گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس ـ سرهنگ پاسدار دکتر «رضا ترابی خراجی» مدیر مجتمع بهداشتی- درمانی- تخصصی حضرت فاطمه زهرا (س) نیروی زمینی سپاه؛ واکسن‌ها در واقع حاصل پیشرفت علم و دانش بشری هستند که با روش‌های بسیار دقیق در عامل بیماری‌زا تغییراتی می‌دهند که نتواند سبب بیماری شود، ولی خاصیت تحریک سیستم ایمنی بدن را داشته باشد؛ با این امر، واکسن به سیستم ایمنی فرد فرصت می‌دهد تا خودش را در مقابل عامل بیماری‌زا آماده کرده و حافظه ایمنی ایجاد کند تا اگر در آینده با عامل بیماری‌زای اصلی مواجه شد به سرعت مانع از تکثیر آن شده و فرد همچنان سالم بماند؛ بنابراین ما انسان‌ها دو راه در پیش راه داریم؛ اول اینکه رنج بیماری را متحمل شویم و به طور طبیعی با مرگ و میر جوامع و تحمل درد و رنج ناشی از بیماری در مقابل آن مصونیت یابیم یا اینکه با تزریق واکسن ایمنی و مصونیت لازم بدون تحمل رنج و تلفات بیماری در جامعه حادث شود.
بر این اساس، همان‌گونه که واکسیناسیون جوامع، سالانه جان هزاران نفر را نجات داده، ساخت واکسن در کشور ما نیز قدمت حدود ۱۰۰ ساله دارد به نحوی که همگان از بدو تولد برنامه واکسیناسیون را پذیرفته و انجام داده‌اند. بدین ترتیب شرکت واکسن‌سازی انستیتو پاستور به‌عنوان قدیمی‌ترین موسسه ساخت واکسن در ایران و خاورمیانه است که از جمله مهم‌ترین واکسن‌های ساخته شده در آن می‌توان به واکسن‌های آبله، وبا، سل، دیفتری، هاری و هپاتیت اشاره کرد.
اما تجربه Covid-۱۹ نشان داد برای رسیدن به ایمنی و مصونیت طبیعی باید تلفات و مرگ و میر بسیاری را متحمل شد تا پس از چند سال به تدریج بیماری فروکش کند، ولی با واکسیناسیون وسیع می‌توان مانع از پیشرفت و گسترش آن در ابعاد گسترده (منطقه‌ای و جهانی) شد.
این در حالی است که در روند ساخت و تولید واکسن، فرآیند‌های متفاوت و پیچیده‌ای وجود دارد که از جمله قدیمی‌ترین و رایج‌ترین این روش‌ها تکثیر عامل بیماری‌زا (باکتری یا ویروس) و سپس غیر فعال کردن (کشتن) یا ضعیف کردن آن است.
البته اگرچه امروز در دنیا از روش‌های نوین مهندسی ژنتیک نیز در صنعت واکسن‌های نسل چهارم یا ژنی هم استفاده می‌شود، ولی به‌طور کلی، واکسن‌های مبتنی بر ژن تجربه زیادی در علم واکسن‌سازی ندارند و به‌طور اخص تنها در درمان سرطان بکار می‌روند.
واقعیت این است که تمامی واکسن‌های تأییدشده توسط مراجع ذی‌صلاح، در ایجاد ایمنی در برابر عوارض شدید و بستری در بیمارستان‌ها و ممانعت از مرگ و میر به طرز چشمگیری مؤثر هستند؛ زیرا طبق آخرین آمار وزارت بهداشت، تزریق واکسن تا ۷۵ درصد مرگ و میر مبتلایان را کاهش داده است.
ذکر این نکته هم ضروری است که تمامی واکسن‌های کرونا که در کشور‌های مختلف تاکنون در حال تزریق هستند، مجوز‌های لازم را از کمیته‌های تخصصی اخذ کرده و پس از کسب استاندارد‌های ایمنی و اخلاقی (Bioethics) همچنان فرآیند آنالیز آزمایش‌های بالینی مربوطه را نیز طی می‌کنند.
دانشمندان بر این عقیده‌اند که واکسن‌های با پلتفرم ویروس کشته شده قریب به ۵۰ سال در جهان در حال استفاده هستند و امتحان خود را پس داده‌اند و مردم بدون نگرانی این واکسن‌ها را دریافت کنند. تزریق واکسن‌های کرونا از نوع کشته شده مانند واکسن‌های «برکت»، «سینوفارم»، «سینوواک» و «بهارات» به دلیل عوارض بسیار پایین و کم‌خطر بودن آن توسط متخصصین امر توصیه می‌شوند.
شواهد حاکی از آن است که واکسن‌هایی مانند «سینوفارم» و «برکت» که از ویروس غیرفعال ساخته شده‌اند، بر روی جوامع بزرگتری از نظر آماری آزمایش و مورد آزمون واقع شده‌اند و پس از اخذ تأییدیه از مراجع ذی‌صلاح، مورد استفاده در جوامع قرار می‌گیرند؛ به‌عنوان مثال پس از شیوع ویروس کرونا در کشور ما شرکت‌ها و نهاد‌های مختلفی با در نظر گرفتن الزامات و تمهیدات خاص تحت نظر سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت کار ساخت واکسن کرونا را انجام دادند که از جمله موفق‌ترین آن‌ها می‌توان به واکسن «کوو ایران برکت» اشاره کرد.
شایان ذکر است واکسن‌های «پاستو کووک»، «رازی»، «فخرا»، «نورا» و «اسپایکوژن» هر کدام با روش‌ها و پلتفرم‌های خاص خود در حال ساخت و انجام مطالعات آزمایشگاهی و بالینی هستند که امید است با تجاری‌سازی و گذر از این مراحل با موفقیت مورد استفاده عمومی قرار گیرند.
اکثر مردم بر این عقیده‌اند که هدف از واکسیناسیون ریشه‌کنی کروناست؛ در حالی که باید گفت این اشتباه محض است و واکسیناسیون به کنترل بیشتر بیماری و متعاقب آن کنترل اپیدمی کمک می‌کند؛ حال چنانچه می‌خواهیم پاندمی کرونا تمام شود، باید همه بخش‌های جامعه و مردم همکاری کنند.
متأسفانه در برخی کشور‌ها مانند روسیه مردم تمایلی به تزریق واکسن ندارند که این امر منجر به کشتار زیاد مردم شده است. در این کشور حدوداً ۳۰ درصد مردم دست کم یک دوز واکسن را دریافت کرده‌اند و این در شرایطی است که فدراسیون روسیه در حوزه بهداشت و درمان، کشوری پیشرو محسوب می‌شود به نحوی که اقدام برای واکسیناسیون در این کشور از دسامبر ۲۰۲۰ (آذرماه ۱۳۹۹) شروع شد.
حال سوال این است، چرا در این کشور که مدعی قرارداشتن در رتبه اولین‌های ساخت واکسن کرونا است، آمار مرگ و میر بالاست؟ در پاسخ باید گفت که مطابق نظرسنجی انجام شده تعداد ۵۵ درصد روس‌ها قصد تزریق واکسن را ندارند؛ به عبارت دیگر به نظر می‌رسد مردم روسیه به واکسن «اسپوتنیک» و دو واکسن دیگر این کشور اعتقادی ندارند که دلیل این امر نیز عدم اطمینان و اقناع‌سازی توسط سیستم دولتی و دولتمردان این کشور است؛ زیرا مطابق آمار ارائه شده دلیل اصلی واکسن‌گریزان ترس از عوارض تزریق و عدم اعتماد به واکسن اظهار شده است.
اما در اینجا مطلب حائز اهمیت این است که آموزش و اقناع‌سازی مردم و همچنین اجماع بین مسئولین در این زمینه نقش بی‌بدیلی را ایفا می‌کند. از سوی دیگر رسانه‌ها نیز با فرهنگ‌سازی صحیح می‌توانند نقشی پررنگ‌تر در نظام بهداشت و درمان در مدیریت بحران کرونا ایفا کنند؛ بنابراین به نظر می‌رسد موفقیت در برابر کرونا، کاملاً وابسته به اجماع مسئولان و اقناع مردم برای تزریق واکسن است؛ از این روی اهمیت تزریق واکسن به عنوان یک مسأله و مسئولیت اجتماعی کاملاً واضح و مبرهن است که بخشی از این مسئولیت مربوط به تأمین سلامت جسمی و اجتماعی افراد است و از منظر دینی نیز نوعی حق‌الناس تلقی می‌شود؛ چون بطور مستقیم با سلامتی افراد جامعه ارتباط دارد؛ پس باید توجه داشت که اثربخشی تزریق واکسن زمانی بالاست که در یک بازه زمانی کوتاه حداقل ۸۰ درصد آن جامعه کاملاً واکسینه شده باشند.
انتهای پیام/ 231
