گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: باید ریشه‌های اولیه تاسیس «جنبش فتح» را در سال ۱۹۵۰ میلادی جستجو کرد. هر چند در داخل فلسطین عده‌ای از جوانان سال ۱۹۵۹ گردهم جمع شدند و خواستار تشکیلاتی به منظور تبلیغات و فعالیت‌های سیاسی شدند، ولی برخی از اعضای اولیه جنبش فتح، سران مؤثر اخوان المسلمین بودند که در دهه ۱۹۵۰ فتح را تأسیس کردند. بعده‌ها رهبری فتح را «یاسر عرفات» بر عهده گرفت. ضمن اینکه برخی از اعضای جنبش فتح در جنگ‌های ۱۹۴۹ - ۱۹۴۸ در مقابل رژیم صهیونیستی شرکت داشتند و برخی در جنگ ۱۹۵۶ با سربازان مصری علیه مهاجمان جنگیده بودند.
اصول و آرمان
نظریه «فلسطیننا» اصول و دیدگاه جنبش فتح را نسبت به آزادی فلسطینی و برخورد با کشورهای عربی چنین مطرح کرد که شامل این موارد است. نخست؛ بازگرداندن فلسطین تنها از راه قهر نظامی امکان پذیر است. دوم؛ یک جنگ سرنوشت‌ساز ایجاب می‌کند که ایدئولوژی‌ها و اصول خشک و جامد کنار نهاده شود، تا بتواند کلیه نیروهای انقلابی فلسطین را جذب کند. سوم؛ حکومت‌های عرب، منافع منطقه‌ای خود را بر رویارویی با دشمن اسرائیلی ترجیح می‌دهند، از این روی تمایل دارند که به فلسطینی‌ها اجازه بدهند عملیات خود را از کشورهای آنها هدایت کرده و پشتیبانی کنند.
استقلال عمل در فتح
جنبش فتح با همان سرعت سیاسی و نظامی که عمل می‌کرد رشد می‌کرد، با استقلال عمل، اصول سوسیالیسم را نپذیرفت اصولی که به دست عبدالناصر و حزب بعث عراق و سوریه در جهان عرب بنیان نهاده شده و جنبش‌ها ملزم به پیروی از آن بودند. با این استقلال عمل، حمایت برخی از اعراب را متوجه خود کرد. در این راستا بود که «جمال عبدالناصر» بعد از نبرد «کرامه» از فتح حمایت کرد.
استعداد نیروها
جنبش فتح تا پاییز ۱۹۷۰ حدود ۱۰ هزار نیروی مسلح در اختیار داشت. در فوریه ۱۹۶۹ ریاست «ساف» را به دست گرفت و «یاسر عرفات» را به عنوان رئیس کمیته اجرایی ساف انتخاب کرد.
موضع فتح در مقابل صهیونیسم
جنبش فتح از هنگام تأسیس، خود را تنها به صورت یک جنبش آزادی بخش ملی و انقلابی مطرح کرده بود و بخشی از آن با هدف پایبندی به استراتژی کار مسلحانه در داخل سرزمین اشغالی باقی ماند. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که «موشه دایان» وزیر دفاع رژیم صهیونیستی هنگام ارزیابی فعالیت مقاومت فتح، در برابر پارلمان این رژیم در روز ۲۵ ژانویه ۱۹۶۸ اظهار داشت که از جنگ ژوئن تا امروز و بر اثر عملیات فتح تعداد ۲۱ اسرائیلی کشته و ۷۶ نفر دیگر مجروح شده‌اند. ضمن اینکه بر اساس آمار موجود تعداد ۱۲۸ عملیات در مناطق تحت کنترل رژیم صهیونیستی به وقوع پیوسته است.
روابط با اعراب
روابط جنبش فتح و نیروهای تحت امر آن با کشورهای عربی و اروپائی به واسطه گسترش عملیات نظامی علیه رژیم صهیونیست از گذشته تا همین امروز نیز در وضعیت پیچیده‌ای قرار دارد. ولی با اتکاء به افراد خبره خودی حمایت‌های گسترده و قابل توجه اعراب را به خود جلب کرده است.
منابع مالی
جنبش فتح بیشترین کمک‌های مالی را همراه با اعتبار سیاسی در گذشته از چین و شوروی پذیرا بود. اما آنها امروز از منابع مالی مختلف و گوناگونی بودجه و هزینه های مورد نیاز خودشان و اعضای مبارز خود را تامین می‌کنند.
بررسی وضعیت فعلی
پس از جنگ ۱۹۷۳ انشعابی در جنبش فتح صورت گرفت که اکثریت به رهبری «یاسر عرفات» یک‌سو و چند تن به رهبری «ابونضال» در سوی دیگر قرار گرفتند. انشعاب دیگر در ۱۹۸۳ بوسیله «سرهنگ ابوموسی» در فتح بوجود آمد. البته از لحاظ قدرت و نفوذ به قول «شلح» دبیر کل جنبش جهاد اسلامی، فتح، در مرتبه اول قرار دارد.
نقد و نتیجه
عملکرد گذشته فتح نسبت به دشمن اشغالگر و نیروهای جهادی قابل ستایش و ارج نهادن به خط مقاومت است. اما نباید غافل ماند که فتح از ماهیت اخوانی خودش در طول حیات نظامی و سیاسی در صحنه فلسطین فاصله گرفته و اکنون به شکل یک سازمان ناسیونالیستی فعالیت می‌کند. قرار گرفتن یاسر عرفات در هرم قدرت این حزب و ۳ انشعاب عمده ای که در آن پدید آمد از رونق فتح کاسته، و او را به ضعف و ناکامی نسبی کشانید. همنوایی با انتفاضه امروز، موجب نفوذ فتح و قرار گرفتن در معرض ترور و فشار شده است. رویارویی با اسلامگرایان و سازش رهبر آن در چگونگی صعود و سقوط فتح نقش اساسی دارد که درایت و صداقت این حزب را می طلبد.
سير نزولي فتح
سير نزولي فتح پس از مرگ ياسر عرفات رهبر تاريخي فلسطينيان در سال ۲۰۰۴ سرعت يافت و با پيروزي حماس در انتخابات سال ۲۰۰۶ اين روند هم چنان ادامه پيدا کرد، حماس فتح را در سال ۲۰۰۷ از غزه بيرون راند و قدرت فتح از آن زمان فقط به کرانه باختري رود اردن محدود شده است.
انتهای پیام/ ۱۳۴
