به گزارش خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، امام جواد (ع) ویژگی‌های خاصی در بین ائمه معصومین (ع) دارد. اولاً خیلی نوجوان بود و در سن کودکی به امامت رسید و از طرف دیگر یک معجزات و شگفتی‌های خاصی در دوران ایشان اتفاق افتاد. در روایات و تاریخ اهل بیت (ع) ایشان به عنوان کوچک‌ترین و جوان‌ترین امام مطرح اند که مدت ۱۷ سال امامت کردند.
امام جواد (ع) ویژگی‌های خاصی در بین ائمه معصومین (ع) دارد. اولاً خیلی نوجوان بود و در سن کودکی به امامت رسید و از طرف دیگر یک معجزات و شگفتی‌های خاصی در دوران ایشان اتفاق افتاد. در روایات و تاریخ اهل بیت (ع) ایشان به عنوان کوچک‌ترین و جوان‌ترین امام مطرح اند که مدت ۱۷ سال امامت کردند. در دوران نوجوانی و حدود ۲۵ سالگی هم به شهادت رسیدند، که این یک ویژگی‌های خاصی است. همچنین به عنوان باب الحوائج نیز مطرح هستند. یعنی توسلات و ارتباط با امام جواد (ع) سفارش شده که شیعیان و پیروان، با آن حضرت ارتباط داشته باشند و خواسته‌ها و آرزو‌های شان را با ایشان در میان بگذارند.
اخلاق حسنه از جمله ویژگی‌های این امام بزرگوار به شمار می‌رود به طوری که حضرت جواد الائمه (ع) این ویژگی را از جدّ بزرگوارشان پیامبر مکرم حضرت محمدبن عبدالله (ص) به ارث بردند. در قرآن هم تاکید شده که مسلمانان از اخلاق پیامبر (ص) الگو و سرمشق بگیرند، به مسلمانان توصیه شده که در رفتار و زندگی خودشان در تمام مراحل باید از پیامبر (ص) الگو بگیرند. فرزندان پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) مانند پیامبر بزرگوار (ص) متّصف و متخلّق به آن اخلاق نیکو و حسنه هستند.
به گفته کارشناسان تاریخی و مذهبی علم فراوان از دیگر ویژگی‌های مهم ایشان است. چنانچه پدران بزرگوارشان هم این علم وسیع (علم لدنی) را داشتند و به معنای واقعی کلمه عالم بودند. این امر در مناظراتی که ایشان انجام دادند که نمونه‌های آن وجود دارد قابل مشاهده است. ما شیعیان معتقد هستیم که این علم از طریق اجدادشان منتقل شده، یعنی به قدرت الهی، علم پیامبر (ص) به امام علی بن ابی طالب (ع) و نسل به نسل تا حضرت مهدی موعود (عج) منتقل شده و این علم لدنی که خداوند در اختیار این الگو‌های بشریت گذاشته در نزد امام جواد (ع) هم بوده است. همچنین امام جواد (ع) مانند همه امامان شیعه، الگوی کامل تقوا و پارسایی و نمونه بارز عبادت، بندگی و سجده‌های طولانی برای خداوند بودند.
امام جواد (ع) با همگان با ادب و احترام برخورد می‌کردند. این امر باعث جذب مخالفان و دشمنان امام به سوی ایشان می‌شد. سازش و نرم خویی با دوستان و شیعیان نیز از صفات ایشان است. همه ائمه اهل بیت (ع) از این ویژگی برخوردار بودند. آن بزرگواران هیچ گاه تسلیم ظلم و ستم نمی‌شدند و حاضر بودند در این راه تمام سختی‌ها را تحمل کنند. این ویژگی الگویی برای ماست که در هیچ زمانی ظلم و ستم را قبول نکنیم و با آزادگی، اعتقادات و مبانی خودمان را مطرح کنیم و تسلیم فتنه‌ها و توطئه‌های دشمنان قسم خورده اسلام و مخالفان نشویم.
اوضاع فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دوران امام جواد (ع)
به گفته حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی کارشناس مذهبی و حوزوی مأمون عباسی بعد از این که امام رضا (ع) را در طوس به شهادت رساند در سال ۲۰۴ به بغداد برگشت. او تصمیم گرفت از جهت فرهنگی دو کار مهم انجام دهد. یکی تأسیس بیت‌الحکمه بود و دیگری این که رصدخانه درست کرد. در بیت الحکمه هدفش این بود که از این طریق بتواند تمام کتاب‌ها و آثار و اسنادی که در مناطق مختلف جهان که نیروهای مأمون به آن‌ها دسترسی دارند از ایران تا روم و بیزانس در بغداد جمع کند تا یک مرکز برای محققین و جای گزین دانشگاه جندی شاپور و کتابخانه اسکندریه بشود. تمام اسناد و مدارک موجود در اختیار حاکمیت عباسیان و مأمون قرار بگیرد. این هدف اول او بود. او دستور داد و بخش نامه کرد بین نیروهای خودش در سراسر مناطق که همه آن‌ها را به بغداد بفرستند.
از طرفی دیگر رصدخانه را با اهداف رسیدگی به امور ستاره شناسی و رصد ماه و ستارگان تأسیس کرد که رشد و نموی به علاقه‌مندان به علوم جدید بدهد و از طریق رصدخانه همه این مسایل و اتفاقات آینده را در اختیار بگیرد و کنترل کند. با ابتکاری که از خودش نشان داد موفق شد یک تغییر و تحولی در اوضاع فرهنگی جهان اسلام ایجاد کند که سر و صدای آن به مناطق مختلف جهان اسلام و کشور‌ها و شهر‌های مختلف رسید.
ورود به مباحث علمی
رنج‌های دایمی که امام جواد (ع) از ناحیه این مأمور خانگی برده است، در تاریخ معروف است. از روش‌هایی که مأمون در مورد حضرت رضا (ع) به کار می‌بست، تشکیل مجالس بحث و مناظره بود. مأمون و بعد معتصم عباسی می‌خواستند از این راه - به گمان باطل خود - امام (ع) را در تنگنا قرار دهند. در مورد فرزندش حضرت جواد (ع) نیز چنین روشی را به کار بستند. به خصوص که در آغاز امامت هنوز سنی از عمر امام جواد (ع) نگذشته بود. مأمون نمی‌دانست که مقام ولایت و امامت که موهبتی است الهی، بستگی به کمی و زیادی سال‌های عمر ندارد.
حضرت جواد (ع) با عمر کوتاه خود که همچون نوگل بهاران زودگذر بود، و در دوره‌ای که فرقه‌های مختلف اسلامی و غیر اسلامی در میدان رشد و نمو یافته بودند و دانشمندان بزرگی در این دوران، زندگی می‌کردند و علوم و فنون سایر ملت‌ها پیشرفت نموده و کتاب‌های زیادی به زبان عربی ترجمه و در دسترس قرار گرفته بود، با کمی سن وارد بحث‌های علمی گردید و با سرمایه خدایی امامت که از سرچشمه ولایت مطلقه و الهام ربانی مایه گرفته بود، احکام اسلامی را مانند پدران و اجداد بزرگوارش گسترش داد و به تعلیم و ارشاد پرداخت و به مسائل بسیاری پاسخ گفت.
شخصیت امام جواد علیه السلام از دیدگاه دانشمندان
سخنان و مناظرات امام جواد علیه السلام و حلّ مشکلات بزرگ علمی و فقهی توسط آن حضرت، تحسین و اعجاب دانشمندان و پژوهشگران اسلامی ۷ اعم از شیعه و سنی، را برانگیخته و آنان را به تعظیم در برابر عظمت علمی و امام وا داشته بود. به عنوان نمونه سِبط ابن جوزی درباره مقام بلند امام چنین گفته است: «او در علم و تقوا و زهد و بخشش بر روش پدرش بود».
ابن حجر هیتمی درباره ایشان می‌نویسد: «مأمون او را به دامادی انتخاب کرد؛ زیرا با وجود کمی سن، از نظر علم و آگاهی و حلم، بر همه دانشمندان برتری داشت». شیخ مفید و فتّال نیشابوری که از بزرگان شیعه هستند از آن حضرت چنین یاد می‌کنند: مأمون شیفته او شد؛ زیرا می‌دید که با وجود کمیِ سال از نظر علم و حکمت و ادب و کمالِ عقلی، به چنان رتبه والایی رسیده که هیچ یک از بزرگان علمی آن روزگار بدان پایه نرسیده اند.
شکوفه‌های اعجاز
امام جواد علیه السلام از مدینه آمده و اینک در شهر کوفه، مدرم به استقبالش آمده بودند. در هنگام نماز واپسین، برای آن حضرت کوزه‌ای آن آوردند با در کنار درخت خشکیده خرمایی وضو بگیرند و نماز را به جماعت اقامه کنند. بعد از نماز، مردمان به هنگام خروج از مسجد، آن درخت خشک شده خرما را سرسبز و پر میوه دیدند و از خرمای آن خوردند و از لذیذی و شیرینی آن خرما شگفت زده شدند.
شهادت امام
مرگ مأمون به سال ۲۱۸ ق بود و پس از او برادرش معتصم عباسی جای او را گرفت. در سال ۲۲۰ ق معتصم امام جواد علیه السلام را از شهر مدینه به تغداد آورد تا از نزدیک مراقب ایشان باشد. دسیسه چینی بعضی از درباریان باعث شد تا معتصم که خود نیز مایه ابراز هر نوع دشمنی با امام را در نهاد خو داشت در صدد قتل امام برآید. معتصم با دستیاری جعفر (پسرمأمون) و فریب ام الفضل، خواهر جعفر و همسر امام، مقصود پلید خویش را عملی ساخت. او با مسموم کردن غذا یا آب آشامیدنی حضرت، آن مولای بزرگوار را شهید کرد و جهانی را از فیض وجود آن خورشید عالم تاب محروم ساخت. این واقعه شوم، در ماه ذیقعده ۲۲۰ هجری اتفاق افتاد. امام جواد (ع) در هنگام شهادت بیش از ۲۵ سال و چند ماه نداشت.
درود بر باب الحوائج
درود و صلوات خداوند بر جوادالائمه علیه السلام، آن هنگام که با میلاد نورانی‌اش، جلوه زیبای مبارک‌ترین مولود را رقم زد و آن هنگامی که با قامت زیبای امامت خویش قیامتی از شکوه و جلال و عظمت الهی را متجلی ساخت و آن زمان که غروب غمگنانه و افتخار آفرین خویش تجلی بخش آیات جهاد و شهادت شد.
انتهای پیام/ ۳۶۱
