گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس‌ـ رضامهرعطا؛ بیستم بهمن ۱۳۶۴ رزمندگان اسلام عملیاتی را به نام «والفجر هشت» در منطقه خسروآباد تا رأس‌البیشه و با عبور از اروند رود با هدف تصرف شبه جزیره فاو آغاز کردند؛ عملیاتی که به دلیل رعایت اصل غافلگیری و حفاظت اطلاعات پس از ۷۵ روز نبرد با موفقیت کامل نیروهای ایرانی به اتمام رسید و این شهر بندری استراتژیک به تصرف درآمد.
البته در موفقیت این عملیات نباید از نقش سردار «علی هاشمی» فرمانده قرارگاه تاکتیکی نصرت چشم‌پوشی کرد؛ زیرا وی برای فریب نیروهای عراقی و جلب توجه آن‌ها از فاو به هور، دستور می‌داد که روز‌ها چندین کامیون از ستاد قرارگاه به سمت هور حرکت کنند و شبانه باز‌گردند.
علاوه بر این، تعداد زیادی سنگر نیز در هور ساخت تا وانمود کند که قرار است نیروهای زیادی در منطقه هور مستقر شوند. همچنین شکل برخی سنگر‌ها را با لوله‌های پولیکا به گونه‌ای طراحی کرد که در تصاویر هوایی شبیه تانک به نظر برسند؛ لذا این‌گونه تحرکات موجب شد تا این تصور برای عراق پدید آید که حمله اصلی قرار است از جانب هور انجام شود؛ به همین جهت هنگام شروع حمله به فاو، عراق تا مدتی از پاتک جدی خودداری کرد.
با توجه به این مقدمه، یکی از علل اصلی موفقیت عملیات والفجر هشت را که همان رعایت اصول حفاظت اطلاعات است، مرور می‌کنیم.
دشمن عبور رزمندگان اسلام را از رودخانه اروند غیرممکن می‌دانست؛ چون مانع بزرگی همچون رودخانه اروند و پیچیدگی‌های آن موجب شکل‌گیری توهم ذهنی در فرماندهان عراقی شده بود که این عملیات امکان‌پذیر نیست. نتیجه چنین دیدگاهی از سوی فرماندهان عراقی، غافلگیری بود.
ارتش بعث عراق در پی این تفکر بود که منطقه عملیاتی نیروهای ایرانی هورالهویزه خواهد بود و طرح عملیات جدید از سوی ایران در فاو برای آنان غیرممکن به نظر می‌رسید؛ لذا هورالهویزه و ام‌الرصاص محور عملیاتی ایران از دیدگاه دشمن بود. از طرفی تعریف کردن محور عملیات در رأس‌البیشه فاو و کارخانه نمک توان ایران محسوب می‌شد.
بدین ترتیب غافلگیری و فریب دشمن در عملیات والفجر هشت و اشغال فاو نقش اساسی را ایفا کرد؛ به عبارت دیگر بدون وجود اصل حفاظت از اطلاعات نظامی و لو نرفتن آن، اجرای عملیات با اصل غافلگیری و فریب ناممکن به نظر می‌رسید؛ پس حفاظت از اطلاعاتِ عملیات، سبب ناآگاهی دشمن و تمرکز آنان بر اطلاعات نادرست، یعنی احتمال حمله ایران در هورالهویزه و ام‌الرصاص محدود شد.
سردار «سید یحیی صفوی» دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا و فرمانده اسبق کل سپاه درباره عملیات والفجر هشت اظهار داشت که اگر اصول حفاظت از اطلاعات را رعایت نمی‌کردیم، تمام تلاش‌هایمان به هدر می‌رفت؛ زیرا منطقه فاو به شکلی بود که اگر دشمن پی به هدف و برنامه اصلی ما می‌برد، ما متوجه یک تلفات سنگین می‌شدیم.
به همین منظور از حفاظت و اطلاعات قرارگاه خاتم خواسته شده بود که طرح حفاظت از عملیات را برای عملیات والفجر هشت تدوین و ارائه کند و پس از تصویب فرماندهی، آن را به اجرا بگذارد. این طرح شامل، مقابله با فعالیت‌های جاسوسی دشمن، تخلیه مردم و ژاندارمری، استقرار یگان‌های پوششی برای فریب دشمن در منطقه، حفاظت پرسنل به‌صورت گفتاری و رفتاری، تردد در منطقه، مهندسی، استتار و اختفاء، نقل و انتقالات، مخابرات و فاوا، بهداری و تبلیغات بود که هر یک از این محورها، موضوعات و مسائل گوناگونی را مد نظر قرار می‌دادند و در ابعاد وسیع به کنترل برخی موضوعات می‌پرداختند؛ لذا حفاظت، مانع دست خوردن به افکار غلط فرماندهان ارتش بعثی محسوب شد و به غافلگیری و فریب دشمنی و موفقیت عملیات کمک شایانی کرد.
در پی شکست عراق در این عملیات و پیروزی ایران، موازنه قوا به نفع ایران و به ضرر عراق تمام شد و تمام مراحل اجرایی و تاکتیکی عملیات والفجر هشت مانند یک پازل به مرحله اجرا گذاشته شد که مهم‌ترین و کلیدی‌ترین آن، حفاظت از اطلاعات بود.
موفقیت عملیات والفجر هشت در گرو حفظ اطلاعات و عملیات ضداطلاعات بود؛ ضداطلاعاتی که به فریب و غافلگیری دشمن منجر شد. اقدامات ضداطلاعاتی ایران سبب شد تا رزمندگان در جهت خنثی‌سازی اطلاعات دشمن و فریب او به خوبی عمل کنند به نحوی که با دادن اطلاعات گمراه‌کننده از طریق انتشار شایعات یا منابع شناخته شده و سخنرانی‌های معتبر، اقدامات فریب را در ذهن دشمن جا انداخته و آن‌ها را منحرف کنند.
پس با توجه به موضوعات مورد اشاره باید گفت که عملیات والفجر هشت در مقایسه با بسیاری از عملیات‌ها از حیث نوع و شکل اجرایی آن از دیگر عملیات‌ها متمایز است؛ چرا که ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد و تأثیرات مهمی را در روند جنگ عراق علیه ایران بر جای گذاشته است.
عراق با وجود تمهیدات دفاعی که قبل از عملیات بدر در منطقه هورالعظیم به کار بسته بود، هرگز تصور نمی‌کرد آسیب‌های جدی را در والفجر هشت از رزمندگان اسلام دریافت کند.
به همین جهت در موفقیت‌آمیز بودن این عملیات می‌توان به عوامل کلیدی یعنی خلاقیت و ابتکار عمل، طراحی و برنامه‌ریزی، اصل غافلگیری و فریب و حفاظت از اطلاعات نظامی این عملیات اشاره کرد و با توجه به اینکه ارتش عراق پیش‌بینی نمی‌کرد که ایران از منطقه فاو وارد شود، بیشتر توجه خود را به هورالعظیم و ام‌الرصاص معطوف کرده بود.
اما طراحان این عملیات با رعایت اصل حفاظت از اطلاعات، توانستند دشمن را در اصل غافلگیری و فریب نگه دارند و با خلاقیت و ابتکار عمل و طراحی و برنامه‌ریزی عملیاتی مناسب به یک پیروزی بزرگ دست پیدا کنند. این عملیات از بسیاری جهات با سایر عملیات‌ها تفاوت‌های بارزی داشت؛ چون انجام آن بر روی کاغذ و به نظر قریب به اتفاق فرماندهان جنگ در جهان غیر ممکن به نظر می‌رسید.
علت این موضوع به تاکتیک عبور از رودخانه بازمی‌گردد؛ در انجام عملیات‌های نظامی همواره یکی از مشکلات ارتش‌های جهان، همین موضوع یعنی عبور از روخانه است؛ حال اگر در پیش روی نیروهای عمل‌کننده رودخانه‌ای مانند اروند که به لحاظ نوع جریان آب در آن به رودخانه وحشی مشهور است، قرار داشته باشد، سختی عملیات را دو چندان می‌کند؛ لذا به همین دلیل است که انجام موفقیت‌آمیز این عملیات تعجب فرماندهان سایر کشور‌ها را برانگیخت.
انتهای پیام/ 231
