به گزارش گروه بینالملل دفاع پرس، ظرفیتهای فرهنگی و اجتماعی جنبه مهمی از قدرت نرم کشورها را تشکیل میدهد که می توان از آنها به عنوان بسترها و قابلیتهایی برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی استفاده کرد. در این خصوص باید در وهله اول به این موضوع توجه شود که ساختارها، ویژگیها و شرایط فرهنگی و اجتماعی یمن واجد چه ظرفیتها و پتانسیلهایی است که میتوان از آن برای مقابله با ائتلاف سعودی و رویکردها و اقدامات آن استفاده کرد.
در این راستا به برخی ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی خاص یمن مانند همزیستی مذهبی مسالمت آمیز، ساختار قبیلهای و تمایلات فرهنگی و اجتماعی استقلال خواهانه و تفاوتهای اجتماعی شمال- جنوب اشاره کرد.
نخستین ویژگی اجتماعی یمنیها که کار سعودیها را برای پیشروی در این کشور با مشکل روبرو ساخته است، ویژگی همزیستی مسالمت آمیز پیروان مذاهب شیعی و سنی در این کشور می باشد.
در خصوص ویژگیهای مذهبی یمن میتوان گفت بیش از 45 درصد از جمعیت حدود 25 میلیونی یمن، شیعیان زیدی میباشند که نزدیکترین فرقة شیعه مذهب به اندیشههای اهل سنت است. مابقی جمعیت آن از سنیهای شافعی تشکیل شده است که نزدیکترین فرقة سنی به اندیشههای شیعیان میباشد. این امر از دیرباز نوعی وفاق دینی بین دو فرقة اصلی مذاهب یمن به وجود آورده است؛ تا آنجا که بسیاری از زیدیها و شافعیهای یمنی، در مساجد یکدیگر و پشت سه ائمة یکدیگر نماز میگذارند.
در حالی که ائتلاف سعودی در پی تعمیق شکافها و اختلافات مذهبی درون یمن و سواستفاده از تنشهای مذهبی داخلی برای تحقق اهداف اشغالگرانه خود است و از جمله از القاعده به عنوان ابزاری در این خصوص استفاده می کند، همزیستی مذهبی درون یمن به عنوان عاملی است که می توان از آن در جهت افزایش همگرایی درونی یمن و مقابله موثر با اشغالگری خارجی استفاده کرد.
دومین ویژگی قابل توجه مردم یمن ساخت قبیلهای و وجود نظام روابط قبیلهای در این کشور میباشد.
نظام قبیلهای از ویژگیهای مهم اجتماعی یمن است که باید از آن در جهت طراحی ائتلافها برای مقاومت در مقابل ائتلاف سعودی بهره گرفت. در یمن نظام اجتماعی، نظامی قبیلهای است که عرف و رسم قبایل در بسیاری از موارد برتر از قوانین دولتی جای میگیرد.
در این نظام اجتماعی، دولت و ساختارها و نهادهای شکلدهنده آن بسیار ضعیفتر و شکنندهتر از جامعه و نظام قبیلهای حاکم بر آن است. قدرت نظام قبیلهای را میتوان با نگاهی به وضعیت یمن جنوبی به خوبی دریافت. در جنوب این کشور که در حال حاضر جزئی از یمن بزرگ است، نظامی کمونیستی حاکم بود که به مدت دو دهه هرگونه ساختار سنتی جامعه را سرکوب و به دنبال ایجاد جامعهای بیطبقه و بدون وابستگی قبیلهای بود، اما این نظام نتوانست در مقابل قدرت جامعه و نظام قبیلهای دوام بیاورد و با فروپاشی آن، باز هم ساختار قبیلهای با اندکی تغییر، همانند سابق در یمن جنوبی به حیات خود ادامه داده است.
در طراحی ائتلافهای سیاسی و نظامی مخالف و مقاوم در برابر نیروهای خارجی توجه جدی به ساختار قبیله ای اهمیت بسیاری دارد و گفتگوها و ارتباطات اساسی با رهبران قبیله ای ظرفیت مهمی را در اختیار انصارالله و ارتش یمن قرار می دهد.
و سرانجام آن که وجود روحیه استقلال طلبی و نفی سلطه کشورهای خارجی در یمن به عنوان سومین ویژگی مردم یمن همواره به عنوان ویژگی تاریخی مردم یمن شناخته می شود.
گفته می شود یمن به صورت تاریخی هیچ گونه اشغال و تسلط خارجی را پذیرا و تحمل نکرده است و هزینههای بالایی به اشغالگران خارجی وارد ساخته است. تاریخ این کشور نیز گویای وجود حکومتهای مقتدری همچون ملکه صبا و جانشینانش بوده است و حتی پس از اسلام نیز همواره این کشور مستقل از مناطق تاریخی حجاز و عربستان امروزی بوده است.
در تاریخ معاصر نیز زمانی که سعودیها در حال بیرون راندن خاندان هاشمی و کسب تصرفات بیشتر در شبه جزیره عربستان بودند، یمن همچنان توانست مستقل از تصرفات سعودی ها باقی بماند.
در واقع روحیه استقلال خواهی یمنیها نسبت به سایر مناطق جهان عرب و به خصوص سایر حوزههای شبه جزیره عربستان در حد قابل توجهی است و نوعی ملی گرایی تاریخی را می توان در روحیات اجتماعی یمنی ها دنبال کرد.
لذا گرایشات ملی گرایانه تاریخی و استقلال طلبی در کنار دو ویژگی دیگر یعنی تساهل مذهبی و ساختار قبیلهای سه مشخصه بارزی میباشد که راه عربستان سعودی را برای شکست یمن و نفوذ زمینی در این کشور با دشواری دوچندان روبرو ساخته است. ویژگیهایی که میتواند برگ برنده ساخت اجتماعی یمن در مقابل تجاوزات عربستان سعودی به شمار رود.
انتهای پیام/
