گروه اجتماعی دفاع‌پرس - سرتیپ دوم پاسدار محمدرضا میرحیدری فرمانده انتظامی استان اصفهان؛ هشتم تا چهاردهم آبان ماه امسال به نام هفته پدافندغیرعامل نامگذاری و برای این هفته شعار «پدافند غیرعامل، ایران پایدار» انتخاب شده است. به همین بهانه در یادداشت حاضر به نقش پدافند غیر عامل در پایداری امنیت کشور می‌پردازیم.
تاریخچه پدافند غیرعامل
انسان‌های اولیه برای در امان ماندن از خطر حادثه و تهاجم حیوانات و تهدیدات پیرامونی به غار‌ها و بالای درختان و دیگر مامن‌های طبیعی پناه می‌بردند و یا از برگ درختان بعنوان پوشش و محافظ برای پیشگیری از آسیب‌های طبیعی استفاده می‌نمودند که با متمدن شدن تدریجی جوامع بشری و شکل گیری زندگی شهری، احساس نیاز به امنیت بیشتر شد و جوامع بشری برای ایجاد امنیت و حفاظت شهر از تهاجم دشمن اقدام به ساخت و احداث دژها، قلعه و حصار، خندق، دیوار‌ها و موانع دفاعی در پیرامونی شهر‌ها نمودند و با این اقدامات برای اولین بار بشر از پدافند غیر عامل برای ارتقای امنیت خود استفاده کرد.
تاریخچه پدافند غیر عامل در نظام جمهوری اسلامی ایران
سازمان پدافند غیرعامل در سال ۱۳۸۲ و بر اساس فرمان مقام معظم رهبری (مدظله العالی) تشکیل و در تقویم کشور روز هشتم آبان ماه هر سال به عنوان روز پدافند غیرعامل نامگذاری شده است.
سازمان پدافند غیرعامل به عنوان یک سازمان و نهاد حاکمیتی و دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری هم تراز با وزراء و به لحاظ ساختاری در تابعیت ستاد کل نیرو‌های مسلح اداره می‌شود.
رئیس سازمان هم به عنوان بالاترین مقام اجرایی و نماینده قانونی سازمان بنا بر پیشنهاد رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح و با حکم مقام معظم رهبری و فرماندهی معززکل قوا (مدظله العالی) منصوب می‌شود.
اهمیت پدافند غیرعامل در آیات قران کریم
سوره انبیاء آیه ۸۰ آمده است: «و ما به او (حضرت داود (ع)) ساخت زره را تعلیم دادیم تا شما را از آسیب جنگ در امان بدارد، پس آیا از شکر گذارانید؟»
همچنین در سوره انفال آیه ۶۰ نیز به موضوع پدافند غیر عامل اشاره شده و آمده است: «هرچه در توان دارید آماده کنید، تا با آن دشمن خدا و دشمن خودتان را بترسانید.»
پدافند غیرعامل از منظر پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومان (ع)
در جنگ خندق وقتی مسلمانان به فرماندهی رسول اکرم (ص) به پیشنهاد سلمان فارسی در اطراف مدینه خندقی حفر کردند تا دشمنان اسلام نتوانند از آن عبور کنند در واقع از شیوه دفاعی پدافند غیرعامل استفاده نمودند. همچنین وقتی پیامبر از مکه به مدینه هجرت نمودند به جهت اینکه دشمنان اسلام نتوانند به وی ضربه بزنند با استفاده از اصول پدافند غیرعامل از شگرد اختفاء در غار ثور استفاده و پنهان گردیدند که با یاری خداوند دشمنان نتوانستند به اهداف خود برسند.
امام علی (ع) در نامه ۱۲ نهج البلاغه می‌فرماید: «قرارگاه‌های خود را در دامنه کوه‌ها و یا در کنار رود‌ها احداث کنید، زیرا در برابر تهاجم دشمن شما را حفاظت می‌کند.»
پدافند غیرعامل از منظرامامین انقلاب
امام خمینی (ره) در مورد اهمیت پدافند غیر عامل دریکی از بیانات خود به این موضوع اشاره کرد و اظهار داشتند: «رعایت اصول ایمنی و حفاظتی مراکز و صنایع و ایجاد پناهگاه جمعی برای مردم و کارگران که این اختصاص به زمان جنگ ندارد بلکه طریقه احتیاط در هر شرایط است.»
مقام معظم رهبری حضرت آیت الله امام خامنه‌ای نیز همواره توجه به پدافند غیر عامل را مورد تاکید قرار داده و در همین رابطه بیان داشتند: «لازم است اقدام‌های موثر در حوزه پدافند غیرعامل با کار بسیجی صورت گیرد و از مصونیت کشور و آمادگی لازم دفاعی در برابر دشمنان اطمینان حاصل شود.»
اقدامات اساسی پدافند غیرعامل:
۱-پیش بینی تهدیدات (برآورد) ۲- برنامه ریزی (قبل، حین و بعد) برای پیشگیری ۳- آمادگی ۴- مقابله
اصول پدافند غیرعامل:
۱-استتار ۲- اختفاء ۳- مکان یابی ۴- فریب ۵- استفاده از آتش دود ۶- تفرقه و پراکندگی ۷- مقاوم سازی و استحکامات ۸- پوشش ۹- اعلام خبر ۱۰- انضباط استتار ۱۱- حفاظت ۱۲- سیستم اطفاء حریق ۱۳- آموزش ۱۴- ایجاد موانع
ابعاد مختلف پدافند غیر عامل
در عصر حاضر پدافند غیرعامل بعنوان یک اقدام بازدارنده و پیشگیرانه به شمار می‌آید و در زمینه‌های مختلف از جمله پدافند مردم محور، پدافند سایبری، پدافند شیمیایی، پدافند زیستی، پدافند پرتوی، پدافند اقتصادی و پدافند کالبدی مطرح می‌شود.
افزایش تاب آوری جامعه با پدافند اقتصادی
امروزه دشمنان قسم خورده نظام جمهوری اسلامی ایران که با اقدامات آفندی و تهدید جنگ تاب مقاومت در مقابل این نظام را ندارند و از غرش موشک‌های با صلابت فرزندان این خاک در هراس هستند لذا رویکرد تهاجمی دشمن تغییر کرده و سعی دارد با استفاده از جنگ اقتصادی باعث زمین گیر شدن کشور شود به همین منظور برنامه ریزی و پیش بینی برای تاب آوری جامعه و ... به عنوان پدافند اقتصادی می‌تواند اهداف دشمن را ناکام گذارد.
تاثیر استفاده از پدافند غیرعامل
استفاده از پدافند غیر عامل باعث کاهش طمع کشور‌های تهدید کننده و متخاصم، قرار نگرفتن در مظان اتهام تهدید علیه کشور‌ها (سیاست تنش زدایی)، پویایی علمی و فنی در کلیه سطوح مدیریتی، مهندسی و فنی و افزایش پایداری ملی و تاب آوری شده و امنیت پایدار را برای کشور به ارمغان می‌آورد.
ماموریت پدافند غیرعامل در ناجا
با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) مبنی بر اهتمام دستگاه‌ها و سازمان‌ها نسبت به بکارگیری اصول پدافند غیرعامل، نیروی انتظامی نیز این موضوع را در دستور کار خود قرار داد و ضمن راه اندازی دبیرخانه‌ای در این نیرو آموزش‌هایی را برای کارکنان، مدیران و فرماندهان برنامه ریزی کرده است.
در همین راستا به منظور اینکه هیچ گونه خللی در کار پلیس به وجود نیاید و نیرو‌های انتظامی بتوانند در مواقع بحرانی همچون وقوع سیل، زلزله و یا بروز حملات هوایی به مردم خدمت رسانی کرده و نظم و امنیت را تامین کنند مقر‌های یدکی مخصوصی برای جابجایی و استقرار سریع نیرو‌ها و تجهیزات پیش بینی شده و این امر در رزمایش‌های مختلف نیز مورد آزمایش قرار گرفته است.
محافظت از نیروی انسانی و ارتقاء و انسجام روحیه و انگیزه آنان، برنامه ریزی و نظارت ستادی بر حفاظت از زیر ساخت‌های فیزیکی، زیر ساخت‌های سایبری ناجا و تهدید‌های نوین، تهدید‌های سخت، نیمه سخت و استمرار خدمات ضروری و تداوم عملیات انتظامی از جمله ماموریت‌های پدافند غیر عامل در ناجا هستند.
سخن پایانی
پدافند غیر عامل در واقع دفاع بدون شلیک گلوله و بدون استفاده از تجهیزات است و هیچ گونه خسارتی را برای کشور‌های همسایه به دنبال ندارد و میزان آسیب پذیری در بحران‌ها را نیز کاهش می‌دهد و اجازه می‌دهد که چرخه خدمت رسانی کشور در مدار خود قرار بگیرد و خللی در آن ایجاد نشود.
کشور ما مدام از سوی دشمنان در حال تهدید قرار می‌گیرد و لازم است تا ما خود را از همه لحاظ در برابر این تهدیدات مصون کنیم مطمئناً اگر دستگاه‌ها و نهاد‌ها و از جمله بانک‌ها در حفاظت فیزیکی اماکن و تاسیسات و بروز رسانی نرم افزار‌های خود به اصول پدافند غیرعامل توجه کنند در زمان بروز حوادث و حملات دشمن از جمله حملات سایبری کمتر آسیب خواهند دید.
بی شک رعایت اصول پدافند غیرعامل هم در اغتشاشات، هم در بلایای طبیعی و هم در سایر موارد می‌تواند بسیار مؤثر باشد و با کمترین هزینه، تاسیسات و تجهیزات را مصون نگه دارد.
استفاده از اصول پدافند غیرعامل دیگر هیچ آسیبی ما را تهدید نمی‌کند و در زمان بروز بلایای طبیعی و غیر طبیعی می‌توانیم به بهترین شکل نیرو‌ها و تجهیزات خود را حفظ کرده و از بروز خسارت به آن‌ها جلوگیری کنیم.
انتهای پیام/ 241
