تلاقی نبوغ و همت در سرداران جهاد سازندگی خراسان

گروه استان‌های دفاع‌پرس - «سید مجید شوشتری» فرمانده پادگان آموزشی مهندسی رزمی سلمان فارسی و پیشکسوت جهاد سازندگی خراسان؛ مجاهدان جهاد سازندگی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از روستاهای منطقه خوسف بیرجند گرفته تا محروم‌ترین مناطق مرزی در جنوب کشور و از روستاهای شمال گرفته تا مرزهای غربی را به عرصه اقدامات خود تبدیل کردند اما با شروع جنگ تحمیلی و به تبع اینکه تهاجم حزب بعث، بزرگترین خطر برای نظام اسلامی به حساب می‌آمد، جهاد سازندگی بخش عمده توان فنی، مهندسی و رزمی خود را متمرکز بر جبهه‌های دفاع مقدس قرارداد اما با این حال مقابله با تهاجم عراق محدود به جبهه‌های جنوب نبود و رزمندگان جهاد حتی در صعب العبورترین مناطق همچون «اشنویه» در شمال غرب کشور نیز به میدان می‌رفتند و هیچ‌گاه نیاز رزمندگان ارتش، سپاه و بسیج به تدابیر مهندسی رزمی را بی‌پاسخ نمی‌گذاشتند.

یکی از دلایلی که یگان‌های رزم خراسان را به شاخص‌ترین و تأثیرگذارترین یگان‌های عملیاتی، اطلاعاتی و مهندسی در دفاع مقدس تبدیل می‌کرد، پهناوربودن استان خراسان بزرگ از نظیر اقلیم جغرافیایی و بافت جمعیتی بود. پر واضح است که قلمرویی به وسعت سه استان خراسان شمالی، رضوی و جنوبی به تنهایی معادل با وسعت یک کشور بود و اداره یک جغرافیا به عظمت فاصله «رازجرگلان» در شمال گرفته تا «نهبندان» در جنوب، ظرفیت فرماندهی و اجرایی نخبگان خراسانی را به نحوی پرورانده بود که آمادگی واکنش در برابر همه بحران‌ها را داشته باشند. علاوه بر این، تنوع مذاهب و قومیت‌ها در این استان نیز باعث می‌شد تا جامعه نخبگانی آن منحصر در یک طیف محدود نباشد و با در نظر گرفتن همه این مسائل، می‌توان درک کرد که چرا یگان‌های رزم خراسان در ردیف سرآمدترین رزمندگان عرصه‌های عزت و شرف بوده‌اند.

نشانه‌های بارز این توانمندی را می‌توان در پروژه‌های بزرگ مهندسی دفاع مقدس همچون «پل خیبر» و «پل بعثت» جستجو کرد که در رده‌بندی ابتکارات جنگ‌های کلاسیک دنیا بی‌نظیر بود و به دست مهندسان جهاد سازندگی خراسان افتتاح شد. هم‌چنین در مرکز تحقیقات مهندسی جنگ که پرونده‌های علمی دقیقی همچون مکانیزه کردن دستگاه‌ها و ادوات و حتی طراحی تسلیحاتی نظیر موشک در دست پیگیری قرار داشت و پس از آن در قرارگاه مهندسی خاتم (ص) نیز شخصیت‌های ممتازی از خراسان همچون شهیدان «رضوی» و «طرحچی» در رده‌های ارشد مدیریت و فرماندهی بودند که نقش آفرینی درخشان آن‌ها در دفاع مقدس به برکت وجود مبارک امام رضا (ع) در این خطه نورانی بود.

با این حال جهاد خراسان علاوه بر شهدای شاخص خود، چهره‌های گمنام بسیاری را هم داشته است که اگرچه در دفاع مقدس درخشیدند لکن متأسفانه تا زمان وفات در غربت زندگی کردند و بی‌ادعا از دنیا رفتند؛ شخصیت‌های بزرگی نظیر مرحوم مهندس «محمد حافظ کلاهی» که در عملیات رمضان وقتی دژ بعثی‌ها شکافته شد و نیاز بود تا رزمندگان به سمت موانع و مستحدثات عراق گسیل شوند، این مرحوم حافظ بود که وارد عمل شد و معبری برای عبور رزمندگان باز کرد که تا پایان جنگ برای جابجایی نیروها و نفرات مورداستفاده قرار گرفت و کار به جایی رسید که در طراحی عملیات‌ها و نقشه برداری‌ها، همه فرماندهان آن کانال را بنام «کانال حافظ» خطاب می‌کردند.

با این همه، شاید بتوان انحلال جهاد را سرآغازی بر پایان همه این نقاط اوج و غروبی غمبار برای این فرازهای تاریخی دانست. روح جهاد سازندگی که متمرکز بر تقویت تولید در روستاها بود، با انحلال آن خشکانده شد که امروزه با یک آمایش سرزمینی به سادگی می‌توان دریافت که پس از انحلال جهاد، روند تخلیه روستاها و مهاجرت به شهرها تا چه حد افزایش یافته و این تصمیم تا چه حد نادرست بوده است؛ تصمیم نادرستی که جبران آن نیز بسیار سخت است.

انتهای پیام/