تحولات قدس نقطه عطف ایجاد تغییرات در منطقه است
به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، «هادی برهانی» کارشناس مسائل منطقه و فلسطین در گفت‌وگویی با اشاره به تحولات اخیر در فلسطین اشغالی اظهار داشت: دو موضوع جدی در روز‌های اخیر در بیت‌المقدس به محل درگیری و تنش تبدیل شده است. موضوع اول اخراج ساکنان عرب محله شیخ جراح و موضوع دوم حمله نظامیان اسرائیلی به مسجدالاقصی است. این دو موضوع موجب ناآرامی و درگیری میان فلسطینی‌ها و یهودی‌ها شده که تاکنون صد‌ها مجروح بر جای گذاشته است. همچنین تعدادی زیادی از تظاهرکنندگان فلسطینی توسط نیرو‌های اسرائیلی بازداشت شده‌اند.
وی ادامه داد: اتفاق بزرگی در قدس در حال وقوع است. این اتفاق احتمالاً به نقطه عطفی در مبارزات ملت فلسطین و ملت‌های منطقه علیه اشغالگری اسرائیل بدل خواهد شد. در این اتفاقات می‌توان دید که روند حوادث در حال تغییر است. به نظر می‌رسد ماشین پیش روی اسرائیل از حرکت بازایستاده است.
این کارشناس مسائل فلسطین خاطرنشان کرد: اسرائیل در طول سال‌های گذشته، به‌ویژه پس از بهار عربی (که طی آن کشور‌های منطقه درگیر جنگ و ناامنی شده و به جان هم افتاده بودند) در موقعیت خوبی برای پیشبرد برنامه‌های خود در سرزمین‌های اشغالی قرار گرفته بود. پیروزی ترامپ در آمریکا هم این موقعیت اسرائیل را تقویت کرد. در دوران ترامپ همه سیاست‌های تجاوزکارانه اسرائیل مورد حمایت کامل آمریکا قرار گرفت. دولت آمریکا در این دوره نه تنها سفارت خود را به قدس منتقل کرد، بلکه برای الحاق سایر سرزمین‌های اشغالی کرانه باختری هم همکاری کرد و طرح معامله قرن را به اسرائیل هدیه داد.
او افزود: علاوه بر این، در این دوره، کشور‌های عربی و اسلامی برای عادی سازی روابط با اسرائیل تحت فشار سنگین آمریکا قرار گرفتند که این فشار به شروع دوباره عادی سازی روابط با اسرائیل انجامید. در پایان دوره ترامپ اسرائیل خود را در وضعیت رویایی برای تکمیل پروژه صهیونیسم در منطقه می‌دید، اما به نظر می‌رسد الان نه تنها وضعیت در خاورمیانه تغییر کرده است بلکه اتفاقات منطقه روندی متفاوت و معکوس یافته‌اند.
برهانی گفت: جنگ‌ها و ناآرامی‌ها در جهان اسلام فروکش کرده است. عراق، سوریه، لیبی و سایر مناطق درگیری در منطقه آرام شده‌اند. الان تنها نقطه باقیمانده از درگیری‌های بین الاسلامی یمن است. کشور‌های بزرگ اسلامی که تا جنگ با یکدیگر پیش رفته بودند، به مصالحه و آشتی روی آورده‌اند. عربستان و قطر، ترکیه و عربستان، مصر و ترکیه آشتی کرده یا در حال آشتی هستند. تنش‌ها در محور اخوانی و سلفی منطقه کاهش یافته است و محور ایران و عربستان هم به هم نزدیک می‌شوند. ایران و عربستان پس از سال‌ها درگیری به مذاکره روی آورده‌اند و احتمال آشتی این دو قطب قدرت در منطقه نیز افزایش یافته است. فضای منطقه کاملاً تغییر کرده است و بوی نزدیکی و آشتی در هر سو به مشام می‌رسد. این تحولات امید‌ها را برای شکل‌گیری دوباره یک صف اسلامی در برابر تجاوزات اسرائیل به منطقه زنده کرده است. از سوی دیگر دولت ترامپ به دلیل شکست در انتخابات از دور خارج شده و دولتی در آمریکا سر کار آمده که سیاست خاورمیانه‌ای متفاوت و ضد ترامپ دارد و تلاش دارد آب رفته را در آمریکا و سیاست خاورمیانه‌ای آن به جوی بازگرداند. این سیاست جدید نه تنها موید و حامی سیاست‌های افراطی دولت راست‌گرای اسرائیل و نتانیاهو نیست بلکه چالش جدی بر سر راه سیاست‌های آن بشمار می‌رود.
این کارشناس مسائل منطقه در پاسخ به این که این تغییرات چگونه در حوادث بیت‌المقدس انعکاس یافته است؟ اظهار کرد: دولت راست‌گرای نتانیاهو که از حمایت‌های دولت ترامپ چاق و فربه شده و جسارت یافته بود برنامه‌های خود برای اشغال کرانه باختری و یهودی کردن آن را علنی کند و پس از ترامپ هم با همان فرمان در قدس و کرانه باختری به‌پیش می‌راند. با حمایت دولت نتانیاهو یهودیان افراطی به‌عنوان پیاده نظام یهودی سازی در کرانه باختری و قدس به میدان آمده‌اند و یهودی سازی بی‌پرده و خشنی را دنبال می‌کنند. این حرکت در دوره ترامپ و دوران ضعف و تشتت کشور‌های اسلامی با مانع عمده‌ای روبرو نبود و راه را برای یهودی کردن سریع فلسطین و فشار بر فلسطینی‌ها و مصادره اراضی و حقوق آن‌ها فراهم می‌کرد، اما به نظر می‌رسد آن دوره اینک سپری شده است. اما دولت راست‌گرای اسرائیل و به‌ویژه شهرک نشینان افراطی در کرانه باختری که با کمک دولت به میدان آمده‌اند نمی‌خواهند این واقعیت را بپذیرند.
برهانی در پاسخ به این که حوادث اخیر بیت‌المقدس چگونه به این عدم پذیرش اوضاع جدید ارتباط دارد؟ گفت: دولت اسرائیل و شهرک نشینان تندرو با همان سرعت دوران ترامپ به حملات خود علیه فلسطینی‌ها ادامه می‌دهند. برای توسعه یهودی کردن بیت‌المقدس درصدد اخراج فلسطینی‌ها از محله شیخ جراح هستند، به مسجدالاقصی هجوم می‌برند و به مقدسات اسلامی تجاوز می‌کنند. اما تحولات چند روز گذشته و عقب‌نشینی‌های پیاپی اسرائیل در برابر مقاومت فلسطینی‌ها نشان می‌دهد، در بر پاشنه سابق نمی‌چرخد. دولت اسرائیل ابتدا از اخراج ساکنان شیخ جراح عقب‌نشینی کردند. بعد مانع ورود راهپیمایی پرچم شهرک نشینان صهیونیست به مسجدالاقصی که هر سال برگزار می‌شد، شدند و نهایتاً از مسجدالاقصی عقب‌نشینی کردند. اوضاع در فلسطین تغییر کرده است. کشور‌های اسلامی و ملت‌های مسلمان که در حال دور شدن از اختلافات و جنگ‌های داخلی هستند، دوباره به فلسطین توجه می‌کنند.
این استاد دانشگاه تهران ادامه داد: آمریکای بایدن نه تنها از اقدامات اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی حمایت نمی‌کند، بلکه آن را به چالش می‌کشد و موجب نگرانی می‌داند. نمایندگان دموکرات مجلس آمریکا اقدامات اسرائیل را محکوم می‌کنند. سایر قدرت‌های بین‌المللی، به‌ویژه کشور‌های اروپایی، نیز با درک سیاست متفاوت بایدن و فراهم شدن فضای انتقاد از اسرائیل، موضع منفی در قبال اقدامات اسرائیل در قدس گرفته‌اند. این فضا که کاملاً متفاوت از فضای بین‌المللی دوران ترامپ است، اسرائیل را شوکه و عصبانی کرده است. وزیر اطلاعات اسرائیل با عصبانیت علیه موضع آمریکا در مورد مسائل بیت‌المقدس موضع گرفته و اعلام کرده ما برای سیاست داخلی خود از کسی دستور نمی‌گیریم.
وی با بیان این که اتفاقات اخیر بیت‌المقدس نقطه عطفی در تاریخ فلسطین است گفت: به نظر می‌رسد دوره‌ای از تاریخ منطقه که تحولات آن به نفع اسرائیل و به ضرر فلسطینی‌ها بوده و موجب تحمیل شکست‌های تلخ بر فلسطینی‌ها و مسلمانان شده، پایان یافته است. در طول سال‌های گذشته اسرائیل در غصب حقوق مسلمانان و فلسطینی‌ها پیروزی پشت پیروزی داشت و کشور‌های اسلامی را مجبور کرده بود نه تنها این تجاوزات را نادیده بگیرند بلکه در عین این اتفاقات، اسرائیل را به رسمیت بشناسند و با آن رابطه برقرار کنند. فکر می‌کنم آن دوران به سر رسیده است؛ و دوره جدید و متفاوتی آغاز شده است. دوره‌ای که فضای آن به نفع فلسطینی‌ها و کشور‌های اسلامی است و پیروزی‌های مسلمانان بیت‌المقدس و عقب‌نشینی کم‌سابقه اسرائیل در درگیری‌های مربوطه طلیعه و مقدمه آن است.
این کارشناس مسائل فلسطین در پاسخ به این که به نظر شما این پیروزی‌ها می‌تواند ادامه پیدا کند؟ گفت: فضای منطقه‌ای و بین‌المللی تغییرات جدی کرده و این تغییرات زمینه قدرت گرفتن کشور‌های اسلامی و فلسطین را فراهم کرده است. اگر روند آشتی در میان کشور‌های اسلامی ادامه پیدا کند، این پیروزی‌ها ادامه خواهد داشت. اسرائیل دوباره در منطقه منزوی خواهد شد. عادی سازی با اسرائیل متوقف می‌شود و حتی احتمالاً عقب گرد‌های جدی خواهد داشت. کشور‌هایی که روابط را عادی کرده‌اند، تحت فشار قرار خواهند گرفت و مجبور می‌شوند با ملت‌های اسلامی همراه شوند و موضع خود را اصلاح کنند. کشور‌های اسلامی باید از فضای جدید بین‌المللی که عمدتاً محصول روی کار آمدن بایدن و مخالفت آن با سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ است، استفاده کنند. فرصت کم نظیری برای فشار بر رژیم صهیونیستی فراهم آمده است. کشور‌های اسلامی می‌توانند با تعامل مثبت با دولت بایدن و کشور‌های غربی زمینه افزایش فشار بر این رژیم را فراهم کنند. این سیاست روند اوضاع در منطقه را به نفع کشور‌های اسلامی و فلسطینی‌ها تغییر خواهد داد.
برهانی درباره نقش ایران در این تحولات هم اظهار کرد: زمان مناسبی برای حمایت از نبرد مردم فلسطین است. ایران باید در همه جبهه‌ها از جمله جبهه‌های سیاسی و دیپلماتیک و بین‌المللی به کمک مردم فلسطین بشتابد و اقدامات خود را با کشور‌های اسلامی دیگر هماهنگ کند. همکاری و هماهنگی و هم افزایی با سایر کشور‌های اسلامی تأثیر تعیین کننده‌ای در تقویت جبهه حمایت از فلسطین دارد. ایران باید یک‌جانبه گرایی در این حوزه را کنار بگذارد و با سایر طرف‌های بین‌المللی وارد تعامل شود. حتی تعامل با آمریکا در این زمینه می‌تواند مثبت و ثمربخش باشد. آمریکا به ترامپ، بولتون و پومپئو و محافظه‌کاران نژادپرست خلاصه نمی‌شود، در آمریکا سیاستمداران عاقلی هم وجود دارند که مخالف تندروی‌ها و قانون شکنی‌های دولت اسرائیل هستند. همچنین همگرایی ایران با کشور‌های منطقه، حل و فصل اختلافات به‌ویژه با کشور‌های عربی، حل و فصل برادرانه بحران یمن و تقویت دوستی و همکاری با کشور‌های اسلامی موضع فلسطینی‌ها را تقویت خواهد کرد و اسرائیل را تحت فشار قرار خواهد داد. اگر مشکلات و درگیری‌های جهان اسلام حل و فصل شود، جهان اسلام دوباره بر مسئله فلسطین متمرکز خواهد شد و این تمرکز بیشترین فشار را بر سیاست‌های اشغال‌گرانه اسرائیل فراهم خواهد کرد.
منبع: ایسنا
انتهای پیام/ ۹۱۱
