ،ضریب موفقیت خود را در عملیات ضد تروریستی بسیار بالا برده است. با اینحال توجه به این نکته نیز ضروری است که هر چه داعش از عراق به عقب رانده می شود به سوریه سرریز می شود که این امکان دارد به تشدید درگیری ها در سوریه منجر شود.
انتهای پیام/ک.ف
