به گزارش خبرنگار دفاع‌پرس از تبریز، با وقوع جنگ تحمیلی ساحت جدیدی در ادبیات پایداری و مقاومت کشورمان به نام «شعر دفاع مقدس» گشوده شد که باوجود گذشت سه دهه از پایان این واقعه، همچنان از جمله موضوعات مورد علاقه شاعران انقلابی است.
به منظور بررسی وضعیت و جایگاه شعر دفاع مقدس در ادبیات کشور، گفت‌وگویی با «محمد شکری‌فرد» از شاعران این حوزه انجام داده که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
دفاع‌پرس: از چه سالی وارد دنیای شعر و شاعری شدید؟
من از سال 1386 تحت تاثیر درگذشت استاد «قیصر امین‌پور» شعر گفتن را شروع کردم و با کمک پدرم که شاعر اهل بیت (ع) هستند، مقدمات شعر را یاد گرفتم. از سال 1390 با کمک اساتید استانی و کشوری مثل آقایان «علی شهودی»، «جلال محمدی»، «حسین اسرافیلی» و «محمدحسین انصاری‌نژاد» فعالیتم را به‌صورت حرفه‌ای آغاز کردم.
دفاع‌پرس: تاکنون چه آثاری از شما منتشر شده است؟
اولین مجموعه شعر بنده در سال 1393 باعنوان «نصف گمشده» در حوزه اجتماعی و دفاع مقدس منتشر شد؛ سال 1396 مجموعه شعر «گشایش» توسط انتشارات «شهرستان ادب» به چاپ رسید که غالبا شامل اشعار آئینی و مقاومت و پایداری است. در سال 1399 مجموعه «تلواسه» به همت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس منتشر شد و تماماً شامل اشعار دفاع مقدس است. همچنین در سال جاری مجموعه شعر «سفارش از دل» که دربرگیرنده اشعار پنج سال اخیر بنده درباره وقایع مختلف جهان اسلام مثل موج بیداری اسلامی، جنگ‌های اخیر منطقه و مدافعان حرم است در انتشارات «نزدیک‌تر» منتشر شد.
دفاع‌پرس: شعر دفاع مقدس از منظر شما دارای چه ویژگی‌هایی است؟
شعر دفاع مقدس دارای چند شاخصه اصلی است؛ از جمله اینکه سرشار از حماسه و گاهی عاطفه است. برای مثال وقتی شاعر درباره یک رزمنده یا جانباز می‌نویسد، شعرش سراسر حماسی خلق می‌شود اما هنگامی که درباره یک مادر شهید سخن می‌گوید، شعر وی جنبه عاطفی به خود می‌گیرد. ویژگی جالب دیگر شعر دفاع مقدس این است که آثار زیبا و حتی شاهکارهایی در این حوزه خلق می‌شوند که شاعرانش، متولد دهه‌های 70 و 80 هستند و در دوران جنگ به دنیا نیامده بودند. این خودش موضوع بسیار مهمی است و بسیار امیدوارکننده است.
دفاع‌پرس: باوجود گذشت سه دهه از پایان جنگ تحمیلی، چرا این موضوع همچنان موردتوجه شاعران است؟
یکی از رسالت‌های شاعر انقلابی و متعهد که رهبر معظم انقلاب هم بر آن تأکید کرده‌اند، جهاد تبیین است. جهاد تبیین فقط سخنرانی کردن نیست بلکه باید از عرصه‌های هنری مثل شعر، فیلم، نقاشی و ... استفاده کنیم و حماسه‌ها و ایثارهای دوران دفاع مقدس را برای نسل جدید نشان دهیم. لذا تبیین و نهادینه کردن فرهنگ دفاع مقدس در جامعه، وظیفه هر شاعر انقلابی و متعهد است.
دفاع‌پرس: شعر تاکنون چه نقشی در جریان‌سازی فرهنگی در حوزه دفاع مقدس ایفا کرده است؟
قطعا شعر تاثیر بسزایی در این موضوع داشته است. علاوه بر این، شعر در سایر تولیدات هنری هم جایگاه ویژه‌ای دارد. مثلا یک اثر موسیقیایی در حوزه دفاع مقدس، براساس یک قطعه شعر ساخته می‌شود. وقتی فیلمی تولید می‌شود، تیتراژ آن مبتنی بر شعر است. هنگامی که یک خطاط می‌خواهد اثر خوشنویسی درباره دفاع مقدس خلق کند، یک بیت شعر انتخاب می‌کند. در دوران دفاع مقدس هم که «آهنگران» این اشعار را می‌خواند. پس شعر هم در دوران دفاع مقدس و هم در زمان کنونی دارای تاثیر بسیاری در این زمینه است.
دفاع‌پرس: تاثیر دفاع مقدس بر ادبیات و به‌خصوص ادبیات پایداری کشورمان چه بود؟
شعر پایداری سابقه طولانی در تاریخ ادبیات ما دارد. با این حال شعرهای پایداری قبلا گرچه مبتنی بر حماسه بودند اما شخصا تصور می‌کنم فاقد عناصری هستند که باعث می‌شود شوری در دل ایجاد نشود. اما شعر دفاع مقدس انسان را به حالاتی عرفانی دچار می‌کند. برای مثال وقتی شاعری درباره فرزندان شهدا می‌نویسد، حضرت رقیه (س) برای انسان تداعی می‌شود و او را به گریه وامی‌دارد. این نمونه‌ای از تحولات رخ داده در شعر پایداری توسط دفاع مقدس است.
دفاع‌پرس: ادبیات عاشورایی چه تاثیری بر شعر حوزه دفاع مقدس گذاشته است؟
ما در حوزه شعر دفاع مقدس، بسیار وابسته به شعر عاشورایی هستیم؛ اکثر شاعران دفاع مقدس ما جزء شعرای آئینی و عاشورایی هستند. لذا شاعران به زیبایی، واقعه عاشورا را با دفاع مقدس در شعر خود تلفیق کرده‌اند و از مضامین آن بسیار بهره گرفته‌اند. مثلا در اشعار مربوط به جانبازان، حتما اشاره‌ای به دلاوری‌های حضرت ابوالفضل‌العباس (ع) می‌شود.
دفاع‌پرس: در سال‌های اخیر چقدر به موضوع جبهه مقاومت اسلامی پرداخته شده است؟
حماسه‌ها و ایثارگری‌های مدافعان حرم، موضوع دفاع مقدس را برایمان تداعی می‌کند و شباهت فراوانی بین این دو وجود دارد؛ لذا شعر حوزه مقاومت اسلامی هم بسیار شبیه به شعر دفاع مقدس است. خوشبختانه در سال‌های اخیر شاعران بسیاری به ویژه شاعران جوان به این موضوع پرداخته‌اند و آثار زیبایی را به وجود آورده‌اند. از جمله یکی از اشعار ارزشمند درباره مدافعان حرم که مداحی هم شده، شعر «منم باید برم» است که توسط «داود رحیمی» از شاعران متولد دهه 70 سروده شده است.
دفاع‌پرس: اشعار سروده شده برای کودکان و نوجوانان در زمینه دفاع مقدس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متاسفانه به شعر کودک و نوجوان در زمینه دفاع مقدس چنانکه باید، پرداخته نشده و جای آن در ادبیات ما خالی است. جا دارد مسئولین مربوطه به این موضوع اهمیت بیش‌تری بدهند و با برگزاری جشنواره‌ها، شاعران را پای کار بیاورند و آن را تقویت کنند. ما شاعران هم در این باره کوتاهی کرده‌ایم و باید بیش از این‌ها به این مسئله می‌پرداختیم.
انتهای پیام/
