گروه استان‌های دفاع‌پرس ـ عذرا شباب؛ جنگ تحمیلی که با گفتمان تشیع به دفاع مقدس تبدیل شده از مهم ترین آزمون های انقلاب اسلامی بعد از پیروزی انقلاب بود.
در واقع جنگ تحمیلی سبب شد گفتمان تشیع به عنوان گفتمان غالب در کشور ایران و جمهوری اسلامی بار دیگر ظرفیت های بالقوه اش را به وسیله نهاد روحانیت و در صدر آن امام خمینی (ره) نشان دهد و با تبدیل کردن جنگ تحمیلی به مبارزه شرک و باطل عليه توحید و حق آن را به عنوان یک امر دینی تلقی کند؛ به نحوی که حضور مردم در آن یک وظیفه شرعی خوانده می شد.
با عجین شدن دین در فرهنگ دفاع مقدس، مقوله ایثار و شهادت یکی از مهم ترین موضوعاتی بود که در دفاع مقدس پررنگ شد؛ چرا که حضور در جنگ به مثابه ایثار و فداکاری در راه دین و خداوند تبیین شده در تبیین این مقوله نقش نهاد روحانیت پررنگ و برجسته است، در این میان، یکی از مهم ترین تریبون هایی که در شهرهای مختلف با تدبیر امام راحل برای نهاد روحانیت مهیا شد، تربیون نماز جمعه بود که هر هفته به امامت یکی از نمایندگان امام خمینی (ره) را که عموما مجتهد بودند در شهرهای مختلف برگزار می شد.
شهدای محراب در قالب نهاد روحانیت و در جایگاه امامت نماز جمعه، یکی از فریضه های عبادی سیاسی اسلام که با درایت و تیزبینی امام خمینی راحل در اوایل انقلاب احیا شد تاثیر به سزایی در توسعه و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت داشتند؛ چراکه تریبون نماز جمعه که به عنوان یک عمل سیاسی-عبادی در اختیار امامان جمعه قرار گرفته بود، با تجمع بسیاری از متدینان همراه بود. مؤمنان که در حقیقت برای انجام یک عمل عبادی به نماز جمعه می رفتند. با گوش سپردن به خطبه های نماز جمعه که جزئی از نمازجمعه است، با مفهوم شهید، شهادت و ایثار بیش از گذشته آشنا می شدند و این آشنایی سبب می شد که آنان نیز به دنبال شیرینی شهادت بروند که نتیجه آن اعزام افراد زیادی بعد از نماز جمعه به سوی جبهه های دفاع مقدس و برای جانفشانی و ایثار در راه خداوند و دین بود.
در این راستا همان طور که بیان شده اولین کار ویژهای که شهدای محراب در خصوص جنگ تحمیلی انجام دادند. اقتنا به ولی فقیه و رهبری امام خمینی (ره) در نشان دادن جنگ تحمیلی به عنوان دفاع مقدس بود.
آنها در طول خطبه های نماز جمعه تلاش می کردند جنگ تحمیلی را یک جنگ مذهبی برای از بین بردن اندیشه سیاسی امام خمینی ها از اسلام و درنهایت اسلام ناب تشریح کنند. زمانی که این جنگ و دعوا، خارج از جنگ انسانی تلقی شده طبیعی بود نهاد روحانیت که خود را متولی دین و دینداری و حفظ دیانت مردم می دانست وارد این جریان شود.
به عبارت دیگره ورود مرجع تقلیدی همچون امام راحل که در رأس نهاد روحانیت قرار داشت، به موضوع جنگ و تبدیل گفتمان جنگ تحمیلی به دفاع مقدس سبب شد که همه پیکره این نهاد مخصوصا ائمه جمعه تلاش کنند به تبعیت از امام خمینی این گفتمان و اندیشه را در جامعه گسترش دهند و مشوق حضور همه جانبه مردم در جبهه ها و ارسال کمک های فراوان به جبهه ها شوند؛ اما در این میان به نظر می رسد که نقش شهدای محراب بسیار بیشتر از دیگر ائمه جمعه باشد؛ زیرا هر کدام از این شهدا بارها مورد سوء قصد منافقان قرار گرفتند که بی تردید مهم ترین دلیل این سوء قصد، تجربه موفق آنها در حفظ نظام جمهوری اسلامی و گسیل کردن مردم به جبهه های نبرد حق علیه باطل بوده است
در واقع واکاوای سخنان و خطبه های شهدای محراب نشان می دهد که آنها هر هفته با تشریح جنگ تحمیلی و بیان آیات، روایات و همچنین تشریح شرایط صدر اسلام تلاش می کردند گفتمان جنگ تحمیلی را جنگ اسلام و کفر و حق علیه باطل جلوه دهند و با تشریح مفهوم شهید و شهادت در راه اسلام، شرکت در دفاع مقدس و جهاد دفاعی را یک وظیفه الهی برای مردم عنوان کنند.
وقتی که جنگ تحمیلی در این گفتمان قرار گرفت، همزمان مفهوم ایثار و شهادت در راه خداوند و حرکت انقلابی امام حسین (ع) نیز به میان کشیده شده می شد. تبیین هفتگی مقام شهید و شهادت در اسلام با بیان آیات و روایات فراوانی که در خصوص این امر در منابع اسلام وجود دارد. به منظور تشویق مردم برای رفتن به جبهه های نبرد و جان سپاری برای حفظ دین و اسلام کافی بود.
درواقع شهدای محراب مردم را به آنچه در اسلام درباره شهید و شهادت آمده است آشنا کردند و این آشنایی سبب شد که مردم تحت تأثير مفهوم والای شهید و شهادت در پیشگاه خداوند از فداکردن جان خود برای خدا و دین خدا هیچ ابایی نداشته باشند. از طرفی، احترام و اکرامی که شهدای محراب به شهدا و خانواده آنها می گذاشتند و همواره در خطبه های نماز جمعه مردم را به آن توصیه می کردند، بسیار اهمیت داشت.
انتهای پیام/
