جایگاه منطقه‌ای و جهانی ایران پس از انقلاب اسلامی
به گزارش گروه بین‌الملل دفاع‌پرس، ایران در حالی بهمن امسال وارد چهل و سومین سال پیروزی انقلاب اسلامی می‌شود که نه تنها انواع فشارها، تهدیدات، تحریم‌ها، جنگ نظامی و جنگ تبلیغاتی و... آن را از پای در نیاورده است و حرکتی که ملت ایران به رهبری امام خمینی (ره) شروع کرد متوقف نشده است، بلکه اکنون جهان نظاره‌گر آن است که چگونه جمهوری اسلامی با اقتدار به یکی از بازیگران اصلی عرصه بین‌المللی و تأثیرگذار بر روند تحولات جهانی تبدیل شده است.
یکی از موضوعات بسیار مهم در مورد انقلاب اسلامی ایران از زمان پیروزی آن در بهمن ۱۳۵۷ تاکنون به ماهیت متفاوت جنبش انقلابی ایرانی‌ها از رویداد‌های مشابه آن در دیگر نقاط جهان طی قرون ۱۹ و ۲۰ بازمی‌گردد.
از یک سو در حوزه ماهیت سیاسی، عمده جنبش‌های مردمی استقلال‌طلبانه و دموکراسی‌خواه قرن بیستم بویژه نیمه دوم آن تحت تاثیر رقابت دو ابرقدرت شرق و غرب قرار داشت و به تبع آن یا از تفکرات مارکسیستی الهام گرفته بود و یا از سوی متفکران و سیاسیون غرب‌گرا و لیبرال رهبری می‌شد. این جدال تا حدود زیادی سرنوشت بیشتر خیزش‌های مردمی حتی در جوامع غیرغربی و به اصطلاح جهان سوم را تعیین می‌کرد.
از طرف دیگر تفکر غالب در ایدئولوژی‌های غربی بر سکولاریسم و کنار رفتن دین و معنویت از هرگونه نقش‌آفرینی در حیات سیاسی و اجتماعی تاکید می‌کردند و در نتیجه ریشه‌های تمدنی و فرهنگی کشور‌های شرقی که یک پای آن در دین و مذهب این جوامع قرار داشت نادیده گرفته می‌شد. موضوعی که با فرآیند یا پروژه جهانی‌سازی به عنوان یک پدیده غربی، فرهنگ‌های محلی و غیرسرمایه‌داری شرقی را بلعیده و به بحران هویت و معنویت در عصر کنونی دامن زده است.
این در حالی است که انقلاب ایران با ماهیت عدالت‌خواهی، مردم‌سالاری، بازگرداندن دین و معنویت به حیات اجتماعی و سیاسی و به رهبری یک پیشوای بزرگ مذهبی، فضای تنفسی تازه و سخنی نو را به جهانیان عرضه کرد.
اما از بعدی دیگر انقلاب اسلامی و جنبش مردمی ایران برخلاف دیگر انقلاب‌های استقلال طلبانه در کشور‌های جهان سوم که یا دچار استحاله و نابودی سریع در برابر تهدیدات، فشارها و نفوذ ابرقدرت‌ها شدند و یا به سرنوشت دیکتاتوری و کنار رفتن مردم از عرصه حکمرانی گرفتار آمدند، همچنان توانسته است با حفظ ایدئولوژی و شعار‌های استقلال‌طلبانه و ضدامپریالیستی دست ابرقدرت‌ها را از تحمیل دیدگاه‌های خود به ملت ایران قطع و به طور همزمان اصل مردم‌سالاری دینی و چرخش قدرت و نظام انتخاباتی را حفظ کند.
پیروزی انقلاب اسلامی علاوه بر ابعاد ایدئولوژیکی و فرهنگی، در بعد ژئوپلتیکی و تحولات جهانی رقابت کشور‌ها در حوزه امنیت و اقتصاد، بویژه در منطقه راهبردی غرب آسیا و شمال آفریقا که گلوگاه حضور و رقابت قدرت‌های جهانی برای دهه‌های متوالی بوده است، موجب تغییر و تحولات جدی در فضای بین المللی شد.
الوقت گزارش داد که در عرصه منطقه‌ای، ایران پیش از انقلاب اسلامی که به دلیل روابط نزدیک با غرب و ایالات متحده به عنوان ژاندارم منطقه شناخته می‌شد و به اهرم اصلی پیشبرد استراتژی امنیتی و منافع اقتصادی قدرت‌های غربی در خلیج فارس به شمار می‌رفت، از نفوذ منطقه‌ای چندانی برخوردار نبود. با پیروی انقلاب اسلامی با پیام حمایت از مستضعفان و مقابله با سلطه قدرت‌های خارجی بر امورات منطقه و کشور‌های اسلامی، معماری امنیتی منطقه نیز کاملاً دگرگون شد و پس از گذشت دهه‌ها اکنون محور مقاومت به رهبری ایران قدرت اصلی تأثیرگذار بر تحولات منطقه‌ای است.
اما در عرصه بین‌المللی نیز وضعیت ایران پیش و پس از انقلاب اسلامی به هیچ عنوان قابل مقایسه نیست. در حالی که ایران نقش اصلی و بنیادین را در به زانو درآوردن استراتژی‌های آمریکا در منطقه غرب آسیا و خلیج فارس در طول ۴۰ سال گذشته ایفا کرده است، این امر خود پایان ایده جهان تک قطبی و شعار اندیشمندان غربی در مورد پایان تاریخ را تسریع کرد. ایران اکنون یک پای اصلی تحولات جهانی در امر گذار به نظم نوین جهانی در کنار قدرت‌های بزرگی همچون چین و روسیه محسوب می‌شود.
از دیگر موضوعات حائز اهمیت در مورد حرکت قدرت‌آفرین مردم ایران در طول ۴ دهه گذشته، مسأله بسیار مهم امنیت ملی است که امروزه بخش زیادی از کشور‌های منطقه پرآشوب خاورمیانه را به خود مشغول کرده است.
با نگاهی به وضعیت کشور‌های منطقه می‌توان به این واقعیت پی برد که امنیت ملی را نه همانند کشور‌های عربی می‌توان با سرسپردگی و باج دادن خریداری کرد و نه با تکیه بر خرید‌های نظامی و اتکا به واردات تسلیحاتی نسبت به حفظ امنیت سرزمینی و مقابله با تهدیدات اطمینان خاطر داشت.
پیش از انقلاب اسلامی، ایران یکی از بزگترین خریداران صنایع نظامی جهان محسوب می‌شد و مشتری پروپاقرص تسلیحات نظامی غربی بود که سالانه درآمد‌های هنگفتی را نصیب شرکت‌های غربی می‌کرد. اکنون، اما در چهارمین دهه از انقلاب اسلامی، ایران نه تنها تمامی نیازمندی‌های راهبردی در حوزه صنایع دفاعی را خود تولید می‌کند بلکه در صنایع پیشروی همچون صنعت موشکی و صنعت فضایی و ساخت پهباد‌های نظامی در ردیف قدرت‌های برتر جهان محسوب می‌شود به صورتی که تهدیداندیشی از تجاوز خارجی به کمترین نگرانی برای امنیت ملی ایران تبدیل شده است.
انتهای پیام/ 231
