وجه تمایز «والفجر ۸» نسبت به عملیات‌های خیبر و بدر
گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس‌ـ رضامهرعطا؛ بیستم بهمن ۱۳۶۴ رزمندگان اسلام عملیاتی را به نام «والفجر هشت» در منطقه خسروآباد تا رأس‌البیشه و با عبور از اروند رود با هدف تصرف شبه جزیره فاو آغاز کردند؛ عملیاتی که به دلیل رعایت اصل غافلگیری و حفاظت اطلاعات پس از ۷۵ روز نبرد با موفقیت کامل نیرو‌های ایرانی به اتمام رسید و این شهر بندری استراتژیک به تصرف درآمد.
البته در موفقیت این عملیات نباید از نقش سردار «علی هاشمی» فرمانده قرارگاه تاکتیکی نصرت چشم‌پوشی کرد؛ زیرا وی برای فریب نیرو‌های عراقی و جلب توجه آن‌ها از فاو به هور، دستور می‌داد که روز‌ها چندین کامیون از ستاد قرارگاه به سمت هور حرکت کنند و شبانه باز‌گردند.
علاوه بر این، تعداد زیادی سنگر نیز در هور ساخت تا وانمود کند که قرار است نیرو‌های زیادی در منطقه هور مستقر شوند. همچنین شکل برخی سنگر‌ها را با لوله‌های پولیکا به گونه‌ای طراحی کرد که در تصاویر هوایی شبیه تانک به نظر برسند؛ لذا این‌گونه تحرکات موجب شد تا این تصور برای عراق پدید آید که حمله اصلی قرار است از جانب هور انجام شود؛ به همین جهت هنگام شروع حمله به فاو، عراق تا مدتی از پاتک جدی خودداری کرد.
با توجه به این مقدمه، یکی از علل اصلی موفقیت عملیات والفجر هشت را که همان رعایت اصول حفاظت اطلاعات است، مرور می‌کنیم.
پس از فتح خرمشهر، عملیات‌های خیبر و بدر (به‌خصوص خیبر) موجب اشغال عراق و برتری جمهوری اسلامی ایران شد، اما هیچ‌یک از عملیات‌های انجام شده در مقطع پس از فتح خرمشهر تا فاو، دارای نتایجی نبود که بتواند برتری تعیین‌کننده‌ای را نصیب ایران کند. ابتکار جدید ایران که از والفجر مقدماتی و یک آغاز شد، عملیات در مرداب‌های هورالهویزه و اجتناب از جنگ در زمین پرمانع بود که عملیات‌های خیبر و بدر نمونه‌های آن به حساب می‌آمد.
بر این اساس ۲۰ بهمن ۱۳۶۴، رزمندگان اسلام با عبور از رودخانه اروند و با رمز مقدس یا زهرا (س) عملیات والفجر هشت را آغاز کردند و موفق شدند شهر مهم و استراتژیک فاو را به تصرف درآورند و ارتباط عراق را با خلیج فارس قطع کنند. رزمندگان اسلام در این تهاجم با آزادی ۱۰۰ کیلومتر مربع از اراضی حساس شمال و غرب فاو تا خور عبدالله تا حوالی کارخانه نمک پیشروی کرده و مهم‌ترین پایگاه موشکی دشمن را به کنترل خود درآوردند.
در این عملیات، نیرو‌های ایران ضمن اشراف به بنادر ام‌القصر و آبراه خورعبدالله، ده‌ها تیپ و گردان ارتش بعثی را هم تارومار کردند و هزار و ۲۰۰ تن از نیرو‌های بعثی از جمله ۱۱۴ افسر و درجه‌دار نیز به اسارت سپاهیان اسلام درآمدند؛ همچنین در این عملیات بیش از پنج هزار تن از نیرو‌های عراقی کشته و یا مجروح شدند و ۱۸ فروند هواپیمای ارتش عراق نیز مورد هدف قرار گرفتند و سرنگون شدند.
در والفجر ۸ به دنبال استفاده وسیع عراق از سلاح‌های شیمیائی که به اصطلاح «جنگ کثیف» می‌گویند، جمهوری اسلامی ایران هشدار داد در برابر حملات شیمیائی عراق بی‌تفاوت نخواهد ماند.
کسب اطلاعات نظامی و حفظ آن یکی از مهم‌ترین وظائف یک واحد نظامی است که هم‌رده‌های فرماندهی و کل طیف طرف‌های درگیر جنگ به آن توجه ویژه‌ای دارند. کشف و حفظ اطلاعات و امور پنهان دشمن و حفظ اسرار خودی، که با هدف کسب و افزایش آگاهی از وضعیت او و حفظ اطلاعات داخلی انجام می‌گیرد، در هدایت معقولانه جنگ عامل اساسی و مهمی به شمار می‌آید.
امروزه به میزان پیچیده شدن اقدامات، فرآیند دست‌یابی و حفظ و کنترل اسرار خودی، اهمیت، ضرورت و تنوع بیش‌تری یافته است. سازمان نیرو‌های مسلح هر کشور که وظائف حفاظتی و امنیتی در کشور را برعهده دارند، بخش اعظمی از فعالیت خود را معطوف به جمع‌آوری، پردازش، تولید اطلاعات و حفظ و حراست آن از دشمن را برعهده دارند تا از این طریق قداست و منابع ملی را افزایش، تحکیم و کشور را از خطر حمله دشمن مصون نگه دارند. بدون تردید در این فرآیند هر چه اطلاعات دقیق‌تر به دست آید و اسرار خودی نیز حفظ شود، آنالیز رفتار دشمن و خودی واقعی‌تر و ضریب خطا کمتر خواهد شد.
در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، قوای نظامی دو کشور، برای غلبه بر یکدیگر استراتژی‌های متنوعی را با استفاده از روش‌ها و ابزار‌های نوین و در مواردی خلاقانه به کار بردند که در میان این عملیاتها عملیات والفجر هشت که به فتح فاو منجر شد، جزء موفق‌ترین عملیات‌های کشورمان محسوب می‌شود که با کسب اطلاعات نظامی مفید از دشمن و حفاظت از اطلاعات خودی توانست این عملیات را موفقیت‌آمیز طی کند.
در میان رویداد‌ها و عملیاتها دوران دفاع مقدس و عملیات والفجر هشت جایگاه مهم و برجسته‌ای دارد و می‌توان آن را فقط با عملیات بیت‌المقدس مقایسه کرد. اما عملیات والفجر هشت به لحاظ پیچیدگی، تفکر و اندیشه راهبردی با هیچ‌یک از عملیات‌های جمهوری اسلامی ایران در دوران جنگ تحمیلی قابل مقایسه نیست.
در واقع عملیات والفجر هشت نوع تکامل‌یافته عملیات‌های خیبر و بدر است که پس از ورود سپاه به هورالهویزه و بعد ۲۷ ماه فعالیت درون آب‌های راکد هور و تست عملی و ذهنی فرماندهان با قایق و غواص و با کسب اطلاعات نظامی مفید و حفاظت از اطلاعات که در عملیاتها بسیار مهم تلقی می‌شود، توانست به رشد و تکامل برسد.
تسلط بر بندر فاو می‌توانست برای ایران دست‌آوردهایی چون انهدام سکو‌های پرتاب موشک، تصرف شهر فاو و نزدیک شدن به بندر بصره، تأمین خورموسی و تردد کشتی‌ها به بندر امام خمینی، تسلط بر اروندرود، تهدید بندر ام‌القصر، نزدیک شدن به مرز‌های کویت و مسدود کردن راه ورود عراق به خلیج فارس را داشته باشد.
ایران باید در جایی با عراق نبرد می‌کرد که دارای آسیب‌پذیری و ضعف کمتری باشد و بالعکس، میدان جنگ برای دشمن و رقیب تنگ‌تر و دشوارتر باشد؛ بنابراین ساختار جغرافیایی منطقه بصره – فاو در عراق و آبادان – اروندکنار در ایران با مانع حایل رودخانه اروند به خصوص جاده‌های ارتباطی در سمت عراق، موقعیت کم‌نظیری را برای ایران بوجود آورده بود و بدترین وضعیت را برای دشمن داشت.
عملیات آزادسازی فاو در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۶۴ کلید خورد و حدود ۹ ماه بعد در ۲۰ بهمن ۱۳۶۴ آغاز شد؛ در واقع طراحی، برنامه‌ریزی و آماده‌سازی این عملیات به زمان زیادی نیاز داشت و فرماندهان سطوح مختلف حدود ۲۷ روز وقت صرف کردند، تا دقیق‌ترین عملیات دفاع مقدس انجام شود.
بالطبع حفظ این طراحی‌ها و برنامه‌ریزی در جهت فریب دشمن و همچنین لو نرفتن عملیات از مهم‌ترین بخش آن محسوب می‌شود؛ چرا که یکی از دلایل شکست ایران از عراق در عملیات‌های قبلی این منطقه (اروند)، عدم حفظ اسرار اطلاعات نظامی بود که سبب عدم پیروزی و یا شکست در برخی از عملیاتها شد؛ اما عملیات والفجر هشت در پی طراحی و برنامه‌ریزی مناسب، فریب اطلاعاتی دشمن و حفاظت از اطلاعات نظامی، افق جدیدی را در جبهه‌های جنگ ایجاد کرد به نحوی که تاکتیک‌های ایران برای فریب دشمن در منطقه هور، بسیار مؤثر واقع شد که این امر مرهون رعایت دقیق مسائل حفاظتی بود؛ زیرا با آرام کردن جبهه فاو توجه به سمت منطقه هورالعظیم و ام‌الرصاص رفته بود.
ادامه دارد...
انتهای پیام/ 231
