به گزارش خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، امام حسین (علیه‌السلام) در ماه ذی‌الحجه سال ۶۰ قمری عازم حج شدند و روز عرفه (۹ ذی‌الحجه) در صحرای عرفات این دعای دربردارنده آموزه‌های عرفانی و عقیدتی را خواندند. امام میان اعمال حج متوجه توطئه عوامل یزید شدند؛ لذا حج را به عمره تبدیل کردند و سپس طواف خانه خدا و سعی صفا و مروه را به جا آوردند و به سمت کوفه حرکت کردند و بعد قضایای کربلا وعاشورا بوجود آمد.
در این دعا اعتراف به جایگاه خداوند، اقرار به جایگاه انسان در هستی، حمد و سپاس برای نعمت‌های فراوان خداوند بر انسان، یادآوری مشکلات و تب‌وتاب‌هایی که شخص در عمر خویش از بدء آفرینش تاکنون پشت سر نهاده است، کوشش برای جلب رحمت الهی و طلب آرامش و عافیت از وی همچون مهم‌ترین خواسته انسان است.
در ایران پس از انقلاب اسلامی دعای عرفه با حضور میلیون‌ها نفر در مناطق مختلفی از مساجد، دانشگاه‌ها، امامزادگان و همچنین مناطق عملیاتی جنگ ایران و عراق و همچنین سفارتخانه‌های ایران در خارج از کشور برگزار میشود.
این دعا حدود سه هزار و ۲۰۰ واژه دارد که در اینجا برای اولین بار به صورت ابداعی بخش‌بندی شده است و همچنین ترجمه هر بند در ادامه همان بند مربوطه ارائه شده است.
صفات خداوند
ویژگی‌های خداوند که دراین دعا بدان اذعان میشود:
• ستایش خاص خدایى است که: اَلْحَمْدُ لله الَّذى
۱) نیست براى قضا و حکمش جلوگیرى: لَیْسَ لِقَضآئِهِ دافِعٌ
۲) و نه براى عطا و بخششش مانعى: َلا لِعَطائِهِ مانِعٌ
۳) و نه مانند ساخته اش ساخته هیچ سازنده‌اى: و وَلا کَصُنْعِهِ صُنْعُ صانِعٍ
۴) و او است بخشنده وسعت ده که: وَهُوَ الْجَوادُ الْواسِعُ
۵) آفرید انواع گوناگون پدیده‌ها را: و فَطَرَ اَجْناسَ الْبَدائِعِ
۶) به حکمت خویش محکم ساخت مصنوعات را: و اَتْقَنَ بِحِکْمَتِهِ الصَّنائِعَ
۷) طلایه‌ها (ى عالم وجود) بر او مخفى نیست: لا تَخْفى عَلَیْهِ الطَّلایِعُ
۸) و امانت‌ها در نزد او ضایع نشود: وَ لا تَضیعُ عِنْدَهُ الْوَدائِعُ
۹) پاداش دهنده عمل هر سازنده: جازى کُلِّ صانِعٍ
۱۰) و سامان دهنده زندگى هر قناعت پیشه: وَ رائِشُ کُلِّ قانعٍ
۱۱) و مهربان نسبت به هر نالان: وَراحِمُ کُلِّ ضارِعٍ
۱۲) فروفرستنده هر سود و بهره: وَ مُنْزِلُ الْمَنافِعِ
۱۳) و آن کتاب جامع که بوسیله نور آن نور درخشان آن را فرستاد: وَ الْکِتابِ الْجامِعِ بِالنُّورِ السّاطِعِ
۱۴) و او است که دعا‌ها را شنواست: وَ هُوَ لِلدَّعَواتِ سامِعٌ
۱۵) و گرفتاری‌ها را برطرف کند: وَ لِلْکُرُباتِ دافِعٌ
۱۶) و درجات را بالا برد: وَ لِلدَّرَجاتِ رافِعٌ
۱۷) و گردنکشان را ریشه کن سازد: وَ لِلْجَبابِرَةِ قامِعٌ
پس معبودى جز او نیست: فَلا اِلهَ غَیْرُهُ
۱۸) و چیزى با او برابرى نکند: وَ لا شَىْءَ یَعْدِلُهُ
۱۹) و چیزى همانندش نیست: وَ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىْءٌ
۲۰) و او شنوا است: وَ هُوَ السَّمیعُ
۲۱) و بینا: الْبَصیرُ
۲۲) و دقیق: اللَّطیفُ
۲۳) و آگاه: الْخَبیرُ
۲۴) و او بر هرچیز توانا است: وَ هُوَ عَلى کُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ
خدایا من بسوى تو اشتیاق دارم: اَللّهُمَّ اِنّى اَرْغَبُ إِلَیْکَ
کار‌های خداوند نسبت به انسان
کار‌هایی که خداوند برای ما انجام داده، دراین دعا بدان گواهی و اقرار میشود:
و به پروردگارى تو گواهى دهم: و َاَشْهَدُ بِالرُّبُوبِیَّةِ لَکَ
۱) اقرار دارم به اینکه تو پروردگار منى: مُقِرّاً بِاَنَّکَ رَبّى
۲) و بازگشت من به سوی تو است: وَ اِلَیْکَ مَرَدّى
۳) وجود مرا به رحمت خود آغاز کردى پیش از آنکه چیز قابل ذکرى باشم: اِبْتَدَاْتَنى بِنِعْمَتِکَ قَبْلَ اَنْ اَکُونَ شَیْئاً مَذْکُورا
۴) و مرا از خاک آفریدى: وَ خَلَقْتَنى مِنَ التُّرابِ
۵) آنگاه در میان صلب‌ها جایم دادى: ثُمَّ اَسْکَنْتَنِى الاَْصْلابَ آمِناً
۶) و ایمنم ساختى: لِرَیْبِ الْمَنُونِ
۷) از حوادث زمانه و تغییرات روزگار و سال‌ها و همچنان همواره از صلبى به رحمى کوچ کردم: وَ اخْتِلافِ الدُّهُورِ وَالسِّنینَ فَلَمْ اَزَلْ ظاعِناً مِنْ صُلْبٍ اِلى رَحِمٍ فى تَقادُمٍ
۸) در ایام قدیم و گذشته و قرن‌هاى پیشین: مِنَ الاَْیّامِ الْماضِیَةِ وَالْقُرُونِ الْخالِیَةِ
۹) و از روى مهر و رأفتى که به من داشتى و احسانت نسبت به من مرا به جهان نیاوردى: لَمْ تُخْرِجْنى لِرَاْفَتِکَ بى وَلُطْفِکَ لى وَاِحْسانِکَ اِلَىَّ
۱۰) در دوران حکومت پیشوایان کفر آنان که پیمان تو را شکستند و فرستادگانت را تکذیب کردند: فى دَوْلَةِ اَئِمَّةِ الْکُفْرِ الَّذینَ نَقَضُوا عَهْدَکَ وَکَذَّبُوا رُسُلَکَلکِنَّکَ
۱۱) ولى در زمانى مرا بدنیا آوردى که پیش از آن در علمت گذشته بود از هدایتى که اسبابش را برایم مهیا فرمودى اَخْرَجْتَنى لِلَّذى سَبَقَلى مِنَ الْهُدَى الَّذى لَهُ یَسَّرْتَنى
۱۲) و در آن مرا نشو و نما دادى: وَ فیهِ اَنْشَاءْتَنى
۱۳) و پیش از این نیز به من مهر ورزیدى: وَ مِنْ قَبْلِ ذلِکَ رَؤُفْتَ
۱۴) بوسیله رفتار نیکویت: بى بِجَمیلِ صُنْعِکَ
۱۵) و نعمتهاى شایانت که پدید آوردى: وَ سَوابِغِ نِعَمِکَ
۱۶) خلقتم را از منى ریخته شده: فابْتَدَعْتَ خَلْقى مِنْ مَنِىٍّ یُمْنى
۱۷) و جایم دادى در سه پرده تاریکى (مشیمه و رحم و شکم) میان گوشت و خون و پوست: وَ اَسْکَنْتَنى فى ظُلُماتٍ ثَلاثٍ بَیْنَ لَحْمٍ وَ دَمٍ وَ جِلْدٍ
۱۸) و گواهم نساختى در خلقتم: لَمْ تُشْهِدْنى خَلْقى
۱۹) و واگذار نکردى به من چیزى از کار خودم را: وَ لَمْ تَجْعَلْ اِلَىَّ شَیْئاً مِنْ اَمْرى
۲۰) سپس بدانچه در علمت گذشته بود بیرونم آوردى: ثُمَّ اَخْرَجْتَنى لِلَّذى سَبَقَ لى
۲۱) از هدایتم به سوى دنیا خلقتى تمام و درست: مِنَ الْهُدى اِلَى الدُّنْیا تآمّاً سَوِیّاً
۲۲) و در حال طفولیت و خردسالى در گهواره محافظتم کردى: وَحَفِظْتَنى فِى الْمَهْدِ طِفْلاً صَبِیّاً
۲۳) و روزیم دادى از غذا‌ها شیرى گوارا: وَ رَزَقْتَنى مِنَ الْغِذآءِ لَبَناً مَرِیّاً
۲۴) و دل پرستاران را بر من مهربان کردى: وَ عَطَفْتَ عَلَىَّ قُلُوبَ الْحَواضِنِ
۲۵) و عهده دار پرستاریم کردى مادران مهربان را: وَ کَفَّلْتَنى الاُْمَّهاتِ الرَّواحِمَ
۲۶) و از آسیب جنیان نگهداریم کردى: وَ کَلاَْتَنى مِنْ طَوارِقِ الْجآنِّ
۲۷) و از زیادى و نقصان سالمم داشتى: وَ سَلَّمْتَنى مِنَ الزِّیادَةِ وَالنُّقْصانِ
۲۸) پس برترى تو اى مهربان و اى بخشاینده: فَتَعالَیْتَ یا رَحیمُ یا رَحْمنُ
تا آنگاه که لب به سخن گشودم: حتّى اِذَا اسْتَهْلَلْتُ ناطِقاً بِالْکَلامِ
و نعمتهاى شایانت را بر من تمام کردی: اَتْمَمْتَ عَلَىَّ سَوابغَ الاِْ نْعامِ
۲۹) و هرساله زیادتر از سال پیش پرورشم دادى: وَ رَبَّیْتَنى زایِداً فى کُلِّ عامٍ
۳۰) تا آنگاه که خلقتم کامل شد: حَتّى إذَا اکْتَمَلَتْ فِطْرَتى
۳۱) و تاب و توانم به حد اعتدال رسید: وَ اعْتَدَلَتْ مِرَّتى
۳۲) حجت خود را بر من واجب کردی: اَوْجَبْتَ عَلَىَّ حُجَتَّکَ
۳۳) بدین ترتیب که معرفت خود را به من الهام فرمودى: بِاَنْ اَلْهَمْتَنى مَعْرِفَتَکَ
۳۴) و بوسیله عجایب حکمتت به هراسم انداختى: وَ رَوَّعْتَنى بِعَجائِبِ حِکْمَتِکَ
۳۵) و بدانچه آفریدى در آسمان و زمینت از پدیده‌هاى آفرینشت بیدارم کردى: وَ اَیْقَظْتَنى لِما ذَرَاْتَ فى سَمآئِکَ وَاَرْضِکَ مِنْ بَدائِعِ خَلْقِکَ
۳۶) و به سپاسگزارى و ذکر خودت آگاهم کردى: وَ نَبَّهْتَنى لِشُکْرِکَ وَ ذِکْرِکَ
۳۷) و اطاعت و عبادتت را بر من واجب کردى: وَ اَوجَبْتَ عَلَىَّ طاعَتَکَ وَ عِبادَتَکَ
۳۸) و آنچه رسولانت آورده بودند را به من فهماندى: وَ فَهَّمْتَنى ما جاَّءَتْ بِهِ رُسُلُکَ
و پذیرفتن موجبات خوشنودیت را برایم آسان کردى: وَ یَسَّرْتَ لى تَقَبُّلَ مَرْضاتِکَ
۳۹) و در تمام این‌ها به یارى و لطف خود بر من منت نهادى: وَ مَنَنْتَ عَلَىَّ فى جَمیعِ ذلِکَ بِعَونِکَ وَ لُطْفِکَ
۴۰) سپس به اینکه مرا از بهترین خاک‌ها آفریدى: ثُمَّ اِذْ خَلَقْتَنى مِنْ خَیْرِ الثَّرى
۴۱) راضى نشدى اى معبود من که تنها از نعمتى برخوردار شوم و از دیگرى منع شوم: لَمْ تَرْضَ لى یا اِلهى نِعْمَةً دُونَ اُخرى
۴۲) بلکه روزیم دادى از انواع (نعمتهاى) زندگى: وَ رَزَقْتَنى مِنْ اَنواعِ الْمَعاشِ
۴۳) و اقسام لوازم کامرانى: وَ صُنُوفِ الرِّیاشِ
۴۴) و این بواسطه آن نعمت بخشى بزرگ و بزرگترت بود: بر من بِمَنِّکَ الْعَظیمِ الاَْعْظَمِ عَلَىَّ
۴۵) و آن احسان دیرینه‌ات نسبت به من بود: وَ اِحْسانِکَ الْقَدیمِ اِلَىَّ
۴۶) تا اینکه تمام نعمت‌ها را بر من کامل کردى: حَتّى اِذا اَتْمَمْتَ عَلَىَّ جَمیعَ النِّعَمِ
۴۷) و تمام رنج‌ها و بلا‌ها را از من دور ساختى: وَ صَرَفْتَ عَنّى کُلَّ النِّقَمِ
۴۸) باز هم نادانى و دلیرى من بر من جلوگیرت نشد از اینکه راهنماییم کردى بدانچه مرا به تو نزدیک کند: لَمْ یَمْنَعْکَ جَهْلى وَجُرْأتى عَلَیْکَ اَنْ دَلَلْتَنى اِلى ما یُقَرِّبُنى اِلَیْکَ
۴۹) و موفقم داشتى بدانچه مرا به درگاهت مقرب سازد: وَ وَفَّقْتَنى لِما یُزْلِفُنى لَدَیْکَ
که اگر بخوانمت پاسخم دهى: فَاِنْ دَعَوْتُکَ اَجَبْتَنى
۵۰) و اگر بخواهم از تو به من عطا کنى: وَ اِنْ سَئَلْتُکَ اَعْطَیْتَنى
۵۱) و اگر اطاعتت کنم قدردانى کنى: وَ اِنْ اَطَعْتُکَ شَکَرْتَنى
۵۲) و اگر سپاسگزاریت کنم بر من بیفزایى: وَ اِنْ شَکَرْتُکَ زِدْتَنى
کُلُّ ذلِکَ
۵۳) و همه این‌ها براى کامل ساختن نعمتهاى تو بر من است و احسانى است که نسبت به من دارى: اِکْمالٌ لاَِنْعُمِکَ عَلَىَّ وَاِحْسانِکَ اِلَىَّ
۵۴) پس منزهى تو: فَسُبْحانَکَ
۵۵) منزه از آن رو که آغازنده نعمتى: سُبْحانَکَ مِنْ مُبْدِئٍ
۵۶) و بازگرداننده: مُعیدٍ
۵۷) و ستوده: حَمیدٍ
۵۸) و بزرگوارى: مَجیدٍ
۵۹) بسى پاکیزه است نام‌هاى تو: تَقَدَّسَتْ اَسْمآؤُکَ
۶۰) و بزرگ است نعمتهاى تو: وَعَظُمَتْ الاَّؤُکَ
پس اى معبود: من فَاءَىَُّ
۶۱) کدامیک از نعمتهایت را بشماره درآورده: نِعَمِکَ یا اِلهى اُحْصى عَدَداً
۶۲) و یاد کنم یا براى کدامیک از عطاهایت به سپاسگزارى اقدام کنم: وَ ذِکْراً اءَمْ اَىُّ عَطایاکَ اءَقُومُ بِها شُکْراً
۶۳) در صورتى که آن‌ها اى پروردگار من بیش از آن است که حسابگران بتوانند آن‌ها را بشمارند: وَ هِىَ یا رَبِّ اَکْثَرُ مِنْ اَنْ یُحْصِیَهَا الْعآدّوُنَ
۶۴) یا دانش حافظان بدان‌ها رسد: أوْ یَبْلُغَ عِلْماً بِهَا الْحافِظُونَ
سپس اى خدا: ثُمَّ
۶۵) آنچه را از سختى و گرفتارى از من دور کرده و باز داشتى بیشتر بوده از آنچه برایم آشکار شد از تندرستى و خوشى ما: صَرَفْتَ وَدَرَاءْتَ عَنّى اَللّهُمَّ مِنَ الضُرِّ وَالضَّرّآءِ اءَکْثَرُ مِمّا ظَهَرَ لى مِنَ الْعافِیَةِ وَالسَّرّآءِ
گواهی دادن ما نسبت به خداوند
و من گواهى دهم خدایا: وَ اَنَا اَشْهَدُ یا اِلهى
• به حقیقت ایمان خودم: بِحَقیقَةِ ایمانى
• و بدانچه تصمیمات یقینم بدان بسته است: وَ عَقْدِ عَزَماتِ یَقینى
• و توحید خالص و بى‌شائبه خود: وَ خالِصِ صَریحِ تَوْحیدى
۱) و درون سرپوشیده نهادم: وَ باطِنِ مَکْنُونِ ضَمیرى
۲) و رشته‌هاى دید نور چشمانم: وَ عَلائِقِ مَجارى نُورِ بَصَرى
۳) و خطوط صفحه پیشانیم: وَ اَساریرِ صَفْحَةِ جَبینى
۴) و رخنه‌هاى راه‌هاى تنفسم: وَ خُرْقِ مَسارِبِ نَفْسى
۵) و پرده‌هاى نرمه بینیم: وَ خَذاریفِ مارِنِ عِرْنینى
۶) و راه‌هاى پرده گوشم: وَ مَسارِبِ سِماخِ سَمْعى
۷) و آنچه بر آن دو لبم بچسبد و روى هم قرار گیرد: وَ ما ضُمَّتْ وَ اَطْبَقَتْ عَلَیْهِ شَفَتاىَ
۸) و حرکت‌هاى تلفظ زبانم: وَ حَرَکاتِ لَفْظِ لِسانى
۹) و محل پیوست کام (فک بالاى) دهان و آرواره‌ام: وَ مَغْرَزِ حَنَکِ فَمى
۱۰) و محل بیرون آمدن دندان‌هایم: وَ فَکّى وَمَنابِتِ اَضْراسى
۱۱) و محل چشیدن خوراک و آشامیدنی‌هایم: وَ مَساغِ مَطْعَمى وَ مَشْرَبى
۱۲) و رشته و عصب مغز سرم: وَ حِمالَةِ اُمِّ رَأسى
۱۳) و لوله (حلق) متصل به رگ‌هاى گردنم: وَ بُلُوعِ فارِغِ حَباَّئِلِ عُنُقى
۱۴) و آنچه در برگرفته آن را قفسه سینه‌ام: وَ مَا اشْتَمَلَ عَلیْهِ تامُورُ صَدْرى
۱۵) و رشته هاى رگ قلبم: وَحمائِلِ حَبْلِ وَتینى
۱۶) و شاهرگ پرده دلم: وَ نِیاطِ حِجابِ قَلْبى
۱۷) و پاره هاى گوشه و کنار جگرم: وَ اءَفْلاذِ حَواشى کَبِدى
۱۸) و آنچه را در بردارد استخوان‌هاى دنده‌هایم: وَ ما حَوَتْهُ شَراسیفُ اَضْلاعى
۱۹) و سربندهاى استخوان‌هایم: وَ حِقاقُ مَفاصِلى
۲۰) و انقباض عضلات بدنم: وَ قَبضُ عَوامِلى
۲۱) و اطراف سر انگشتانم: وَ اَطرافُِ اَنامِلى
۲۲) و گوشتم: وَ لَحْمى
۲۳) و خونم: وَ دَمى
۲۴) و موى بدنم: وَ شَعْرى
۲۵) و بشره پوستم: وَ بَشَرى
۲۶) و عصبم: وَ عَصَبى
۲۷) و ساقم: وَ قَصَبى
۲۸) و استخوانم: وَ عِظامى
۲۹) و مغزم: وَ مُخّى
۳۰) و رگ‌هایم: وَ عُرُوقى
۳۱) و تمام اعضاء و جوارحم: وَ جَمیعُِ جَوارِحى
۳۲) و آنچه بر این‌ها بافته شده از دوران شیرخوارگیم: وَ مَا انْتَسَجَ عَلى ذلِکَ اَیّامَ رِضاعى
۳۳) و آنچه را زمین از من بر خود گرفته: وَ ما اَقلَّتِ الاَْرْضُ مِنّى
۳۴) و خوابم: وَ نَوْمى
۳۵) و بیداریم: وَ یَقَظَتى
۳۶) و آرمیدنم وَسُکُونى
۳۷) و حرکت‌هاى رکوع: وَ حَرَکاتِ رُکُوعى
۳۸) و سجود من: وَ سُجُودى
(گواهى دهم) که: اَنْ
۱) اگر تصمیم بگیرم و بکوشم در طول قرون و اعصار بر فرض که چنین عمرى بکنم: لَوْ حاوَلْتُ وَاجْتَهَدْتُ مَدَى الاَْعصارِ وَالاَْحْقابِ لَوْ عُمِّرْتُها
۲) و بخواهم شکر یکى از نعمتهاى تو را بجا آورم نخواهم توانست: اَنْ اءُؤَدِّىَ شُکْرَ واحِدَةٍ مِنْ اءَنْعُمِکَ مَا اسْتَطَعْتُ ذلِکَ
۳) جز به لطف خود که آن خود واجب کند بر من سپاسگزاریت را دوباره از نو: اِلاّ بِمَنِّکَ الْمُوجَبِ عَلَىَّ بِهِ شُکْرُکَ اَبَداً جَدیداً
۴) و موجب ستایشى تازه و ریشه دار شود آرى: وَثَنآءً طارِفاً عَتیداً اَجَلْ و اگر من حریص باشم و حسابگران از مخلوقت که بخواهیم اندازه نعمت بخشی‌هاى تو را از گذشته و آینده به حساب درآوریم نتوانیم بشماره درآوریم: وَلوْ حَرَصْتُ اَنَا وَالْعآدُّونَ مِنْ اَنامِکَ اءَنْ نُحْصِىَ مَدى اِنْعامِکَ سالِفِهِ وَ انِفِهِ ما حَصَرْناهُ عَدَداً
۵) و نه از نظر زمان و اندازه آن را احصاء کنیم!: وَلا اَحْصَیناهُ اَمَداً
۶) هیهات! کجا چنین چیزى میسر است: هَیْهاتَ اءنّى ذلِکَ
۷) و تو خود در کتاب گویا و خبر راست و درستت خبر داده اى که «اگر بشمارید نعمت خدا را احصاء نتوانید کرد»: وَاَنْتَ الْمُخْبِرُ فى کِتابِکَ النّاطِقِ وَالنَّبَاءِ الصّادِقِ وَاِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ الله لا تُحْصُوها
۸) خدایا کتاب تو و خبرى که دادى راست است و رساندند پیمبران و رسولانت هرچه را بر ایشان از وحى خویش فروفرستادى: صَدَقَ کِتابُکَ اْللّهُمَّ وَاِنْبآؤُکَ وَبَلَّغَتْ اَنْبِیآؤُکَ وَرُسُلُکَ ما اَنْزَلْتَ عَلَیْهِمْ مِنْ وَحْیِکَ
۹) و آنچه را تشریع کردى براى آن‌ها و بوسیله آن‌ها از دین و آیین خود جز اینکه معبودا: وَ شَرَعْتَ لَهُمْ وَبِهِمْ مِنْ دینِکَ غَیْرَ اءَنّى یا اِلهى
۱۰) من گواهى دهم به سعى و کوششم و به اندازه رسائى طاعت و وسعم و از روى ایمان: اَشْهَدُ بِجَُهْدى وَجِدّى وَمَبْلَغِ طاعَتى وَوُسْعى
۱۱) و یقین مى گویم ستایش خدایى را سزاست که نگیرد فرزندى تا از او ارث برند: وَ اءَقُولُ مُؤْمِناً مُوقِناً اَلْحَمْدُ لله الَّذى لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً فَیَکُونَ مَوْرُوثاً
۱۲) و نیست برایش شریکى در فرمانروایى تا با او ضدّیت کنند در آنچه پدید آورد و نه نگهدارى از خوارى دارد تا کمکش کند در آنچه بوجود آورد: وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فى مُلْکِهِ فَیُضآدَُّهُ فیَما ابْتَدَعَ وَلا وَلِىُّ مِنَ الذُّلِّ فَیُرْفِدَهُ فیما صَنَعَ
۱۳) پس منزه باد: فَسُبْحانَهُ
۱۴) منزه که اگر بود در آسمان و زمین خدایانى جز او هر دو تباه مى شدند و از هم متلاشى مى‌شدند: سُبْحانَهُ لَوْ کانَ فیهِما الِهَةٌ اِلا الله لَفَسَدَتا َتَفَطَّرَتا
۱۵) منزه است خداى یگانه یکتا: سُبْحانَ الله الْواحِدِ الاَْحَدِ
۱۶) بى‌نیازى: الصَّمَدِ
۱۷) که فرزند ندارد: الَّذى لَمْ یَلِدْ
۱۸) و فرزند کسى نیست: وَ لَمْ یُولَدْ
۱۹) و نیست برایش همتایى هیچکس: وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ
• ستایش خداى را است ستایشى که برابر ستایش فرشتگان مقرب او و پیمبران مرسلش باشد: اَلْحَمْدُ لله حَمْداً یُعادِلُ حَمْدَ مَلاَّئِکَتِهِ الْمُقَرَّبینَ وَاَنْبِی آئِهِ الْمُرْسَلینَ
• و درود خدا بر بهترین خلقش محمد خاتم پیمبران و آل او: وَ صَلَّى الله عَلى خِیَرَتِهِ مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِیّینَ وَ آلِهِ الطَّیِبینَ الطّاهِرینَ الْمُخلَصینَ وَسَلَّمَ
پس امام (ع) شروع به سؤال فرمودند و پاک و پاکیزه و خالص او باد و سلام در دعا اهتمام کردند و آب از دیده‌هاى مبارکشان جارى بود پس فرمودند:
درخواست از خدا
خدایا: اَللّهُمَّ
۱) چنانم ترسان خودت کن که گویا مى‌بینمت: اجْعَلْناَ خْشاکَ کَانّى اَراکَ
۲) و به پرهیزکارى از خویش خوشبختم کن: وَ اَسْعِدْنى بِتَقویکَ
۳) و به واسطه نافرمانیت بدبختم مکن: وَ لا تُشْقِنى بِمَعْصِیَتِکَ
۴) و در سرنوشت خود خیر برایم مقدر کن: وَ خِرْلى فى قَضآئِکَ
۵) و مقدراتت را برایم مبارک کن: وَ بارِکْ لى فى قَدَرِکَ
۶) تا چنان نباشم که تعجیل آنچه را تو پس انداخته‌اى بخواهم: حَتّى لا اءُحِبَّ تَعْجیلَ ما
۷) و نه تأخیر آنچه را تو پیش انداخته‌اى: اَخَّرْتَ وَلا تَاْخیرَ ما عَجَّلْتَ
خدایا: اَللّهُمَّ
۸) بى‌نیازى را در نفس من قرار ده: اجْعَلْ غِناىَ فى نَفْسى
۹) و یقین در دلم: وَالْیَقینَ فى قَلْبى
۱۰) و اخلاص در کردارم: وَ الاِْخْلاصَ فى عَمَلى
۱۱) و روشنى در دیده‌ام: وَ النُّورَ فى بَصَرى
۱۲) و بینایى در دینم: وَ الْبَصیرَةَ فى دینى
۱۳) و مرا از اعضا و جوارحم بهره‌مند کن: وَ مَتِّعْنى بِجَوارِحى
۱۴) و گوش و چشم مرا وارث من گردان (که تا دم مرگ بسلامت باشند): وَ اجْعَلْ سَمْعى وَبَصَرى اَلْوارِثَیْنِ مِنّى
۱۵) و یاریم دِه بر آنکس که به من ستم کرده: وَ انْصُرْنى عَلى مَنْ ظَلَمَنى
۱۶) و انتقام گیرى مرا: وَ اَرِنى فیهِ ثارى
۱۷) و آرزویم را درباره‌اش به من بنمایان: وَ مَاءرِبى
۱۸) و دیده‌ام را در این باره روشن کن: وَ اَقِرَّ بِذلِکَ عَیْنى
خدایا: اَللَّهُمَّ
۱۹) محنتم را برطرف کن: اکْشِفْ کُرْبَتى
۲۰) و زشتی‌هایم را بپوشان: وَ اسْتُرْ عَوْرَتى
۲۱) و خطایم بیامرز: وَ اْغْفِرْ لى خَطیَّئَتى
و شیطان و اهریمنم را از من بران: وَ اخْسَاءْ شَیْطانى
۲۲) و ذمه‌ام را از گِرو بِرَهان: وَ فُکَّ رِهانى
۲۳) و خدایا براى من درجه والا در آخرت و در دنیا قرار ده: وَ اْجَعْلْ لى یا اِلهى الدَّرَجَةَ الْعُلْیا فِى الاْ خِرَةِ وَالاُْوْلى
خدایا حمد تو راست: اَللّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ
• که مرا آفریدى: کَما خَلَقْتَنى
• و شنوا و بینا قرارم دادى: فَجَعَلْتَنى سَمیعاً بَصیراً
و ستایش تو را است که وَلَکَ الْحَمْدُ کَما
۱) مرا آفریدى و از روى مهرى که به من داشتى خلقتم را نیکو آراستى: خَلَقْتَنى فَجَعَلْتَنى خَلْقاً سَوِیّاً رَحْمَةً بى
در صورتیکه تو از خلقت من بى‌نیاز بودى: وَ قَدْ کُنْتَ عَنْ خَلْقى غَنِیّاً
۲) پروردگارا به آنطور که مرا پدیدآوردى و در خلقتم اعتدال به کار بردى: رَبِّ بِما بَرَاءْتَنْى فَعَدَّلْتَ فِطْرَتى
۳) پروردگارا به آنطور که بوجودم آوردى و صورتم را نیکو کردى: رَبِّ بِما اَنْشَاءْتَنى فَاَحْسَنْتَ صُورَتى
پروردگارا به آنطور که به من احسان کردى و عافیتم دادى: رَبِّ بِما اَحْسَنْتَ اِلَىَّ وَ فى نَفْسى عافَیْتَنى
۴) پروردگارا آنچنان که مرا محافظت کردى و موفقم داشتى: رَبِّ بِما کَلاَْتَنى وَ وَفَّقْتَنى
۵) پروردگارا آنچنانکه بر من انعام کرده و هدایتم فرمودى: رَبِّ بِما اَنَعْمَتَ عَلَىَّ فَهَدَیْتَنى
۶) پروردگارا چنانچه مرا مورد احسان قرار داده و از هر خیرى به من عطا کردى: رَبِّ بِما اَوْلَیْتَنى وَمِنْ کُلِّ خَیْرٍ اَعْطَیْتَنى
۷) پروردگارا آنچنانکه مرا خوراندى و نوشاندى: رَبِّ بِما اَطْعَمْتَنى وَسَقَیْتَنى
۸) پروردگارا آنچنانکه بى‌نیازم کردى و سرمایه‌ام دادى: رَبِّ بِما اَغْنَیْتَنى وَ اَقْنَیْتَنى
۹) پروردگارا آنچنانکه کمکم دادى و عزتم بخشیدى: رَبِّ بِما اَعَنْتَنى وَاَعْزَزْتَنى
۱۰) پروردگارا آنچنانکه مرا از خلعت باصفایت پوشاندى و از مصنوعاتت به حد کافى در اختیارم گذاردى (چنانکه این همه انعام به من کردى): رَبِّ بِما اَلْبَسْتَنى مِنْ سِتْرِکَ الصّافى وَیَسَّرْتَ لى مِنْ صُنْعِکَ الْکافى
درود فرست بر محمد و آل محمد: صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ
۱) و کمکم ده بر پیش آمدهاى ناگوار روزگار: وَ اَعِنّى عَلى بَواَّئِقِ الدُّهُورِ
۲) و کشمکش‌هاى شب‌ها و روز‌ها: وَ صُرُوفِ اللَّیالى وَ الاَْیّامِ
۳) و از هراس‌هاى دنیا: وَ نَجِّنى مِنْ اَهْوالِ الدُّنْیا
۴) و اندوه‌هاى آخرت نجاتم: ده وَ کُرُباتِ الاْ خِرَةِ
۵) و از شر آنچه ستمگران در زمین انجام دهند مرا کفایت فرما: وَ اکْفِنى شَرَّ ما یَعْمَلُ الظّالِمُونَ فِى الاَْرْضِ
۶) خدایا از آنچه مى‌ترسم: کفایتم کن اَللّهُمَّ ما اَخافُ فَاکْفِنى
۷) و از آنچه برحذرم، نگاهم دار: وَ ما اَحْذَرُ فَقِنى
۸) و خودم و دینم را حفظ کن: وَ فى نَفْسى وَدینى فَاحْرُسْنى
۹) و در سفر محافظتم کن وَفى سَفَرى فَاحْفَظْنى
۱۰) و در خانواده و مالم جانشین من باش: وَ فى اَهْلى وَمالى فَاخْلُفْنى
۱۱) و در آنچه روزیم کرده‌اى برکت ده: وَ فیما رَزَقْتَنى فَبارِکْ لى
۱۲) و مرا در پیش خودم خوار کن: وَ فى نَفْسى فَذَلِّلْنى
۱۳) و در چشم مردم بزرگم کن: وَ فى اَعْیُنِ النّاسِ فَعَظِّمْنى
۱۴) و از شر جن و انس بسلامتم بدار: وَ مِنْ شَرِّ الْجِنِّ وَ الاِْنْسِ فَسَلِّمْنى
۱۵) و به گناهان رسوایم مکن: وَ بِذُنُوبى فَلا تَفْضَحْنى
۱۶) و به اندیشه‌هاى باطنم سرافکنده‌ام مکن: وَ بِسَریرَتى فَلا تُخْزِنى
۱۷) و به کردارم دچارم مساز: وَ بِعَمَلى فَلا تَبْتَلِنى
۱۸) و نعمتهایت را از من مگیر: وَ نِعَمَکَ فَلا تَسْلُبْنى
۱۹) و بجز خودت به دیگرى واگذارم مکن: وَ اِلى غَیْرِکَ فَلا تَکِلْنى
خدایا به که واگذارم مى‌کنى: اِلهى اِلى مَنْ تَکِلُنى
• آیا به خویشاوندى که از من بِبُرَد: اِلى قَریبٍ فَیَقْطَعُنى
• یا بیگانه اى که مرا از خود دور کند: اَمْ اِلى بَعیدٍ فَیَتَجَهَّمُنى
• یا به کسانى که خوارم شمرند: اَمْ اِلَى الْمُسْتَضْعَفینَ لى
و تویى پروردگار من و زمامدار کار من: وَ اَنْتَ رَبّى وَمَلیکُ اَمْرى
• به سوى تو شکایت آرم از غربت خود: اَشْکُو اِلَیْکَ غُرْبَتى
• و دورى خانه‌ام: وَ بُعْدَ دارى
• و خواریم نزد کسى که زمامدار کار من کردى: وَ هَوانى عَلى مَنْ مَلَّکْتَهُ اَمْرى
• خدایا پس خشم خود را بر من مبار: اِلهى فَلا تُحْلِلْ عَلَىَّ غَضَبَکَ
• و اگر بر من خشم نکرده باشى باکى ندارم منزهى: فَاِنْ لَمْ تَکُنْ غَضِبْتَ عَلَىَّ فَلا اُبالى
• تو جز اینکه در عین حال عافیت تو وسیعتر است براى من: سُبْحانَکَ غَیْرَ اَنَّ عافِیَتَکَ اَوْسَعُ لى
بیان صفات الهی
پس از تو خواهم پروردگارا: فَاَسْئَلُکَ یا رَبِّ
۱) به نور ذاتت که روشن شد بدان زمین و آسمان‌ها: بِنُورِ وَجْهِکَ الَّذى اَشْرَقَتْ لَهُ الاَْرْضُ وَالسَّمواتُ
۲) و برطرف شد بدان تاریکی‌ها: وَکُشِفَتْ بِهِ الظُّلُماتُ
۳) و اصلاح شد بدان کار اولین و آخرین: وَصَلَُحَ بِهِ اَمْرُ الاَْوَّلینَ وَالاْ خِرینَ
۴) که مرا بر حال غضب خویش نمیرانى: اَنْ لا تُمیتَنى عَلى غَضَبِکَ
۵) و خشمت را بر من نازل مفرمایى: وَ لا تُنْزِلَْ بى سَخَطَکَ
۶) مؤ اخذه و بازخواست حق تو است: لَکَ الْعُتْبى لَکَ الْعُتْبى
۷) تا گاهى که پیش از آن راضى شوى: حَتّى تَرْضى قَبْلَ ذلِک
۸) معبودى جز تو نیست: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ
۹) که پروردگار شهر محترم: رَبَّ الْبَلَدِالْحَرامِ
۱۰) و مشعر الحرام: وَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ
۱۱) و خانه کعبه‌اى آن خانه‌اى که برکت را بدان نازل کردى: وَ الْبَیْتِ الْعَتیقِ الَّذى اَحْلَلْتَهُ الْبَرَکَةَ
۱۲) و آنرا براى مردمان خانه امنى قرار دادى: وَ جَعَلْتَهُ لِلنّاسِ اَمْناً
۱۳) اى کسى که از گناهان بزرگ به بردبارى خود درگذرى: یا مَنْ عَفا عَنْ عَظیمِ الذُّنُوبِ بِحِلْمِهِ
۱۴) اى که نعمت‌ها را به فضل خود فراوان کنی: یا مَنْ اَسْبَغَ النَّعْمآءَ بِفَضْلِهِ
۱۵) اى که عطایاى شایان را به کرم خود بدهى: یا مَنْ اَعْطَى الْجَزیلَ بِکَرَمِهِ
۱۶) اى ذخیره‌ام در سختى: یا عُدَّتى فى شِدَّتى
۱۷) اى رفیق و همدمم در تنهایى: یا صاحِبى فى وَحْدَتى
۱۸) اى فریادرس من در گرفتارى: یا غِیاثى فى کُرْبَتى
۱۹) اى ولى من در نعمتم: یا وَلِیّى فى نِعْمَتى
۲۰) اى معبود من: یا اِلهى
۲۱) و معبود پدرانم ابراهیم و اسمعیل و (معبود) اسحاق و یعقوب: وَ اِلهَ آبائى اِبْراهیمَ وَاِسْماعیلَ وَاِسْحقَ وَیَعْقُوبَ
۲۲) و پروردگار جبرئیل و میکائیل و اسرافیل: وَ رَبَّ جَبْرَئیلَ وَمیکائیلَ وَاِسْرافیلَ
۲۳) و پروردگار محمد خاتم پیمبران: وَ ربَّ مُحَمَّدٍ خاتِمِ النَّبِیّینَ
و آل برگزیده‌اش: وَ الِهِ الْمُنْتَجَبینَ
۲۴) و فروفرستنده تورات و انجیل و زبور و قرآن: وَ مُنْزِلَ التَّوریةِ وَ الاِْ نْجیلِ وَ الزَّبُورِ وَ الْفُرْقانِ
۲۵) و نازل کننده کهیعص و طه و «یس و قرآن حکمت آموز»: وَ مُنَزِّلَ کهیَّعَّصَّ وَطه وَیسَّ وَالْقُرآنِ الْحَکیمِ
۲۶) تویى پناه من هنگامى که درمانده‌ام کنند راه‌ها با همه وسعتى که دارند: اَنْتَ کَهْفى حینَ تُعْیینِى الْمَذاهِبُ فى سَعَتِها
۲۷) و زمین بر من تنگ گیرد با همه پهناوریش: وَ تَضیقُ بِىَ الاَْرْضُ بِرُحْبِها
۲۸) و اگر نبود رحمت تو بطور حتم من هلاک شده بودم: وَ لَوْلا رَحْمَتُکَ لَکُنْتُ مِنَ الْهالِکینَ
۲۹) و تویى نادیده گیر لغزشم: وَ اَنْتَ مُقیلُ عَثْرَتى
۳۰) و اگر پرده پوشى تو نبود مسلما من از رسواشدگان بودم: وَ لَوْلا سَتْرُکَ اِیّاىَ لَکُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحینَ
۳۱) و تویى که به یارى خود مرا بر دشمنانم یارى دهى: وَ اَنْتَ مُؤَیِّدى بِالنَّصْرِ عَلى اَعْدآئى
۳۲) و اگر نبود یارى تو من مغلوب شده بودم: وَ لَوْلا نَصْرُکَ اِیّاىَ لَکُنْتُ مِنَ الْمَغْلُوبینَ
۳۳) اى که مخصوص کرده خود را به بلندى و برترى: یا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالسُّمُوِّ وَالرِّفْعَةِ
۳۴) و دوستانش بوسیله عزت او عزت یابند: فَاَوْلِیآئُهُ بِعِزِّهِ یَعْتَزُّونَ
۳۵) اى که پادشاهان در برابرش طوق خوارى به گردن گذارند: یا مَنْ جَعَلَتْ لَهُ الْمُلوُکُ نیرَ الْمَذَلَّةِ عَلى اَعْناقِهِمْ
۳۶) و آن‌ها از سَطَوَتَش ترسانند مى داند حرکت (یا خیانت) چشم‌ها: فَهُمْ مِنْ سَطَواتِهِ خائِفُونَ یَعْلَمُ خائِنَةَ الاَْعْیُنِ
۳۷) و آنچه را سینه‌ها پنهان کنند: وَ ما تُخْفِى الصُّدُورُ
۳۸) و حوادثى که در کمون زمان‌ها و روزگار‌ها است: وَ غَیْبَ ما تَاْتى بِهِ الاَْزْمِنَةُ وَالدُّهُورُ
۳۹) اى که نداند چگونگى او را جز خود او: یا مَنْ لا یَعْلَمُ کَیْفَ هُوَ اِلاّ هُوَ
۴۰) اى که نداند چیست او جز او: یا مَنْ لا یَعْلَمُ ما هُوَ اِلاّ هُوَ
۴۱) اى که نداند او را جز خود او: یا مَنْ لا یَعْلَمُهُ اِلاّ هُوَ
۴۲) اى که زمین را بر آب فرو بُردى: یا مَنْ کَبَسَ الاَْرْضَ عَلَى الْمآءِ
۴۳) و هوا را به آسمان بستى: وَ سَدَّ الْهَوآءَ بِالسَّمآءِ
۴۴) اى که گرامى‌ترین نام‌ها از او است: یا مَنْ لَهُ اَکْرَمُ الاَْسْمآءِ
۴۵) اى دارنده احسانى که هرگز قطع نشود: یا ذَاالْمَعْرُوفِ الَّذى لا یَنْقَطِعُ اَبَداً
۴۶) اى گمارنده کاروان براى نجات یوسف در آن جاى بى آب و علف و بیرون آورنده‌اش از چاه و رساننده اش به پادشاهى پس از بندگى: یا مُقَیِّضَ الرَّکْبِ لِیُوسُفَ فِى الْبَلَدِ الْقَفْرِ وَمُخْرِجَهُ مِنَ الْجُبِّ وَجاعِلَهُ بَعْدَ الْعُبُودِیَّةِ مَلِکاً
۴۷) اى که او را برگرداندى به یعقوب پس از آنکه دیدگانش از اندوه سفید شده بود و آکنده از غم بود: یا رادَّهُ عَلى یَعْقُوبَ بَعْدَ اَنِ ابْیَضَّتْ عَیْناهُ مِنَ الْحُزْنِ فَهُوَ کَظیمٌ
۴۸) اى برطرف کننده سختى و گرفتارى از ایوب: یا کاشِفَ الضُّرِّ وَالْبَلْوى عَنْ اَیُّوبَ
۴۹) و اى نگهدارنده دست‌هاى ابراهیم از ذبح پسرش پس از سن پیرى و بسرآمدن عمرش: وَ مُمْسِکَ یَدَىْ اِبْرهیمَ عَنْ ذَبْحِ ابْنِهِ بَعْدَ کِبَرِ سِنِّهِ وَفَنآءِ عُمُرِهِ
۵۰) اى که دعاى زکریا را به اجابت رساندى و یحیى را به او بخشیدى و او را تنها و بى‌کس وامگذاردى: یا مَنِ اسْتَجابَ لِزَکَرِیّا فَوَهَبَ لَهُ یَحْیى وَلَمْ یَدَعْهُ فَرْداً وَحیداً
۵۱) اى که بیرون آورد یونس را از شکم ماهى: یا مَنْ اَخْرَجَ یُونُسَ مِنْ بَطْنِ الْحُوتِ
۵۲) اى که شکافت دریا را براى بنى‌اسرائیل و (از فرعونیان) نجاتشان داد: یا مَنْ فَلَقَ الْبَحْرَ لِبَنىَّ اِسْرآئیلَ فَاَنْجاهُمْ
۵۳) و فرعون و لشکریانش را غرق کرد: وَ جَعَلَ فِرْعَوْنَ وَجُنُودَهُ مِنَ الْمُغْرَقینَ
۵۴) اى که فرستاد باد‌ها را نوید دهندگانى پیشاپیش آمدن رحمتش اى که شتاب نکند بر (عذاب) نافرمانان از خلق خود: یا مَنْ اَرْسَلَ الرِّیاحَ مُبَشِّراتٍ بَیْنَ یَدَىْ رَحْمَتِهِ یا مَنْ لَمْ یَعْجَلْ عَلى مَنْ عَصاهُ مِنْ خَلْقِهِ
۵۵) اى که نجات بخشید ساحران (فرعون) را پس از سال‌ها انکار (و کفر) و چنان بودند که متنعّم به نعمتهاى خدا بودند که روزیش را مى خوردند ولى پرستش دیگرى را مى کردند و با خدا دشمنى و ضدیت داشتند و رسولانش را تکذیب مى کردند: یا مَنِ اسْتَنْقَذَ السَّحَرَةَ مِنْ بَعْدِ طُولِ الْجُحُودِ وَقَدْ غَدَوْا فى نِعْمَتِهِ یَاْکُلُونَ رِزْقَهُ وَیَعْبُدُونَ غَیْرَهُ وَقَدْ حاَّدُّوهُ وَناَّدُّوهُ وَکَذَّبُوا رُسُلَهُ
موهبت‌های خدا بر من
• اى خدا، اى خدا: یا اَلله یا اَلله
۱) اى آغازنده، اى پدیدآورنده، اى که همتا ندارى: یا بَدىَُّ یا بَدیعُ لا نِدَّلَکَ
۲) اى جاویدانى که زوال ندارى: یا دآئِماً لا نَفادَ لَکَ
۳) اى زنده در آنگاه که زنده‌اى نبود: یا حَیّاً حینَ لا حَىَّ
۴) اى زنده کن مردگان، اى که مراقبت دارى بر هرکس بدانچه انجام داده‌اى: الْمَوْتى یا مَنْ هُوَ قآئِمٌ عَلى کُلِّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ
۵) که سپاسگزارى من برایش اندک است ولى محرومم نکند: یا مُحْیِىَ یا مَنْ قَلَّ لَهُ شُکْرى فَلَمْ یَحْرِمْنى
۶) و خطایم بزرگ است ولى رسوایم نکند، وَ عَظُمَتْ خَطیَّئَتى فَلَمْ یَفْضَحْنى
۷) و مرا بر نافرمانى خویش بیند ولى پرده‌ام ندرد: وَرَ انى عَلَى الْمَعاصى فَلَمْ یَشْهَرْنى
۸) اى که مرا در کودکى محافظت کردى: یا مَنْ حَفِظَنى فى صِغَرى
۹) اى که در بزرگى روزیم دادى: یا مَنْ رَزَقَنى فى کِبَرى
۱۰) اى که اندازه مرحمت هایى که به من کردى بشماره نیاید: یا مَنْ اَیادیهِ عِنْدى لا تُحْصى
۱۱) و نعمت‌هایش را تلافى ممکن نباشد: وَ نِعَمُهُ لا تُجازى
اى که رو به رو شد با من به نیکى و احسان: یا مَنْ عارَضَنى بِالْخَیْرِ وَ الاِْحْسانِ
ولى من با او به بدى و گناه رو به رو شدم: و َعارَضْتُهُ بِالاِْسائَةِ وَالْعِصْیانِ
۱۲) اى که مرا به ایمان هدایت کرد پیش از آنکه بشناسم طریقه سپاسگزارى نعمتش را: یا مَنْ هَدانى لِلاْ یمانِ مِنْ قَبْلِ اَنْ اَعْرِفَ شُکْرَ الاِْمْتِنانِ
۱۳) اى که خواندمش در حال بیمارى و او شفایم داد: یا مَنْ دَعَوْتُهُ مَریضاً فَشَفانى
۱۴) و در برهنگى و او مرا پوشاند: وَ عُرْیاناً فَکَسانى
۱۵) و در گرسنگى و او سیرم کرد: وَ جائِعاً فَاَشْبَعَنى
۱۶) و در تشنگى و او سیرابم کرد: وَ عَطْشانَ فَاَرْوانى
۱۷) و در خوارى و او عزتم بخشید: وَ ذَلیلاً فَاَعَزَّنى
۱۸) و در نادانى و او معرفتم بخشید: وَ جاهِلاً فَعَرَّفَنى
۱۹) و در تنهایى و او فزونى جمعیت به من داد: وَ وَحیداً فَکَثَّرَنى
۲۰) و در دورى از وطن و او بازم گرداند: وَ غائِباً فَرَدَّنى
۲۱) و در ندارى و او دارایم کرد: وَ مُقِلاًّ فَاَغْنانى
۲۲) و در کمک خواهى و او یاریم داد: وَ مُنْتَصِراً فَنَصَرَنى
۲۳) و در ثروتمندى و او از من سلب نفرمود: وَ غَنِیّاً فَلَمْ یَسْلُبْنى
۲۴) و (هنگامى که) از همه این خواسته‌ها دم بستم تو آغاز کردى: وَ اَمْسَکْتُ عَنْ جَمیعِ ذلِکَ فَابْتَدَاَنى
۲۵) پس از آن تو است حمد و سپاس: فَلَکَ الْحَمْدُ وَالشُّکْرُ
۲۶) اى که لغزشم را نادیده گرفت: یا مَنْ اَقالَ عَثْرَتى
۲۷) و گرفتگى را از من دور کرد وَنَفَّسَ کُرْبَتى
۲۸) و دعایم را اجابت فرمود: وَ اَجابَ دَعْوَتى
۲۹) و عیبم را پوشاند: وَ سَتَرَ عَوْرَتى
۳۰) و گناهانم را آمرزید: وَ غَفَرَ ذُنُوبى
۳۱) و به خواسته‌ام رسانید: وَ بَلَّغَنى طَلِبَتى
۳۲) و بر دشمنم یارى داد: وَ نَصَرَنى عَلى عَدُوّى
۳۳) و اگر بخواهم نعمت‌ها و عطا‌ها و مراحم بزرگ تو را بشمارم نتوانم: وَ اِنْ اَعُدَّ نِعَمَکَ وَ مِنَنَکَ وَ کَرائِمَ مِنَحِکَ لا اُحْصی‌ها
بیان چیز‌هایی که خدا عطا کرده
اى مولاى من: یا مَوْلاىَ
۱) این تویى که منت نهادى: اَنْتَ الَّذى مَنَنْتَ
۲) و این تویى که نعمت دادى: اَنْتَ الَّذى اَنْعَمْتَ
۳) این تویى که احسان فرمودى: اَنْتَ الَّذى اَحْسَنْتَ
۴) این تویى که نیکى کردى: اَنْتَ الَّذى اَجْمَلْتَ
۵) این تویى که فزونى بخشیدى: اَنْتَ الَّذى اَفْضَلْتَ
۶) این تویى که کامل کردى: اَنْتَ الَّذى اَکْمَلْتَ
۷) این تویى که روزى دادى: اَنْتَ الَّذى رَزَقْتَ
۸) این تویى که توفیق دادى: اَنْتَ الَّذى وَفَّقْتَ
۹) این تویى که عطا کردى: اَنْتَ الَّذى اَعْطَیْتَ
۱۰) این تویى که بى‌نیاز کردى: اَنْتَ الَّذى اَغْنَیْتَ
۱۱) این تویى که ثروت بخشیدى: اَنْتَ الَّذى اَقْنَیْتَ
۱۲) این تویى که ماءوى دادى: اَنْتَ الَّذى اوَیْتَ
۱۳) این تویى که کفایت کردى: اَنْتَ الَّذى کَفَیْتَ
۱۴) این تویى که هدایت کردى: اَنْتَ الَّذى هَدَیْتَ
۱۵) این تویى که نگهداشتى: اَنْتَ الَّذى عَصَمْتَ
۱۶) این تویى که پوشاندى: اَنْتَ الَّذى سَتَرْتَ
۱۷) این تویى که آمرزیدى: اَنْتَ الَّذى غَفَرْتَ
۱۸) این تویى که نادیده گرفتى: اَنْتَ الَّذى اَقَلْتَ
۱۹) این تویى که قدرت و چیرگى دادى: اَنْتَ الَّذى مَکَّنْتَ
۲۰) این تویى که عزت بخشیدى: اَنْتَ الَّذى اَعْزَزْتَ
۲۱) این تویى که کمک کردى: اَنْتَ الَّذى اَعَنْتَ
۲۲) این تویى که پشتیبانى کردى: اَنْتَ الَّذى عَضَدْتَ
۲۳) این تویى که تاءیید کردى: اَنْتَ الَّذى اَیَّدْتَ
۲۴) این تویى که یارى کردى: اَنْتَ الَّذى نَصَرْتَ
۲۵) این تویى که شفا دادى: اَنْتَ الَّذى شَفَیْتَ
این تویى که عافیت دادى: اَنْتَ الَّذى عافَیْتَ
۲۶) این تویى که اکرام کردى: اَنْتَ الَّذى اَکْرَمْتَ
• بزرگى و برترى از تو است: تَبارَکْتَ وَتَعالَیْتَ
• و ستایش همیشه مخصوص تو است: فَلَکَ الْحَمْدُ دآئِماً
• و سپاسگزارى دائمى و جاوید از آن تو است: وَ لَکَ الشُّکْرُ واصِباً اَبَداً
بیان ویژگی‌های خود
۱) و اما من اى معبودم کسى هستم که: ثُمَّ اَنَا یا اِلهىَ
۲) به گناهانم اعتراف دارم: الْمُعْتَرِفُ بِذُنُوبى
۳) پس آن‌ها را بیامرز: فَاغْفِرْها لى
۴) و این منم که بد کردم: اَنَا الَّذى اَسَاْتُ این منم که خطا کردم اَنَاالَّذى اَخْطَاْتُ
۵) این منم که (به بدى) همت گماشتم: اَنَا الَّذى هَمَمْتُ
۶) این منم که نادانى کردم: اَنَا الَّذى جَهِلْتُ
۷) این منم که غفلت ورزیدم: اَنَا الَّذى غَفَلْتُ
۸) این منم که فراموش کردم: اَنَا الَّذى سَهَوْتُ
۹) این منم که (به غیر یا به خود) اعتماد کردم: اَنَا الَّذِى اعْتَمَدْتُ
۱۰) این منم که (به کاربد) تعمّد کردم: اَنَا الَّذى تَعَمَّدْتُ
۱۱) این منم که وعده دادم: اَنَا الَّذى وَعَدْتُ
۱۲) واین منم که خلف وعده کردم: وَ اَنَا الَّذى اَخْلَفْتُ
۱۳) این منم که پیمان شکنى کردم: اَنَا الَّذى نَکَثْتُ
۱۴) این منم که به بدى اقرارکردم: اَنَا الَّذى اَقْرَرْتُ این منم که به نعمت تو بر خود و در پیش خود اعتراف دارم اَنَا الَّذِى اعْتَرَفْتُ بِنِعْمَتِکَ عَلَىَّ وَعِنْدى
۱۵) و با گناهانم بسویت بازگشته‌ام: وَ اَبوُءُ بِذُنُوبى
• پس آن‌ها را بیامرز: فَاغْفِرْها لى
• ای که زیانش نرساند گناهان بندگان: یا مَنْ لا تَضُرُّهُ ذُنُوبُ عِبادِهِ
• و از اطاعت ایشان بى‌نیازى: و هُوَ الَغَنِىُّ عَنْ طاعَتِهِمْ
• و تو آنى که هرکس از بندگان کردار شایسته‌اى انجام دهد به رحمت خویش توفیقش دهى: وَ الْمُوَفِّقُ مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْهُمْ بِمَعُونَتِهِ وَرَحْمَتِهِ
• پس تو راست ستایش اى معبود و آقاى من: فَلَکَ الْحَمْدُ اِلهى وَسَیِّدى
خدایا: اِلهى!
۱) به من دستور دادى و من نافرمانى کردم: اَمَرْتَنى فَعَصَیْتُکَ
۲) و نهى فرمودى ولى من نهى تو را مرتکب شدم: وَ نَهَیْتَنى فَارْتَکَبْتُ نَهْیَکَ
۳) و اکنون به حالى افتاده‌ام که: فَاَصْبَحْتُ لا ذا بَر آءَةٍ لى فَاَعْتَذِرَُ
نه وسیله تبرئه‌اى دارم که پوزش خواهم
۴) و نه نیرویى دارم که بدان یارى گیرم: وَ لاذا قُوَّةٍ فَاَنْتَصِرَُ
۵) پس به چه وسیله با تو رو به رو شوم: فَبِاءَىِّ شَىْءٍ اَسْتَقْبِلُکَ
اى مولاى من: یا مَوْلاىَ!
۱) آیا به گوشم: اَبِسَمْعى
۲) یا به چشمم: اَمْ بِبَصَرى
۳) یا به زبانم: اَمْ بِلِسانى
۴) یا به دستم: اَمْ بِیَدى
۵) یا به پایم: اَمْ بِرِجْلى
۶) آیا همه این‌ها نعمتهاى تو نیست که در پیش من بود: اَلَیْسَ کُلُّها نِعَمَکَ عِندى
۷) و با همه آن‌ها تو را معصیت کردم: وَ بِکُلِّها عَصَیْتُکَ
۸) اى مولاى من: یا مَوْلاىَ
۹) پس تو حجت و راه مؤاخذه بر من دارى: فَلَکَ الْحُجَّةُ وَالسَّبیلُ عَلَىَّ
۱۰) اى که مرا پوشاندى از پدران و مادران که مرا از نزد خود برانند: یا مَنْ سَتَرَنى مِنَ الاْ باءِ وَالاُْمَّهاتِ اَنْ یَزجُرُونى
۱۱) و از فامیل و برادران که مرا سرزنش کنند: وَ مِنَ الْعَشائِرِ وَالاِْخْوانِ اَنْ یُعَیِّرُونى
۱۲) و از سلاطین و حکومت‌ها که مرا شکنجه کنند: وَ مِنَ السَّلاطینِ اَنْ یُعاقِبُونى
۱۳) و اگر آن‌ها مطلع بودند اى مولاى من بر آنچه تو بر آن مطلعى از کار من در آن هنگام مهلتم نمى دادند: وَ لَوِ اطَّلَعُوا یا مَوْلاىَ عَلى مَا اطَّلَعْتَ عَلَیْهِ مِنّى اِذاً ما اَنْظَرُونى
و از خود دورم مى کردند: وَ لَرَفَضُونى
۱۴) و از من مى بریدند: وَ قَطَعُونى
۱۵) و اینک خدایا این منم که در پیشگاهت ایستاده: فَها اَنَا ذا یا اِلهى بَیْنَ یَدَیْکَ
اى آقاى من: یا سَیِّدى
۱) با حال خضوع و خوارى و درماندگى و کوچکى نه وسیله تبرئه جویى دارم که پوزش طلبم: خاضِعٌ ذَلیلٌ حَصیرٌ حَقیرٌ لا ذُو بَر آئَةٍ فَاَعْتَذِرَُ
۲) و نه نیرویى که یارى جویم: وَ لا ذُوقُوَّةٍ فَاَنْتَصِرَُ
۳) و نه حجت و برهانى که بدان چنگ زنم: وَ لا حُجَّةٍ فَاَحْتَجَُّ بِها
۴) و نه مى توانم بگویم که گناه نکرده‌ام: وَ لا قائِلٌ لَمْ اَجْتَرِحْ وَلَمْ اَعْمَلْ سُوَّءاً
۵) و کجا مى تواند انکار فرضا که انکار کنم اى مولاى من سودم بخشد!: وَ ما عَسَى الْجُحُودَ وَلَوْ جَحَدْتُ یا مَوْلاىَ یَنْفَعُنى
۶) چگونه؟ و کجا؟: کَیْفَ
۷) با اینکه تمام اعضاى من گواهند بر من به آنچه انجام داده: وَ اَنّى ذلِکَ وَجَوارِحى کُلُّها شاهِدَةٌ عَلَىَّ
۸) و به یقین مى دانم و هیچگونه شک و تردیدى ندارم که تو از کارهاى بزرگ از من پرسش خواهى کرد: بِما قَدْ عَمِلْتُ وَعَلِمْتُ یَقیناً غَیْرَ ذى شَکٍّ اَنَّکَ سآئِلى مِنْ عَظایِمِ الاُْمُورِ
۹) و تویى آن داور عادلى که ستم نکند: وَ اَنَّکَ الْحَکَمُ الْعَدْلُ الَّذى لا تَجُورُ
۱۰) و همان عدالتت مرا هلاک کند: وَ عَدْلُکَ مُهْلِکى
۱۱) و از تمام عدالت تو مى گریزم: وَ مِنْ کُلِّ عَدْلِکَ مَهْرَبى
۱۲) اگر عذابم کنى خدایا بواسطه گناهان من است: فَاِنْ تُعَذِّبْنى یا اِلهى فَبِذُنُوبى
۱۳) پس از آنکه حجت بر من دارى: بَعْدَ حُجَّتِکَ عَلَىَّ
۱۴) و اگر از من درگذرى پس به بردبارى و بخشندگى و بزرگوارى تو است: وَ اِنْ تَعْفُ عَنّى فَبِحِلْمِکَ وَجُودِکَ وَکَرَمِکَ
۱۵) معبودى جز تو نیست: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ
۱۶) منزهى تو: سُبْحانَکَ
۱۷) و من از ستمکارانم: اِنّى کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ
ویژگی‌های معبودم
۱) معبودى جز تو نیست منزهى تو و من از آمرزش خواهانم: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّى کُنْتُ مِنَ الْمُسْتَغْفِرینَ
۲) معبودى جز تو نیست منزهى تو و من از یگانه پرستانم: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْح انَکَ اِنّى کُنْتُ مِنَ الْمُوَحِّدینَ
۳) معبودى نیست جز تو منزهى تو و من از ترسناکانم: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّى کُنْتُ مِنَ الْخاَّئِفینَ
۴) معبودى جز تو نیست منزهى تو و من از هراسناکانم: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْح انَکَ اِنّى کُنْتُ مِنَ الْوَجِلینَ
۵) معبودى جز تو نیست منزهى تو و من از امیدوارانم: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّى کُنْتُ مِنَ الرَّاجینَ
۶) معبودى نیست جز تو منزهى تو و من از مشتاقانم: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْح انَکَ اِنّى کُنْتُ مِنَ الرّاغِبینَ
۷) معبودى جز تو نیست منزهى تو و من از تهلیل (لا اله الا الله) گویانم: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْح انَکَ اِنّى کُنْتُ مِنَ الْمُهَلِّلینَ
۸) معبودى جز تو نیست منزهى تو و من از خواهندگانم: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْح انَکَ اِنّى کُنْتُ مِنَالسّ اَّئِلینَ
۹) معبودى جز تو نیست منزهى تو و من از تسبیح گویانم: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْح انَکَ اِنّى کُنْتُ مِنَ الْمُسَبِّحینَ
۱۰) معبودى جز تو نیست منزهى تو و من از تکبیر (الله اکبر) گویانم: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْح انَکَ اِنّى کُنْتُ مِنَ الْمُکَبِّرینَ
۱۱) معبودى نیست جز تو منزهى تو پروردگار من و پروردگار پدران پیشین من: لااِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْح انَکَ رَبّى وَرَبُّ اب اَّئِىَ الاَْوَّلینَ
خدایا: اَللّهُمَّ
۱) این است ستایش من بر تو در مقام تمجیدت: هذا ثَنائى عَلَیْکَ مُمَجِّداً
و این است اخلاص من بذکر در مقام یکتاپرستیت: وَ اِخْلاصى لِذِکْرِکَ مُوَحِّداً و
۲) و اقرار من به نعمتهایت در مقام شماره: آنهاَ اِقْرارى بِالائِکَ مُعَدِّداً
۳) گرچه من اقرار دارم که آن‌ها را نتوانم بشماره درآورم از بسیارى آن‌ها و فراوانى و آشکارى آن‌ها: وَ اِنْ کُنْتُ مُقِرّاً اَنّى لَمْ اُحْصِها لِکَثْرَتِها وَسُبُوغِها وَتَظاهُرِها
۴) و پیشى جُستن آن‌ها از زمان پیدایش من که همواره در آن عهد مرا بوسیله آن نعمت‌ها یادآورى مى‌کردى: وَ تَقادُمِها اِلى حادِثٍ ما لَمْ تَزَلْ تَتَعَهَّدُنى بِهِ مَعَها
۵) از آن ساعت که مرا آفریدى و خلق کردى: مُنْذُ خَلَقْتَنى
۶) از همان ابتداى عمر که از ندارى و فقر مرا به توانگرى درآوردى: وَ بَرَاْتَنى مِنْ اَوَّلِ الْعُمْرِ مِنَ الاِْغْنآءِ مِنَ الْفَقْرِ
۷) و گرفتاریم برطرف کردى: وَ کَشْفِ الضُّرِّ
۸) و اسباب آسایش مرا فراهم ساختى: وَ تَسْبیبِ الْیُسْرِ
۹) و سختى را دفع کرده: وَ دَفْعِ الْعُسْرِ
۱۰) و اندوه را زدودى: وَ تَفریجِ الْکَرْبِ
۱۱) و تنم را تندرست: وَ الْعافِیَةِ فِى الْبَدَنِ
۱۲) و دینم را بسلامت داشتى: وَ السَّلامَةِ فِى الدّینِ
۱۳) و اگر یاریم دهند به اندازه‌اى که نعمتت را ذکر کنم تمام جهانیان از اولین و آخرین نه من قدرت ذکرش را دارم نه آن‌ها: وَ لَوْ رَفَدَنى عَلى قَدْرِ ذِکْرِ نِعْمَتِکَ جَمیعُ الْعالَمینَ مِنَ الاَْوَّلینَ وَالاْ خِرینَ ما قَدَرْتُ وَلاهُمْ عَلى ذلِکَ
۱۴) منزهى تو: تَقَدَّسْتَ
۱۵) و برترى از اینکه پروردگارى هستى کریم و بزرگ و مهربان: وَ تَعالَیْتَ مِنْ رَبٍّ کَریمٍ عَظیمٍ رَحیمٍ
۱۶) که مهرورزى‌هایت به شماره درنیاید: لا تُحْصى الاَّؤُکَ
۱۷) و ستایشت به آخر نرسد وَ لایُبْلَغُ ثَنآؤُکَ
۱۸) و نعمتهایت را تلافى نتوان کرد وَ لا تُکافى نَعْمآؤُکَ
درود فرست بر محمد و آل محمد: صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ
۱) و بر ما نعمتهایت را کامل کن: وَ اَتْمِمْ عَلَیْنا نِعَمَکَ
۲) و بوسیله اطاعت خویش سعادتمندمان کن: وَاَسْعِدْنا بِطاعَتِکَ
۳) منزهى تو معبودى جز تو نیست: سُبْحانَکَ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ
خدایا: اَللَّهُمَّ
۴) تویى که اجابت کنى دعاى درمانده را: اِنَّکَ تُجیبُ الْمُضْطَرَّ
۵) و بدى را برطرف کنی: وَ تَکْشِفُ السُّوَّءَ
۶) و فریادرسى کنى از گرفتار: وَ تُغیثُ الْمَکْرُوبَ
۷) و شفا دهى به بیمار وَ تَشْفِى السَّقیمَ
۸) و فقیر را بی‌نیاز کنی: وَ تُغْنِى الْفَقیرَ
۹) و شکستگى را مرمت کنی: وَ تَجْبُرُ الْکَسیرَ
۱۰) و به کودک خردسال رحم کنى: وَ تَرْحَمُ الصَّغیرَ
۱۱) و به پیر کهنسال یارى دهى: وَ تُعینُ الْکَبیرَ
۱۲) و جز تو پشتیبانى نیست: وَ لَیْسَ دُونَکَ ظَهیرٌ
۱۳) و نه فوق (توانایى) تو توانایى: وَ لا فَوْقَکَ قَدیرٌ
۱۴) و تویى والاى بزرگ: وَ اَنْتَ الْعَلِىُّ الْکَبیرُ
۱۵) اى رهاکننده اسیر در کُند و زنجیر: یا مُطْلِقَ الْمُکَبَّلِ الاَْسیرِ
۱۶) اى روزى دهنده کودک خردسال: یا رازِقَ الطِّفْلِ الصَّغیرِ
۱۷) اى پناه شخص ترسانى که پناه جوید: یا عِصْمَةَ الْخآئِفِ الْمُسْتَجیرِ
۱۸) اى که شریک و وزیرى براى او نیست: یا مَنْ لا شَریکَ لَهُ وَلا وَزیرَ
درود فرست بر محمد و آل محمد: صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ
۱۹) و عطا کن به من در این شام بهترین چیزى را که عطا کردى: وَ اَعْطِنى فى هذِهِ الْعَشِیَّةِ اَفْضَلَ ما اَعْطَیْتَ
۲۰) و دادى به یکى از بندگانت چه آن نعمتى باشد که مى‌بخشى: وَ اَنَلْتَ اَحَداً مِنْ عِبادِکَ مِنْ نِعْمَةٍ تُولی‌ها
۲۱) و یا احسان‌هایى که تازه کنى: وَ الاَّءٍ تُجَدِّدُه
۲۲) و بلاهایى که مى‌کنى اوَبَلِیَّةٍ تَصْرِفُه
۲۳) و غم و اندوهى که برطرف کنى: اوَکُرْبَةٍ تَکْشِفُها
۲۴) و دعایى که اجابت کنى: وَ دَعْوَةٍ تَسْمَعُها
۲۵) و کار نیکى که بپذیرى: وَ حَسَنَةٍ تَتَقَبَّلُها
۲۶) و گناهانى که بپوشانى: وَ سَیِّئَةٍ تَتَغَمَّدُها
که براستى تو به هر چه خواهى دقیق و آگاهى: اِنَّکَ لَطیفٌ بِما تَشاَّءُ خَبیرٌ
و بر هرچیز توانایى: وَ عَلى کُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ
۲۷) خدایا تو نزدیکترین کسى هستى که خوانندت و از هرکس زودتر اجابت کنى: اَللَّهُمَّ اِنَّکَ اَقْرَبُ مَنْ دُعِىَ وَاَسْرَعُ مَنْ اَجابَ
۲۸) و در گذشت از هرکس بزرگوارترى: وَ اَکْرَمُ مَنْ عَفى
۲۹) و در عطابخشى عطایت از همه وسیعتر: وَ اَوْسَعُ مَنْ اَعْطى
۳۰) ودراجابت درخواست ازهمه شنواترى: وَ اَسْمَعُ مَنْ سُئِلَ
۳۱) اى بخشاینده دنیا و آخرت و مهربان آن دو: یا رَحمنَ الدُّنْیا وَ الاْ خِرَةِ وَ رحیمَهُما
۳۲) براستى کسى که مانند تو از او درخواست شود نیست: لَیْسَ کَمِثْلِکَ مَسْئُولٌ
۳۳) و جز تو آرزو شده اى نیست: وَ لا سِواکَ مَاْمُولٌ
۳۴) خواندمت و تو اجابت کردى: دَعَوْتُکَ فَاَجَبْتَنى
۳۵) و درخواست کردم و تو عطا کردى: وَ سَئَلْتُکَ فَاَعْطَیْتَنى
۳۶) و به درگاه تو میل کردم و تو مرا مورد مهر خویش قرار دادى: وَ رَغِبْتُ اِلَیْکَ فَرَحِمْتَنى
۳۷) و به تو اعتماد کردم و تو نجاتم دادى: وَ وَثِقْتُ بِکَ فَنَجَّیْتَنى
۳۸) و به درگاه تو نالیدم و تو کفایتم کردى: وَ فَزِعْتُ اِلَیْکَ فَکَفَیْتَنى
۳۹) خدایا: اَللّهُمَّ
درود فرست بر محمد بنده و رسول و پیامبرت و بر آل پاک و پاکیزه‌اش همگى: فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَرَسُولِکَ وَنَبِیِّکَ وَعَلى الِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ اَجْمَعینَ
۴۰) و نعمتهاى خود را بر ما کامل کن: وَ تَمِّمْ لَنا نَعْمآئَکَ
۴۱) و عطایت را بر ما گوارا کن: وَ هَنِّئْنا عَطآئَکَ
۴۲) و نام ما را در زمره سپاسگزارانت بنویس: وَ اکْتُبْنا لَکَ شاکِرینَ
۴۳) و هم جزء یادکنندگان نعمتهایت: وَلاِلاَّئِکَ ذاکِرینَ
آمین، آمین؛ اى پروردگار جهانیان: آمینَ، آمینَ، رَبَّ الْعالَمینَ
خدایا: اَللّهُمَّ
۱) اى که مالک آمد: یا مَنْ مَلَکَ
۲) و توانا و توانا است: فَقَدَرَ وَ قَدَرَ
۳) و قاهر و نافرمانى شد: فَقَهَرَ وَعُصِىَ
۴) ولى پوشاند: فَسَتَرَ
۵) و آمرزشش خواهند: وَ اسْتُغْفِرَ
۶) و آمرزد: فَغَفَرَ
۷) اى کمال مطلوب جویندگان مشتاق: یا غایَةَ الطّالِبینَ الرّاغِبینَ
۸) و منتهاى آرزوى امیدواران: وَ مُنْتَهى اَمَلِ الرّاجینَ
۹) اى که دانشش بهر چیز احاطه دارد: یا مَنْ اَحاطَ بِکُلِّ شَىْءٍ عِلْماً
۱۰) و راءفت و مهر و بردباریش توبه جویان را فرا گرفته: وَ وَسِعَ الْمُسْتَقیلینَ رَاْفَةً وَرَحْمَةً وَحِلْماً
۱۱) خدایا ما رو به درگاه تو آوریم: اَللّهُمَّ اِنّا نَتَوَجَّهُ اِلَیْکَ
۱۲) در این شبى که آن را شرافت و بزرگى دادى: فى هذِهِ الْعَشِیَّةِ الَّتى شَرَّفْتَها وَعَظَّمْتَها
پیامبر رحمت وسیله رحمت الهی
• بوسیله محمد پیامبرت (ص): بِمُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ (صلی الله علیه و آله)
• و فرستاده‌اتَ: و رَسُولِکَ
• و برگزیده ات از آفریدگان: وَ خِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ
• و امین تو بر وحیت: وَ اَمینِکَ عَلى وَحْیِکَ
• آن مژده دهنده: الْبَشیرِ
• و ترساننده: النَّذیرِ
• و آن چراغ تابناک: السِّراجِ الْمُنیرِ
• آنکه بوسیله اش بر مسلمانان نعمت بخشیدى الَّذى اَنْعَمْتَ: بِهِ عَلَى الْمُسْلِمینَ
• و رحمت عالمیان قرارش دادى: وَ جَعَلْتَهُ رَحْمَةً لِلْعالَمینَ
• خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد چنانچه محمد نزد تو شایسته آن است: اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ کَما مُحَمَّدٌ اَهْلٌ لِذلِکَ مِنْکَ
• اى خداى بزرگ پس درود فرست بر او و بر آل برگزیده پاک و پاکیزه‌اش همگى: یاعَظیمُ فَصَلِّ عَلَیْهِ وَعَلى الِهِ الْمُنْتَجَبینَ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ اَجْمَعینَ
• و بپوشان ما را به گذشت خود: وَ تَغَمَّدْنا بِعَفْوِکَ عَنّا
• زیرا صدا‌ها با انواع مختلف لغتهاشان (و هرکس به زبانى ناله اش) بسوى تو بلند است: فَاِلَیْکَ عَجَّتِ الاَْصْواتُ بِصُنُوفِ اللُّغاتِ
• پس اى خدا در این شام بهره‌اى از هر خیرى که میان بندگانت تقسیم فرمایى برای ما قرار ده: فَاجْعَلْ لَنَا اَللّهُمَّ فى هذِهِ الْعَشِیَّةِ نَصیباً مِنْ کُلِّ خَیْرٍ تَقْسِمُهُ بَیْنَ عِبادِکَ
• و نورى که بدان هدایت فرمایى: وَ نُورٍ تَهْدى بِهِ
• و رحمتى که بگسترى آن را: وَ رَحْمَةٍ تَنْشُرُها
• و برکتى که نازلش کنى: وَ بَرَکَةٍ تُنْزِلُها
• و عافیتى که بپوشانى: وَ عافِیَةٍ تُجَلِّلُها
• و روزى و رزقى که پهن کنى: وَ رِزْقٍ تَبْسُطُهُ
• اى مهربانترین مهربانان: یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
خدایا: اَللَّهُمَّ
• برگردان ما را در این هنگام پیروزمند: اَقْلِبْنا فى هذَا الْوَقْتِ مُنْجِحینَ
• و رستگار: مُفْلِحینَ
• و پذیرفته: مَبْرُورینَ
• و بهره‌مند: غانِمینَ
• و از ناامیدان قرارمان مده: وَ لاتَجْعَلْنا مِنَ الْقانِطینَ
• و از رحمتت دست خالیمان مفرما: وَ لا تُخْلِنا مِنْ رَحْمَتِکَ
• و محروممان مکن از آنچه از فضل تو آرزومندیم: وَ لا تَحْرِمْنا ما نُؤَمِّلُهُ مِنْ فَضْلِکَ
• و جزء محرومان رحمتت قرارمان مده: وَ لا تَجْعَلْنا مِنْ رَحْمَتِکَ مَحْرُومینَ
• و نه ناامیدمان کن از آن زیادى عطایت که آرزومندیم: وَ لا لِفَضْلِ ما نُؤَمِّلُهُ مِنْ عَطآئِکَ قانِطینَ
• و ناکام بازِمان مگردان: وَ لا تَرُدَّنا خائِبینَ
• و از درگاهت مطرود و رانده‌مان مکن: وَ لا مِنْ بابِکَ مَطْرُودینَ
اى بخشنده‌ترین بخشندگان: یا اَجْوَدَالاَْجْوَدینَ
و کریم‌ترین کریمان: وَ اَکْرَمَ الاَْکْرَمینَ
• ما با یقین به درگاه تو رو آوردیم: اِلَیْکَ اَقْبَلْنا مُوقِنینَ
• و به آهنگ (زیارت) خانه محترم تو (کعبه بدینجا) آمدیم: وَ لِبَیْتِکَ الْحَرامِ امّینَ قاصِدینَ
• پس ما را بر انجام مناسک حج کمک ده و حجمان را کامل کن: فَاَعِنّا عَلى مَناسِکِنا وَاَکْمِلْ لَنا حَجَّنا
و از ما درگذر: وَاعْفُ عَنّا
• و تندرستمان دار: وَ عافِنا
• زیرا که ما بسوى تو دو دست (نیاز) دراز کرده‌ایم: فَقَدْ مَدَدْنا اِلَیْکَ اَیْدِیَنا
و آن دست‌ها چنان است که به خوارى اعتراف به گناه نشاندار شده‌اند: فَهِىَ بِذِلَّةِ الاِْعْتِرافِ مَوْسُومَةٌ
خدایا: اَللّهُمَّ
۱) در این شام به ما عطا کن آنچه را از تو خواسته‌ایم: فَاَعْطِنا فى هذِهِ الْعَشِیَّةِ ما سَئَلْناکَ
۲) و کفایت کن از ما آنچه را از تو کفایت آن را خواستیم: وَ اکْفِنا مَا اسْتَکْفَیْناکَ
۳) زیرا کفایت کننده‌اى جز تو نداریم: فَلا کافِىَ لَنا سِواکَ
۴) و پروردگارى غیر از تو براى ما نیست: وَ لا رَبَّ لَنا غَیْرُکَ
۵) تویى که فرمانت درباره ما نافذ و دانشت به ما احاطه دارد: نافِذٌ فینا حُکْمُکَ مُحیطٌ
۶) وحکمى که درباره ما فرمایى از روى عدالت است: بِنا عِلْمُکَ عَدْلٌ فینا قَضآؤُکَ
۷) خدایا خیر و نیکى براى ما مقرر کن: اِقْضِ لَنَا الْخَیْرَ
۸) و از اهل خیر قرارمان ده: وَ اجْعَلْنا مِنْ اَهْلِ الْخَیْرِ
۹) خدایا براى ما از آن جودى که دارى پاداشى بزرگ واجب کن: اَللّهُمَّ اَوْجِبْ لَنا بِجُودِکَ عَظیمَ الاَْجْرِ
۱۰) و ذخیره‌اى گرامى: وَ کَریمَ الذُّخْرِ
۱۱) و آسایشى همیشگى: وَ دَوامَ الْیُسْرِ
۱۲) و بیامرز گناهان ما را همگى: وَ اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا اَجْمَعینَ
۱۳) و در زمره هلاک شدگان بدست هلاکتمان مسپار: وَ لاتُهْلِکْنا مَعَ الْهالِکینَ
۱۴) و مهر و رأفتت را از ما باز مگردان: وَ لا تَصْرِفْ عَنّا رَاْفَتَکَ وَ رَحْمَتَکَ
۱۵) اى مهربانترین مهربانان: یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
۱۶) خدایا در این وقت از آن کسانى که از تو درخواست کرده و بدیشان عطا فرموده‌اى، قرارمان ده: اَللّهُمَّ اجْعَلْنا فى هذَا الْوَقْتِ مِمَّنْ سَئَلَکَ فَاَعْطَیْتَهُ
۱۷) و شکر تو را بجا آورده و تو نعمتت را بر آن‌ها افزون کرده: وَ شَکَرَکَ فَزِدْتَهُ
۱۸) و به سویت بازگشته و تو پذیرفته‌اى: وَ تابَ اِلَیْکَ فَقَبِلْتَهُ
۱۹) و از گناهان به سوى تو بیرون آمده است و تو همه را آمرزیده‌اى: وَ تَنَصَّلَ اِلَیْکَ مِنْ ذُنُوبِهِ کُلِّها فَغَفَرْتَها لَهُ
۲۰) اى صاحب جلالت و بزرگوارى: یا ذَاالْجَلالِ وَ الاِْکْرامِ
۲۱) خدایا ما را پاکیزه کن: اَللّهُمَّ وَ نَقِّنا
۲۲) و (در دین) محکممان کن: وَ سَدِّدْنا
۲۳) و تضرع و زاری‌مان را بپذیر: وَ اقْبَلْ تَضَرُّعَنا
۲۴) اى بهترین کسى که ازاو درخواست شود: یا خَیْرَ مَنْ سُئِلَ
۲۵) واى مهربانترین کسى که از او مِهر خواهند: وَ یا اَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ
۲۶) اى که بر او پوشیده نیست بهم نهادن پلک‌هاى چشم: یا مَنْ لا یَخْفى عَلَیْهِ اِغْماضُ الْجُفُونِ
۲۷) و نه بر هم خوردن دیدگان: وَ لا لَحْظُ الْعُیُونِ
۲۸) و نه آنچه در مکنون ضمیر مستقر شده است: وَ لا مَا اسْتَقَرَّ فِى الْمَکْنُونِ
۲۹) و نه آنچه در پرده دل‌ها نهفته است: وَ لا مَا انْطَوَتْ عَلَیْهِ مُضْمَراتُ الْقُلُوبِ
۳۰) آرى تمام آن‌ها را دانش تو شماره کرده: اَلا کُلُّ ذلِکَ قَدْ اَحْصاهُ عِلْمُکَ
۳۱) و بردباریت همه را در برگرفته است: وَ وَسِعَهُ حِلْمُکَ
۳۲) منزهى تو و از آنچه ستمکاران گویند، برتر هستی برترى بسیارى: سُبْحانَکَ وَ تَعالَیْتَ عَمّا یَقُولُ الظّالِمُونَ عُلُوّاً کَبیراً
۳۳) آسمان‌هاى هفتگانه و زمین‌ها و هرکه در آن‌ها است، تو را تنزیه کنند: تُسَبِّحُ لَکَ السَّمواتُ السَّبْعُ وَ الاَْرَضُونَ وَ مَنْ فیهِنَّ
۳۴) و چیزى نیست جز آنکه به ستایش تو تسبیح کند: وَ اِنْ مِنْ شَىْءٍ اِلاّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ
۳۵) پس تو راست ستایش و بزرگوارى و بلندى رتبه: فَلَکَ الْحَمْدُ وَ الْمَجْدُ وَ عُلُوُّ الْجَدِّ
۳۶) اى صاحب جلالت و بزرگوارى: یا ذَاالْجَلالِ وَ الاِْکْرامِ
۳۷) و فضل و نعمت بخشى: وَ الْفَضْلِ وَ الاِْنْعامِ
۳۸) و موهبت‌هاى بزرگ: وَ الاَْیادِى الْجِسامِ
۳۹) و تویى بخشنده بزرگوار: وَ اَنْتَ الْجَوادُ الْکَریمُ
۴۰) رئوف و مهربان: الرَّئوفُ الرَّحیمُ
۴۱) خدایا روزى حلال خود را بر من فراخ کن: اَللَّهُمَّ اَوْسِعْ عَلَىَّ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلالِ
۴۲) و عافیتم بخش در تن و هم در دینم: وَ عافِنى فى بَدَنى وَ دینى
۴۳) و ترسم را امان بخش: وَ امِنْ خَوْفى
۴۴) و از آتش دوزخ آزادم کن: وَ اَعْتِقْ رَقَبَتى مِنَ النّارِ
۴۵) خدایا مرا به مکر خود دچار مساز: اَللّهُمَّ لا تَمْکُرْ بى
۴۶) و در غفلت تدریجى بسوى نابودى مبر: وَ لا تَسْتَدْرِجْنى
۴۷) و فریبم مده: وَ لا تَخْدَعْنى
۴۸) و شرّ تبهکاران جن و انس را از من دور کن: وَ ادْرَءْ عَنّى شَرَّ فَسَقَةِ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ
پس امام سر و دیده خود را بسوى آسمان بلند کردند و از دیده‌هاى مبارکشان مانند دو مشک آب مى‌ریخت و با صداى بلند فرمودند:
• اى شنواترین شنوندگان: یا اَسْمَعَ السّامِعینَ
• اى بیناترین بینایان: یا اَبْصَرَ النّاظِرینَ
• و اى سریعترین حساب رسان: وَ یا اَسْرَعَ الْحاسِبینَ
• و اى مهربانترین مهربانان: وَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
درود فرست بر محمد و آل محمد: صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ
آن آقایان فرخنده: السّادَةِ الْمَیامینِ
• و از تو اى خدا درخواست کنم حاجتم را: وَ اَسْئَلُکَ اَللّهُمَّ حاجَتِىَ
• که اگر آنرا به من عطا کنى دیگر هرچه را از من دریغ کنى زیانم نزند: الَّتى اِنْ اَعْطَیْتَنی‌ها لَمْ یَضُرَّنى ما مَنَعْتَنى
• و اگر آنرا از من دریغ دارى دیگر سودم ندهدهرچه به من عطا کنى: وَ اِنْ مَنَعْتَنی‌ها لَمْ یَنْفَعْنى ما اَعْطَیْتَنى
• و آن این است که از تو خواهم: اَسْئَلُکَ
• مرا از آتش دوزخ آزاد کنى: فَکاکَ رَقَبَتى مِنَ النّارِ
• معبودى جز تو نیست: لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ
• یگانه اى که شریک ندارى: وَحْدَکَ لا شَریکَ لَکَ
• از تو است فرمانروایى: لَکَ الْمُلْکُ
• و از تو است ستایش: وَ لَکَ الْحَمْدُ
• و تویى که بر هرچیز توانایى: وَ اَنْتَ عَلى کُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ
• اى پروردگار اى پروردگار: یا رَبُِّ یا رَبُِّ
پس مکرر مى گفت یارَبُِّ و کسانى که دور آن حضرت بودند تمام گوش داده بودند به دعاء آن حضرت و به «آمین گفتن» اکتفا کرده بودند. پس صداهایشان به گریستن بلند شد با آن حضرت تا غروب کرد آفتاب و بارکردند و روانه جانب مشعرالحرام شدند مؤلف گوید که کفعمى دعاء عرفه امام حسین (ع) را در بلدالامین تا اینجا نقل کرد و علاّمه مجلسى در «زادالمعاد» این دعاى شریف را موافق روایت کفعمى ایراد کرد و لکن سیّد بن طاوُس در اقبال بعد از یا رَبِّ یا رَبِّ این زیادتى را ذکر فرمود:
۱) خدا من چنانم که در حال توانگرى هم فقیرم: اِلهى اَنَا الْفَقیرُ فى غِناىَ
۲) پس چگونه فقیر نباشم در حال تهیدستم: فَکَیْفَ لا اَکُونُ فَقیراً فى فَقْرى
۳) خدایا من نادانم در عین دانشمندى: اِلهى اَنَا الْجاهِلُ فى عِلْمى
۴) پس چگونه نادان نباشم در عین نادانى: فَکَیْفَ لا اَکُونُ جَهُولاً فى جَهْلى
۵) خدایا براستى اختلاف تدبیر تو: اِلهى اِنَّ اخْتِلافَ تَدْبیرِکَ
۶) و سرعت تحول و پیچیدن در تقدیرات تو جلوگیرى کنند: وَ سُرْعَةَ طَو آءِ مَقادیرِکَ مَنَعا
۷) از بندگان عارف تو که به عطایت دل آرام و مطمئن باشند: عِبادَکَ الْعارِفینَ بِکَ عَنْ السُّکُونِ اِلى عَطآءٍ
۸) و در بلاى تو ماءیوس و ناامید شوند: وَ الْیَاءْسِ مِنْکَ فى بَلاَّءٍ
۹) خدایا از من همان سرزند که شایسته پستى من است: اِلهى مِنّى ما یَلیقُ بِلُؤْمى
۱۰) و از تو انتظار رود آنچه شایسته بزرگوارى تو است: وَ مِنْکَ ما یَلیقُ بِکَرَمِکَ
۱۱) خدایا، تو خود را به لطف و مهر به من توصیف فرمودى پیش از آنکه ناتوان باشم: اِلهى، وَصَفْتَ نَفْسَکَ بِاللُّطْفِ وَالرَّاءْفَةِ لى قَبْلَ وُجُودِ ضَعْفى
۱۲) آیا پس از ناتوانیم لطف و مهرت را از من دریغ مى‌دارى: اَفَتَمْنَعُنى مِنْهُما بَعْدَ وُجُودِ ضَعْفى
۱۳) خدایا اگر کارهاى نیک از من سرزند به فضل تو بستگى دارد: اِلهى اِنْ ظَهَرَتِ الْمَحاسِنُ مِنّى فَبِفَضْلِکَ
۱۴) و تو را منّتى است بر من: وَ لَکَ الْمِنَّةُ عَلَىَّ
۱۵) و اگر کارهاى بد از من روى دهد آن هم بستگى به عدل تو دارد: وَ اِنْ ظَهَرَتِ الْمَساوى مِنّى فَبِعَدْلِکَ
۱۶) و تو را بر من حجت است: وَ لَکَ الْحُجَّةُ عَلَىَّ
۱۷) خدایا: اِلهى
۱۸) چگونه مرا وامى گذارى در صورتى که مرا کفایت کردى: کَیْفَ تَکِلُنى وَقَدْ تَکَفَّلْتَ لى
۱۹) و چگونه مورد ستم واقع گردم با اینکه تو یاور من هستى: وَ کَیْفَ اُضامُ وَاَنْتَ النّاصِرُ لى
۲۰) یا چگونه ناامید گردم در صورتى که تو نسبت به من مهربانى: اَمْ کَیْفَ اَخیبُ وَاَنْتَ الْحَفِىُّ بى‌ها
۲۱) هم اکنون به درگاه تو توسل جویم: اَنَا اَتَوَسَّلُ اِلَیْکَ
۲۲) بوسیله آن نیازى که به درگاهت دارم: بِفَقْرى اِلَیْکَ
۲۳) و چگونه توسل جویم بوسیله فقرى که محال است پیرامون تو راه یابد: وَ کَیْفَ اَتَوَسَّلُ اِلَیْکَ بِما هُوَ مَحالٌ اَنْ یَصِلَ اِلَیْکَ
۲۴) یا چگونه از حال خویش به درگاهت شکوه کنم با اینکه حال من بر تو پنهان نیست: اَمْ کَیْفَ اَشْکوُ اِلَیْکَ حالى وَهُوَ لا یَخْفى عَلَیْکَ
۲۵) یا چگونه با زبان (قال) ترجمه حال خود کنم در صورتى که آن هم از پیش تو بُرُوز کرده به نزد خودت: اَمْ کَیْفَ اُتَرْجِمُ بِمَقالى وَهُوَ مِنَکَ بَرَزٌ اِلَیْکَ
۲۶) یا چگونه آرزوهایم به نومیدى گراید با اینکه به آستان تو وارد شده‌اَمْ: کَیْفَ تُخَیِّبُ امالى وَهِىَ قَدْ وَفَدَتْ اِلَیْکَ
۲۷) یا چگونه احوالم را نیکو نکنى با اینکه احوال من به تو قائم است: اَمْ کَیْفَ لا تُحْسِنُ اَحْوالى وَبِکَ قامَتْ
۲۸) خدایا چه اندازه به من لطف دارى با این نادانى عظیم من: اِلهى ما اَلْطَفَکَ بى مَعَ عَظیمِ جَهْلى
۲۹) و چقدر به من مهر دارى با این کردار زشت: وَ ما اَرْحَمَکَ بى مَعَ قَبیحِ فِعْلى
۳۰) من خدایا چقدر تو به من نزدیکى: اِلهى ما اَقْرَبَکَ مِنّى
۳۱) و در مقابل، چقدر من از تو دورم: وَ اَبْعَدَنى عَنْکَ
۳۲) و با اینهمه که تو نسبت به من مهربانى: وَ ما اَرْاَفَکَ بى فَمَا
۳۳) پس آن چیست که مرا از تو محجوب دارد: الَّذى یَحْجُبُنى عَنْکَ
۳۴) خدایا آن طورى که من از روى اختلاف آثار و تغییر و تحول اطوار بدست آورده‌ام مقصود تو از من آن است که خود را در هرچیزى (جداگانه) به من بشناسانى تا من در هیچ چیزى نسبت به تو جاهل نباشم: اِلهى عَلِمْتُ بِاخْتِلافِ الاَّْثارِ وَتَنقُّلاتِ الاَْطْوارِ اَنَّ مُرادَکَ مِنّى اَنْ تَتَعَرَّفَ اِلَىَّ فى کُلِّشَىْءٍ حَتّى لا اَجْهَلَکَ فى شَىْءٍ
۳۵) خدایا هر اندازه پستى من زبانم را لال مى کند، کرم تو آنرا گویا مى‌کند: اِلهى کُلَّما اَخْرَسَنى لُؤْمى اَنْطَقَنى کَرَمُکَ
۳۶) و هراندازه اوصاف من مرا مأیوس مى کند، نعمتهاى تو به طمعم اندازد: وَ کُلَّما ایَسَتْنى اَوْصافى اَطْمَعَتْنى مِنَنُکَاِلهى مَنْ کانَتْ مَحاسِنُهُ مَساوِىَ
۳۷) خدایا آنکس که کارهاى خوبش کار بد باشد پس چگونه کار بدش بد نباشد: فَکَیْفَ لا تَکُونُ مَساویهِ مَساوِىَ
۳۸) و آنکس که حقیقت گویى‌هایش ادعایى بیش نباشد پس چگونه ادعاهایش ادعا نباشد: وَ مَنْ کانَتْ حَقایِقُهُ دَعاوِىَ
۳۹) خدایا فرمان نافذت و مشیت قاهرت براى هیچ گوینده‌اى فرصت گفتار نگذارد: فَکَیْفَ لا تَکُونُ دَعاویهِ دَعاوِىَ اِلهى حُکْمُکَ النّافِذُوَمَشِیَّتُکَ الْقاهِرَةُ لَمْ یَتْرُکا لِذى مَقالٍ مَقالاً
۴۰) و براى هیچ صاحب حالى حس و حال به جاى ننهد: وَ لا لِذى حالٍ حالاً
۴۱) خدایا چه بسیار طاعتى که (پیش خود) پایه گذارى کردم: اِلهى کَمْ مِنْ طاعَةٍ بَنَیْتُها
۴۲) و چه بسیار حالتى که بنیادش کردم ولى (یاد) عدل تو اعتمادى را که بر آن‌ها داشتم یکسره فروریخت: وَ حالَةٍ شَیَّدْتُها هَدَمَ اعْتِمادى عَلَیْها عَدْلُکَ
۴۳) بلکه فضل تو نیز اعتمادم را بهم زد: بَلْ اَقالَنى مِنْها فَضْلُکَ
۴۴) خدایا تو مى‌دانى که اگر چه طاعت تو در من به صورت کارى مثبت ادامه ندارد ولى دوستى و تصمیم بر انجام آن در من ادامه دارد: اِلهى اِنَّکَ تَعْلَمُ اَنّى وَاِنْ لَمْ تَدُمِ الطّاعَةُ مِنّى فِعْلاً جَزْماً فَقَدْ دامَتْ مَحَبَّةً وَعَزْماً
۴۵) خدایا چگونه تصمیم گیرم در صورتى که تحت قهر توأم: اِلهى کَیْفَ اَعْزِمُ وَاَنْتَ الْقاهِرُ
۴۶) و چگونه تصمیم نگیرم با اینکه تو دستورم دهى: وَ کَیْفَ لا اَعْزِمُ وَاَنْتَ الاْ مِرُ
۴۷) خدایا تفکر (یا گردش) من در آثار تو راه مرا به دیدارت دور سازد: اِلهى تَرَدُّدى فِى الاْ ثارِ یُوجِبُ بُعْدَ الْمَزارِ
۴۸) پس کردار مرا با خودت بوسیله خدمتى که مرا به تو برساند چگونه استدلال شود بر وجود تو به چیزى که خود آن موجود در هستیش نیازمند به تو است: فَاجْمَعْنى عَلَیْکَ بِخِدْمَةٍ تُوصِلُنى اِلَیْکَ کَیْفَ یُسْتَدَلُّ عَلَیْکَ بِما هُوَ فى وُجُودِهِ مُفْتَقِرٌ اِلَیْکَ اَیَکُونُ لِغَیْرِکَ
۴۹) و آیا اساساً براى ما سواى تو ظهورى هست که در تو نباشد تا آن وسیله ظهور تو شود: مِنَ الظُّهُورِ ما لَیْسَ لَکَ حَتّى یَکُونَ هُوَ الْمُظْهِرَ لَکَ
۵۰) تو کِى پنهان شده اى تا محتاج بدلیلى باشیم که به تو راهنمائى کند: مَتى غِبْتَ حَتّى تَحْتاجَ اِلى دَلیلٍ یَدُلُّ عَلیْکَ
۵۱) و چه وقت دور مانده اى تا آثار تو ما را به تو واصل کند: وَ مَتى بَعُدْتَ حَتّى تَکُونَ الاْ ثارُ هِىَ الَّتى تُوصِلُ اِلَیْکَ
۵۲) کور باد آن چشمى که تو را نبیند که مراقب او هستى: عَمِیَتْ عَیْنٌ لا تَراکَ عَلَیْها رَقیباً
۵۳) و زیان کار باد سوداى آن بنده که از محبت خویش به او بهره‌اى ندادى: وَ خَسِرَتْ صَفْقَةُ عَبْدٍ لَمْ تَجْعَلْ لَهُ مِنْ حُبِّکَ نَصیباً
۵۴) خدایا فرمان دادى که به آثار تو رجوع کنم: اِلهى اَمَرْتَ بِالرُّجُوعِ اِلَى الاْ ثارِ
۵۵) پس بازم گردان بسوى خود (پس از مراجعه به آثار) به پوششى از انوار: فَارْجِعْنى اِلَیْکَ بِکِسْوَةِ الاَْنْوارِ
۵۶) و راهنمایى: وَ هِدایَةِ
۵۷) و از بینش جوئى: الاِْسْتِبصارِ
۵۸) تا پس از دیدن آثار به سویت بازگردم: حَتّى اَرْجِعَ اِلَیْکَ مِنْها
۵۹) هم چنانکه آمدم بسویت از آن‌ها که نهادم از نظر به آن‌ها مصون مانده است: کَما دَخَلْتُ اِلَیْکَ مِنْها مَصُونَ السِّرِّ عَنِ النَّظَرِ اِلَیْها
۶۰) و همتم را از اعتماد بدان‌ها برداشته باشم: وَ مَرْفُوعَ الْهِمَّةِ عَنِ الاِْعْتِمادِ عَلَیْها
که براستى تو بر هر چیز توانائى: اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىٍْ قَدیرٌ
۱) خدایا این خوارى من است که پیش رویت عیان و آشکار است: اِلهى هذا ذُلّى ظاهِرٌ بَیْنَ یَدَیْکَ
۲) و این حال (تباه) من است: وَ هذا حالى
۳) که بر تو پوشیده نیست: لا یَخْفى عَلَیْکَ
۴) از تو خواهم که مرا به خود برسانى: مِنْکَ اَطْلُبُ الْوُصُولَ اِلَیْکَ
۵) و بوسیله ذات تو بر تو دلیل مى‌جویم: وَ بِکَ اَسْتَدِلُّ عَلَیْکَ
۶) پس به نور خود مرا بر ذاتت راهنمائى فرما: فَاهْدِنى بِنُورِکَ اِلَیْکَ
۷) و به یادآر مرا با بندگى صادقانه در پیش رویت: وَ اَقِمْنى بِصِدْقِ الْعُبُودِیَّةِ بَیْنَ یَدَیْکَ
۸) خدایا بیاموز به من از دانش مخزونت: اِلهى عَلِّمْنى مِنْ عِلْمِکَ الْمَخْزُونِ
۹) و به پرده مصونت محفوظم دار: وَصُنّى بِسِتْرِکَ الْمَصُونِ
۱۰) خدایا مرا به حقائق نزدیکان درگاهت بیاراى: اِلهى حَقِّقْنى بِحَقائِقِ اَهْلِ
الْقُرْبِ
۱۱) و به راه اهل جذبه و شوقت ببر: وَ اسْلُکْ بى مَسْلَکَ اَهْلِ الْجَذْبِ
۱۲) خدایا بى نیاز کن مرا به تدبیر خودت درباره‌ام از تدبیر خودم: اِلهى اَغْنِنى بِتَدْبیرِکَ لى عَنْ تَدْبیرى
۱۳) و به اختیار خودت از اختیار خودم: وَ بِاخْتِیارِکَ عَنِ اخْتِیارى
۱۴) و بر جاهاى بیچارگى و درماندگیم مرا واقف کن: وَ اَوْقِفْنى عَلى مَراکِزِ
اضْطِرارى
۱۵) خدایا مرا از خوارى نفسم نجات ده: اِلهى اَخْرِجْنى مِنْ ذُلِّ نَفْسى
۱۶) و پاکم کن از شک و شرک خودم: وَ طَهِّرْنى مِنْ شَکّى
۱۷) پیش از آنکه داخل گورم شوم به تو یارى جویم: وَ شِرْکى قَبْلَ حُلُولِ رَمْسى بِکَ اَنْتَصِرُ
۱۸) پس تو هم یاریم کن: فَانْصُرْنى
۱۹) و بر تو توکل کنم: وَ عَلَیْکَ اَتَوَکَّلُ
۲۰) پس مرا وامگذار: فَلا تَکِلْنى
۲۱) و از تو درخواست کنم پس ناامیدم مگردان: وَ اِیّاکَ اَسْئَلُ فَلا تُخَیِّبْنى
۲۲) و در فضل تو رغبت کرده ام پس محرومم مفرما: وَ فى فَضْلِکَ اَرْغَبُ فَلا تَحْرِمْنى
۲۳) و به حضرت تو خود را بسته‌ام پس دورم مکن: وَ بِجَنابِکَ اَنْتَسِبُ فَلا تُبْعِدْنى
۲۴) و به درگاه تو ایستاده‌ام پس طردم مکن: وَ بِبابِکَ اَقِفُ فَلا تَطْرُدْنى
۲۵) خدایا مبرّا است خوشنودى تو از اینکه علت و سببى از جانب تو داشته باشد: اِلهى تَقَدَّسَ رِضاکَ اَنْ یَکُونَ لَهُ عِلَّةٌ مِنْکَ
۲۶) پس چگونه ممکن است من سبب آن شوم: فَکَیْفَ یَکُونُ لَهُ عِلَّةٌ مِنّى
۲۷) خدایا تو به ذات خود بى‌نیازى از اینکه سودى از جانب خودت به تو برسد پس چگونه از من بى‌نیاز نباشى: اِلهى اَنْتَ الْغَنِىُّ بِذاتِکَ اَنْ یَصِلَ اِلَیْکَ النَّفْعُ مِنْکَ فَکَیْفَ لا تَکُونُ غَنِیّاً عَنّى
۲۸) خدایا براستى قضا و قدر مرا آرزومند مى کنند و از آن سو هواى نفس مرا به بندهاى شهوت اسیر کرده: اِلهى اِنَّ الْقَضآءَ وَالْقَدَرَ یُمَنّینى وَاِنَّ الْهَوى بِوَثائِقِ الشَّهْوَةِ اَسَرَنى
۲۹) پس تو یاور من باش: فَکُنْ اَنْتَ النَّصیرَ لى
۳۰) تا پیروزم کنى: حَتّى تَنْصُرَنى
۳۱) و بینایم کنى: وَ تُبَصِّرَنى
۳۲) و بوسیله فضل خویش بى‌نیازم: گردانى وَ اَغْنِنى بِفَضْلِکَ
۳۳) تا بوسیله تو از طلب کردن بى‌نیاز شوم: حَتّى اَسْتَغْنِىَ بِکَ عَنْ طَلَبى
۳۴) توئى که تاباندى انوار (معرفت) را در دل اولیائت: اَنْتَ الَّذى اَشْرَقْتَ الاَْنْوارَ فى قُلُوبِ اَوْلِیآئِکَ
۳۵) تا اینکه تو را شناختند و یگانه ات دانستند: حَتّى عَرَفُوکَ وَ وَحَّدُوکَ
۳۶) و توئى که اغیار و بیگانگان را از دل دوستانت براندى: وَ اَنْتَ الَّذى اَزَلْتَ الاَْغْیارَ عَنْ قُلُوبِ اَحِبّائِکَ
۳۷) تا اینکه کسى را جز تو دوست نداشته: حَتّى لَمْ یُحِبُّوا سِواکَ
۳۸) و به غیر تو پناهنده و ملتجى نشوند: وَ لَمْ یَلْجَئُوا اِلى غَیْرِکَ
۳۹) و توئى مونس ایشان در آنجا که عوالم وجود آن‌ها را به وحشت اندازد: اَنْتَ الْمُوْنِسُ لَهُمْ حَیْثُ اَوْحَشَتْهُمُ الْعَوالِمُ
۴۰) و توئى که راهنمائیشان کنى آنگاه که نشانه‌ها برایشان آشکار شود: وَ اَنْتَ الَّذى هَدَیْتَهُمْ حَیْثُ اسْتَبانَتْ لَهُمُ الْمَعالِمُ
۴۱) چه دارد آنکس که تو را گم کرده؟: ماذا وَجَدَ مَنْ فَقَدَکَ
۴۲) و چه ندارد آنکس که تو را یافته است: وَ مَا الَّذى فَقَدَ مَنْ وَجَدَکَ
۴۳) براستى محروم است آنکس که بجاى تو بدیگرى راضى شود: لَقَدْ خابَ مَنْ رَضِىَ دُونَکَ بَدَلاً
۴۴) و بطور حتم زیانکار است کسى که از تو به دیگرى روى کند: وَ لَقَدْ خَسِرَ مَنْ بَغى عَنْکَ مُتَحَوِّلاً
۴۵) چسان مى شود بغیر تو امیدوار بود در صورتى که تو احسانت را قطع نکردى: کَیْفَ یُرْجى سِواکَ وَاَنْتَ ما قَطَعْتَ الاِْحْسانَ
۴۶) و چگونه از غیر تو مى توان طلب کرد با اینکه تو تغییر نداده؛ اى شیوه عطابخشیت را: وَ کَیْفَ یُطْلَبُ مِنْ غَیْرِکَ وَاَنْتَ ما بَدَّلْتَ عادَةَ الاِْمْتِنانِ
۴۷) اى خدائى که به دوستانت شیرینى همدمى خود را چشاندى: یا مَنْ اَذاقَ اَحِبّآئَهُ حَلاوَةَ الْمُؤ انَسَةِ
۴۸) و آن‌ها در برابرت به چاپلوسى برخاستند: فَقامُوا بَیْنَ یَدَیْهِ مُتَمَلِّقینَ
۴۹) و اى خدائى که بر اولیاء خودت خلعت‌هاى هیبت خود را پوشاندی: وَ یا مَنْ اَلْبَسَ اَوْلِیائَهُ مَلابِسَ هَیْبَتِهِ
۵۰) پس آن‌ها در برابرت به آمرزش خواهى به پاخواستند: فَقامُوا بَیْنَ یَدَیْهِ مُسْتَغْفِرینَ
۵۱) توئى که یاد کنى پیش از آنکه یاد کنندگان یادت کنند: اَنْتَ الذّاکِرُ قَبْلَ الذّاکِرینَ
۵۲) و توئى آغازنده به احسان قبل از آنکه پرستش کنندگان بسویت توجه کنند: وَ اَنْتَ الْبادى بِالاِْحْسانِ قَبْلَ تَوَجُّهِ الْعابِدینَ
۵۳) و توئى بخشنده عطا پیش از آنکه خواهندگان از تو خواهند: وَ اَنْتَ الْجَوادُ بِالْعَطآءِ قَبْلَ طَلَبِ الطّالِبینَ
۵۴) و توئى پربخشش: وَاَنْتَ الْوَهّابُ
۵۵) و سپس همان را که به ما بخشیده‌اى از ما به قرض مى خواهى: ثُمَّ لِما وَهَبْتَ لَنا مِنَ الْمُسْتَقْرِضینَ
۵۶) خدایا مرا بوسیله رحمتت بطلب تا من به نعمت وصالت نائل شوم: اِلهى اُطْلُبْنى بِرَحْمَتِکَ حَتّى اَصِلَ اِلَیْکَ
۵۷) و بوسیله نعمتت مرا جذب کن تا به تو رو کنم: وَ اجْذِبْنى بِمَنِّکَ حَتّى اُقْبِلَ عَلَیْکَ اِلهى
۵۸) خدایا براستى امید من از تو قطع نشود: اِنَّ رَجآئى لا یَنْقَطِعُ عَنْکَ
۵۹) و اگرچه نافرمانیت کنم چنانکه ترسم و از تو زائل نشود: وَ اِنْ عَصَیْتُکَ کَما اَنَّ خَوْفى لا یُزایِلُنى
۶۰) و گرچه فرمانت برم همانا جهانیان مرا بسوى تو رانده‌اند: وَ اِنْ اَطَعْتُکَ فَقَدْ دَفَعَتْنِى الْعَوالِمُ اِلَیْکَ
۶۱) و آن علمى که به کرم تو دارم مرا به درگاه تو آورده: وَ قَدْ اَوْقَعَنى عِلْمى بِکَرَمِکَ عَلَیْکَ
۶۲) خدایا چگونه نومید شوم: اِلهى کَیْفَ اَخیبُ
۶۳) و تو آرزوى من هستى: وَ اَنْتَ اَمَلى
۶۴) و چگونه پست و خوار شوم با اینکه اعتمادم بر تو است: اَمْ کَیْفَ اُهانُ وَ عَلَیْکَ مُتَّکَلى
۶۵) خدایا چگونه عزت جویم با اینکه در خوارى جایم دادى: اِلهى کَیْفَ اَسْتَعِزُّ وَ فِى الذِّلَّةِ اَرْکَزْتَنى
۶۶) و چگونه عزت نجویم با اینکه به خود مُنْتَسِبَم کردى: اَمْ کَیْفَ لا اَسْتَعِزُّ وَ اِلَیْکَ نَسَبْتَنى
۶۷) خدایا چگونه نیازمند نباشم با اینکه تو در نیازمندانم جاى دادى: اِلهى کَیْفَ لا اَفْتَقِرُ وَ اَنْتَ الَّذى فِى الْفُقَرآءِ اَقَمْتَنى
۶۸) یا چگونه نیازمند باشم و توئى که به جود و بخششت بى‌نیازم کردى: اَمْ کَیْفَ اَفْتَقِرُ وَ اَنْتَ الَّذى بِجُودِکَ اَغْنَیْتَنى
۶۹) و توئى که معبودى جز تو نیست شناساندى خود را به هر چیز: وَ اَنْتَ الَّذى لا اِلهَ غَیْرُکَ تَعَرَّفْتَ لِکُلِّ شَىْءٍ
۷۰) و هیچ چیزى نیست که تو را نشناسد: فَما جَهِلَکَ شَىْءٌ وَ اَنْتَ الَّذى تَعَرَّفْتَ اِلَىَّ فى کُلِّشَىْءٍ
۷۱) و توئى که شناساندى خود را به من در هر چیز: فَرَاَیْتُکَ ظاهِراً فى کُلِّ شَىْءٍ
۷۲) و من تو را آشکار در هر چیز دیدم: وَ اَنْتَ الظّاهِرُ لِکُلِّ شَىْءٍ
۷۳) و توئى آشکار بر هر چیزى که بوسیله مقام رحمانیت خود (بر همه چیز) احاطه کردى و عرش در ذاتش پنهان شد یا مَنِ اسْتَوى بِرَحْمانِیَّتِهِ فَصارَ الْعَرْشُ: غَیْباً فى ذاتِهِ مَحَقْتَ الاْثارَ بِالاْثارِ
۷۴) توئى که آثار را به آثار نابود کردى و اغیار را به احاطه کننده‌هاى افلاک انوار محو کردى: وَ مَحَوْتَ الاَْغْیارَ بِمُحیطاتِ اَفْلاکِ الاَْنْوارِ
۷۵) اى که در سراپرده‌هاى عرشش محتجب شد: یا مَنِ احْتَجَبَ فى سُرادِقاتِ عَرْشِهِ
۷۶) از اینکه دیده‌ها او را درک کنند: عَنْ اَنْ تُدْرِکَهُ الاَْبْصارُ
۷۷) اى که تجلى کردى به کمال زیبائى و نورانیت: یا مَنْ تَجَلّى بِکَمالِ بَهآئِهِ
۷۸) و پابرجا شد عظمتش از استوارى: فَتَحَقَّقَتْ عَظَمَتُهُ [مِنَ] الاِْسْتِوآءَ
۷۹) چگونه پنهان شوى با اینکه تو آشکارى: کَیْفَ تَخْفى وَاَنْتَ الظّاهِرُ
۸۰) یا چگونه غایب شوى که تو نگهبانی و حاضری: اَمْ کَیْفَ تَغیبُ وَ اَنْتَ الرَّقیبُ الْحاضِرُ
• همانا تو بر هرچیز توانایی: اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ
• و سپاس تنها از آن خداست، خدای یگانه. وَالْحَمْدُ لله وَحْدَهُ
منبع متن اولیه: خبرگزاری قرانی ایکنا، متن و ترجمه دعای عرفه، ۱۹ مرداد ۱۳۹۸، شناسه خبر: ۳۸۳۳۸۳۲
گزارش از: «سید جواد هاشمی فشارکی» عضو شورای راهبردی جبهه مردمی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی
انتهای پیام/ 118
