گروه استان‌های دفاع‌پرس: اگرچه تحلیل‌گران نظامی در تبیین نقش اثرگذار رزم زمینی یگان‌های پیاده و زرهی معتقدند که سرنوشت جنگ‌های کلاسیک روی زمین رقم می‌خورد اما با پیشرفت تکنولوژی در حوزه‌های نظامی، امروزه شاهد هستیم که سرنوشت بسیاری از جنگ‌ها با به‌کارگیری ابزارهای رزم غیرمستقیم همچون موشک و هواپیما تعیین شده است. شرایط تغییر کرده و بسیاری از کشورها دیگر حاضر نیستند که جان یگان‌های رزم زمینی خود در خطر بیندازند ولذا اهداف استراتژیک خود را یا با موشک‌باران زمین به زمین و یا با گسیل جنگنده‌های نیروی هوایی از هزاران کیلومتر دورتر محقق می‌سازند که نمونه‌های این جنگ‌های نوین را در حضور نظامی روسیه در سوریه یا کشورهای عضو ناتو در لیبی شاهد بوده‌ایم.
بر همین اساس، با امیر سرتیپ دوم خلبان «حمید مصطفوی» فرمانده پایگاه چهاردهم شهید حبیبی مشهد و ارشد نهاجا در شمال شرق در خصوص توانمندی‌های نیروی هوایی ارتش به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
دفاع‌پرس: خلبان شدن رؤیای مشترک کودکی همه انسان‌هاست؛ بااین‌حال، شما به این رؤیا جامه عمل پوشاندید و امروز نه‌تنها خلبان بلکه فرمانده خلبان‌ها هستید. چه انگیزه‌ای از ورود به ارتش داشتید؟ چطور این سیر پیشرفت و موفقیت را گذرانده‌اید؟
من در سال ۱۳۷۲ وارد ارتش شدم و گرچه از دوران کودکی رؤیای خلبانی را در سر داشتم اما از سال آخر تحصیلات دبیرستان، این آرمان را به‌صورت جدی دنبال کردم. اطلاع داشتم که برای خلبانی هواپیماهای نظامی باید همواره سلامت ذهن و جسم خود را حفظ کنم ولذا پس از اتمام دوره تحصیلات مقدماتی و هنگامی‌که داوطلب ورود به بدنه نیروی هوایی بودم، همه شرایط لازم را داشتم. لذت پرواز منطبق بر طبیعت فطری انسان است اما پرواز در عرصه رزمی فایده مضاعفی دارد؛ چراکه شما هم از لذت پرواز بر فراز آسمان‌ها متنعم می‌شوید و هم اینکه برای بدخواهانی که قصد تجاوز به وطن شما را داشته باشند، مسلح و انگشت بر ماشه هستید.
البته این را بگویم که امروزه دیگر پاسخ به تجاوز دشمن دیگر در حوزه سیاست‌های راهبردی نیروهای مسلح ما قرار ندارد. در شرایط کنونی، کشوری پیروز یک جنگ است که عرصه رزم را به خارج از مرزهایش بکشاند. نیروی هوایی در همان سال‌های آغازین جنگ تحمیلی با هدف قرار دادن پایگاه‌های هوایی مادر ارتش بعثی‌ها، بخش عمده‌ای از توان رزمی آن‌ها را نابود کرد و این حمله، یکی از نخستین درگیری‌های برون‌مرزی جمهوری اسلامی با دشمن متجاوز بود. این خط سیر تا به امروز هم ادامه داشته است و امروزه توانمندی نیروهای مسلح و بالأخص نیروی هوایی به سمت وضعیتی در حال پیشرفت است که با دشمن نه در مرزها بلکه در خانه خودش درگیر شود. شرایط امروز کشور همچون گذشته نیست که نیروهای مسلح برای دفاع در برابر تهاجمات آماده باشند بلکه تمرکز استراتژی‌های دفاعی معطوف به رویکردهایی است که اگر نقشه تجاوز به ذهن دشمن خطور کرد، نیروهای مسلح بر سر متجاوز آوار شوند.
دفاع‌پرس: هالیوود رسانه پرداختن به توانمندی ناوگان هوایی پرطمطراق ایالات‌متحده است و به نظر می‌رسد که در یک تقابل رسمی میان ما و آن‌ها، ابتکارعمل آمریکایی‌ها بیشتر باشد. نظر شما چیست؟
در هنگام محاسبه توانمندی‌های هوایی جمهوری اسلامی و مقایسه این استعداد با توان هجومی دشمن، غالباً از یک فاکتور مهم غفلت می‌شود و آن، نبوغ و خلاقیت بدنه نیروی انسانی نهاجاست. حقیقت آن است که ابزار پیشرفته و مدرن تنها عامل ایجاد برتری نظامی در یک تقابل نیست و اگر چنین بود، باید کشورهای ارتجاع عرب را در زمره قدرت‌های هوایی منطقه به‌حساب می‌آوردیم چراکه این کشورها امروزه با مدرن‌ترین ناوگان هوایی آمریکا و دیگر کشورهای نظام سلطه مجهز شده‌اند اما این تجهیزات فوق پیشرفته به‌هیچ‌عنوان در برابر نیروهای مسلح ما قدرت عرض‌اندام ندارند که ریشه این امر به همان نبوغ ذاتی نیروی انسانی و افسران ایرانی بازمی‌گردد. مطالبی که گفته می‌شود اغراق نیست زیرا ما یک‌بار این توانمندی نرم خود را در دوران دفاع مقدس به رخ جهانیان کشیدیم؛ به‌گونه‌ای که علیرغم گذشت ۴۰ سال، هنوز نقشه عملیات‌های نهاجا در جنگ تحمیلی همچون کمان ۹۹ و یا نفوذ شهید دوران به سپر هوایی بغداد در دانشگاه‌های نظامی جهان تدریس می‌شود.
علاوه بر این، نکته دیگری هم که دراین‌باره وجود دارد مربوط به استمرار این نبوغ و بعضاً گسترش آن است؛ به‌گونه‌ای که ۳۰ سال پس از دفاع مقدس، نهاجا در درجه رفیعی از آمادگی و توانمندی موفق به اجرای عملیات دستگیری عبدالمالک ریگی شد و هواپیمای حامل این شرور معدوم را در جریان یک عملیات اطلاعاتی پیچیده وادار به فرود نمود. این موارد از مصادیق نبوغ افسران جوان و انقلابی نهاجاست و از قضا دشمن بیش از جنگنده‌های ما، از این دانش نظامی و خودباوری رزمی واهمه دارد.
در سال‌های اخیر جهش چشمگیری در نیروی هوایی جمهوری اسلامی اتفاق افتاده است و بومی‌سازی دانش ساخت و تولید انبوه انواع پهپادها در رسته‌های هجومی، اطلاعاتی و انتحاری، قدرت مانورپذیری ناوگان رزم هوایی ما را به‌طور خیره‌کننده‌ای رشد داده است. مثلاً نمونه‌های توسعه‌یافته پهپادهای «شاهد ۱۲۹» یا «کرار» که در رزمایش اخیر ارتش رونمایی شدند، قادر هستند تا یک بمب ۵۰۰ پوندی یعنی تقریباً ۲۲۷ کیلوگرمی را حمل و برای نابودی اهداف به کار ببرند و این در حالی است که چنین بمب‌هایی در کلاس هواپیماهای کلاسیک است لذا این توانمندی پوشش مناسبی برای محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های تسلیحاتی ایجاد کرد و همه این دستاوردها را مرهون غیرت و همت دانشمندان صنایع دفاعی و افسران جوان نهاجا هستیم.
درست است که در هر رزمایش از دستاوردهای جدید نیروهای مسلح رونمایی می‌شود اما بخش عمده توانمندی‌های ما بنا به ملاحظات حفاظتی و ضدجاسوسی، همواره دور از پوشش رسانه‌ها نگاه داشته شده است. نمی‌توان به‌صراحت دراین‌باره سخن گفت اما اگر ما هم آزادانه از توانمندی‌های دفاعی خود سخن می‌گفتیم، متوجه می‌شوید که در تقابل رسمی میان ما و آن‌ها، ابتکارعمل هرگز در دستان آمریکایی‌ها نیست.
دفاع‌پرس: به نظر می‌رسد که مشابه این عدم توازن در دوران دفاع مقدس هم وجود داشت اما همین‌طور که شما می‌گویید، نهاجا در آن تقابل ناعادلانه هم موفق بود. شما با این ادعا موافقید؟
بله، دقیقاً! نیروی هوایی عراق مشتمل بر جنگنده‌های میراژ فرانسه، آواکسهای ایالات‌متحده و میگ‌ها و سوخوهای سنگین شوروی بود که در عملیات‌ها به‌صورت ترکیبی به کار گرفته می‌شدند و تلفیق این هواپیماهای فوق مدرن، قدرت یک ارتش برگزیده جهانی را برای عراق فراهم می‌کرد. بااین‌حال، چطور بود که نهاجا در رزم هوایی، پنجه در پنجه این قدرت بین‌المللی می‌شد و اتفاقاً در بسیاری از تقابل‌های مستقیم هم فاتح و پیروز بود؟ علت این فتح و ظفر نه به خاطر توانمندی ناوگانی بلکه به خاطر توانمندی نیروی انسانی کادر پروازی نخبه و مخلص نهاجا بود.
شما در نظر داشته باشید که اولویت اول صدام در جنگ تحمیلی، فلج کردن توان هوایی ارتش جمهوری اسلامی بود و بر همین اساس، بمباران سازمان‌یافته و هماهنگ فرودگاه‌های نظامی در دستور کار ناوگان هوایی رژیم متجاوز بعث قرار گرفت اما به لطف همین نبوغ نیروی انسانی، همه تخریب‌ها در اسرع وقت و با توسل به تکنیکهای مدرن بازسازی شد و این ضربه پدافندی نهاجا بود که ستون فقرات نیروی هوایی عراق را خرد کرد و اجرای عملیات‌هایی نظیر کمان ۹۹ باعث فروپاشی شاکله رزم هوایی ارتش متجاوز بعث شد.
دفاع‌پرس: مشاهده می‌شود که رسانه‌های معاند درخصوص ارتباط ارتش و سپاه و شباهت حوزه مأموریتی این دو مجموعه نظامی شبهاتی را القا می‌کنند. شما چه نظری دارید؟
حقیقت امر این است که ما به شبهات این‌چنینی به دیده استهزا و تمسخر نگاه می‌کنیم؛ چراکه در نیروهای مسلح، سازمان‌دهی و سلسله‌مراتب فرماندهی به‌گونه‌ای است که برای یک دسته کوچک از نفرات هم بلافاصله اهداف و فرمانده تعیین می‌شود و اگر رسانه مغرضی دوست دارد این‌طور القا کند که میان ارتش و سپاه موازی کاری و اختلاف تخصصی وجود دارد، این ادعا ناشی از بی‌اطلاعی آن رسانه از قوانین نظامی جمهوری اسلامی است و یقیناً هر افسر ارتش یا برادر پاسداری که این اخبار را بخواند، منبع خبر را به سخره خواهد گرفت.
امروز به لطف فرماندهی مدبرانه رهبر معظم انقلاب بر کل قوا، رابطه افسران ارتش با برادران پاسدارشان در اوج تعامل و همکاری است و الحمدالله که همه‌چیز هم به یک همکاری رسمی خلاصه نمی‌شود این ارتباط در مصادیق پرشماری در قالب یک همدلی و صمیمیت برادرانه است. در بعضی موارد من اطلاع دارم که ارتباط بعضی از همکاران ما در نهاجا با همکاران پاسدارشان علاوه بر حوزه‌های نظامی، در اوقات پس از خدمت و به‌صورت خانوادگی هم ادامه می‌یابد.
تدابیر سلسله‌مراتب فرماندهی و ستادکل نیروهای مسلح به‌گونه‌ای است که برخلاف شیطنت رسانه‌های مغرض، دامنه پوشش نظامی رسته‌های مختلف در نیروهای مسلح در همپوشانی کامل و به دور از موازی‌کاری است. مثلاً در حوزه فرماندهی ما، نقش‌آفرینی نهاجا، هوانیروز، پدافند و نیروی هوافضای سپاه به‌گونه‌ای است که همچون اجزای یک ساعت، عملکرد و پوشش‌دهی دفاعی یکدیگر را کامل می‌کنیم.
دفاع‌پرس: پیش از کسب درجه سرتیپی، تصویری از شما منتشر شد که چند قطعه از هواپیماهای نظامی را برای سرلشکر باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح و امیر سرتیپ نصیرزاده فرمانده نهاجا تشریح می‌کنید. ماجرای آن عکس چه بود؟
آن تصویر مربوط به زمانی است که برای جمعی از فرماندهان عالی‌رتبه نیروهای مسلح، در حال تشریح توانمندی پایگاه هوایی شهید حبیبی در عرصه نهضت قطعه‌سازی بودم. صراحتاً بگویم که امیدوار بودم شما دراین‌باره سؤال بپرسید چون در سال‌های پس از انقلاب که تحریم‌های تسلیحاتی متوجه ما بوده است، هیچ کشوری تحت تأثیر فشار نظام سلطه حاضر به تأمین نیازهای دفاعی ما نبوده است و ماحصل این محرومیت از بازار جهانی خرید تسلیحات، شکوفایی استعداد افسران نخبه و جوان داخلی را به ارمغان آورده است. امروز شرایط نهضت قطعه‌سازی در صنایع هوایی به‌گونه‌ای است که تهدیدها به معنای واقعی کلمه به فرصت تبدیل‌شده و در یک نمونه، پایگاه شهید حبیبی مشهد با همین سیاست‌های حمایت از دانشمندان دفاعی داخلی توانسته است تا به‌عنوان پایگاه نمونه تعمیرات، اورهال و حتی تولید قطعات مهندسی فوق پیشرفته برای پرنده‌های نهاجا مطرح شود.
ملاحظات حفاظتی اجازه نمی‌دهد که درباره دانش تخصصی افسران نهاجا به‌دقت صحبت کنیم و حفظ اسرار نظامی در این حوزه همچون لزوم توجه به نکات امنیتی درخصوص جزئیات عملیات‌ها در دفاع مقدس است لکن اگر این ملاحظات مطرح نبود، یک کارگاه آشنایی با فرماندهان نهضت قطعه‌سازی در نهاجا برگزار می‌کردیم تا مردم بدانند که چه عناصر مخلص و نابغه‌ای در بدنه نیروهای مسلح حضور دارند.
دفاع‌پرس: حقیقت آن است که بعضی از مردم نگاه مثبتی به مقوله تعمیرات و بازآماد (اورهال) ادوات جنگی ندارند و توانمندی را منحصر در ساخت تجهیزات جدید می‌دانند. آیا شما با این تصور موافقید؟
اولاً این را بگویم که بازآماد (اورهال) موضوعی نیست که تنها توسط ما یا کشورهای تحت تحریم صورت بگیرد و حتی کشورهای صاحب صنعت ساخت جنگنده، تحقیقات در حوزه علم تعمیر و گسترش دانش بازآماد (اورهال) خود را با جدیت دنبال می‌کنند. نکته مهمی که در این حوزه مطرح است و متأسفانه عموم مردم به آن آگاهی ندارند، این است که هواپیما همچون خودروی سواری نیست که تا مستهلک شدن و خرابی یک قطعه از آن مورد استفاده مستمر قرار بگیرد بلکه به‌صورت مرتب و مداوم با پر شدن محدوده‌های سقف پروازی برای هر پرنده که به واحد ساعت پروازی آن تعیین می‌شود، دوره‌های بازآماد و تعمیرات کلی خاص برای آن اجرا می‌شود لذا در بسیاری از موارد، حتی ممکن است جنگنده‌ای برای تعمیرات اساسی راهی پایگاه شود که کاملاً سالم است اما طبق دستورالعمل‌های تخصصی، الزاماً باید تعمیر، به‌روزرسانی و احیاناً تعویض کامل قطعات طبق جدول زمان‌بندی ساعت پروازی صورت بگیرد.
در مبحث تعمیرات و بازآماد (اورهال) هم ذکر این نکته ضروری است که نهضت قطعه‌سازی، این امکان را برای ما فراهم کرده است که شبیه‌سازی‌های دقیقی از شرایط پروازی را روی زمین و برای پرنده‌ای که در آشیانه آرام‌گرفته است، بازسازی کنیم که اعمال فشارهای شدید ناشی از اصطکاک هوا یا ایجاد شرایط دمایی همسان با پرواز در ارتفاعات بالا از این جمله است و این توانمندی تنها در انحصار کشورهای سازنده جنگنده‌ها قرار دارد اما جمهوری اسلامی به مدد تکیه‌بر دانش جوانان مستعد و دغدغهمند خود به این اهداف بلند دست‌یافته است.
دفاع‌پرس: شاهد بوده‌ایم که در سال‌های اخیر، نهاجا در سیل، زلزله و حتی کرونا، پای ثابت خدمت به ملت بوده است. درباره این نقش اثرگذار بیشتر توضیح بفرمایید.
در جریان بلایای طبیعی همچون سیل و زلزله، راه‌های مواصلاتی زمینی به‌طور کامل قفل می‌شود و بخش اصلی امدادرسانی‌ها باید به‌صورت هوایی باشد. اعزام نیروهای امدادی برای امدادرسانی، اصحاب رسانه برای پوشش اخبار و کالاهای اساسی توسط هواپیماهای ترابری نهاجا در قالب محموله‌های عظیم و توسط بالگردهای نیروی هوایی در قالب محموله‌های خرد صورت می‌گیرد و در یک نمونه آن، در جریان سیل اخیر جنوب شرق کشور، من شخصاً در قرارگاه امدادرسانی حضور داشتم و شاهد بودم که یک هواپیمای فوق سنگین نهاجا فقط باهدف ارسال آب آشامیدنی با محموله عظیمی از بطری‌های آب به مقصد چابهار رسید.
ما معتقد هستیم که ارتش تنها مربوط به زمان جنگ نیست و در همه اوقات، از هیچ کوششی برای حل مشکلات و گرفتاری‌های ملت شریف ایران اسلامی پرهیز نداریم. علیرغم اینکه در چهارچوب‌های کلاسیک بسیاری از ارتش‌های جهان، فرماندهان از حضور در عرصه‌های غیرنظامی انزجار دارند اما ارتش جمهوری اسلامی به‌صراحت اعلام می‌دارد که به حضور در حوزه‌های امدادرسانی و کمک به هم‌وطنان در گرفتاری‌ها و بلایای طبیعی افتخار می‌کند و همه امکانات خود را مصروف به خدمت می‌دارد.
انتهای پیام/
