به گزارش گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، دو سال از شهادت سردار شهید «سید محمد حجازی» می‌گذرد. در اولین سالگرد شهادت وی، از سوی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس اعلام شد که بر اساس یکی از مأموریت‌های این مرکز که معرفی و تبیین ابعاد شخصیتی رزمندگان و شهدای شاخص است، پروژه تدوین زندگینامه سردار سرلشکر شهید «سید محمد حجازی» جانشین نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که نقش ماندگاری در هشت سال دفاع مقدس و بعد از آن در عرصه خدمت‌رسانی به انقلاب را داشت، در دستور کار خود قرار داده است.
اکنون یک سال از اعلام این خبر گذشته است، در این فرصت و همزمان با سالگرد شهادت آن سردار عزیز، مناسب دیدیم طی گفت‌وگویی با «سعید علامیان» نویسنده این کتاب از کم و کیف آن آگاه شویم.
سعید علامیان در ابتدا با بیان اینکه پیشنهاد انجام این پروژه از سوی ریاست مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، سردار علی‌محمد نایینی بوده است، اظهار داشت: سردار نایینی مطلع بود که من در سال ۱۳۸۸ برای نگارش «زندگینامه شهید باقری» گفت‌وگوی مفصلی را با سردار حجازی در مورد شهید باقری داشته‌ام. بعد از شهادت سردار حجازی، ایشان به من پیشنهاد انجام پژوهش و نگارش کتاب خاطرات شهید حجازی را دادند.
وی با ابراز تأسف از اینکه تاریخ شفاهی سردار حجازی در زمان حیات ایشان انجام نشده است، ادامه داد: متأسفانه ما راویان اصلی‌مان را در دفاع مقدس و مقاومت بدون اینکه بتوانیم پای صحبت‌هایشان بنشینیم از دست می‌دهیم. این نقصانی است که ان‌شاءالله باید عبرتی شود که ما در مورد بقیه فرماندهانی که الآن حی و حاضر هستند این همت را داشته باشیم تا سریع‌تر صورت بگیرد. به‌خصوص آنکه فرمان جهاد تبیین از طرف مقام معظم رهبری را که موجب جلوگیری از تحریف است، داریم.
این پژوهشگر حوزه دفاع مقدس افزود: البته مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در این زمینه دارد خوب کار می‌کند و سراغ تمام فرماندهان رده‌های مختلف رفته است و کار‌های ارزشمندی در این زمینه دارد انجام می‌شود.
وی بر اهمیت خاطرات فرماندهان تأکید و تصریح کرد: ما خاطرات زیادی در کتاب‌ها می‌خوانیم؛ از جمله خاطرات همسران فرماندهان، خاطرات رزمنده‌ها، خاطرات بسیجی‌ها، ولی خاطرات فرماندهان یک ویژگی مهم‌تر و خاصی دارد و این است که این خاطرات تاریخ دفاع ما را رقم می‌زند و بنابراین به نظر من یک امر واجبی است که ما خاطرات فرماندهان را برای جلوگیری از تحریف و فراموشی داشته باشیم.
کتاب شهید حجازی، در قالب زندگینامه است
علامیان با اشاره به اینکه کتاب شهید حجازی، در قالب زندگینامه است، توضیح داد: برای نگارش این کتاب نیاز بود تا با راویان متعددی در مورد ایشان صحبت کنیم و زندگینامه را از روایت شفاهی دیگران به دست بیاوریم. به همین منظور با ۴۲ نفر حدود ۸۰ ساعت گفت‌وگو شده است.
این افراد شامل خانواده، خویشاوندان، دوستان دوران مدرسه و پیش از انقلاب و فرماندهان و رزمنده‌هایی که ایشان در دفاع مقدس درک کردند و همچنین در مقطع نیروی مقاومت، نیروی قدس که در لبنان بودند و بعد هم دوران جانشینی نیروی قدس ایشان هستند.
وی با بیان اینکه این زندگینامه چهار مقطع را در برمی‌گیرد؛ عنوان کرد: یک مقطع قبل از انقلاب و دوران انقلاب است، مقطع دوم دوران دفاع مقدس است، مقطع سوم دوران فرماندهی بسیج ایشان است و مقطع چهارم در جبهه مقاومت و نیروی قدس و لبنان است. این چهار مرحله در این زندگینامه در چهار بخش عرضه شده است.
نویسنده کتاب زندگینامه شهید حجازی متذکر شد: من علاوه بر گفت‌وگو با ۴۲ نفر راوی، از منابع مکتوب مرتبط با ۲۱ نفر از راویانی که در باره ایشان مطالبی را بیان کرده بودند، بهره بردم.
وی اظهار داشت: الآن تقریباً کتاب در نگارش پایانی‌اش قرار دارد و ان‌شاءالله به‌زودی منتشر خواهد شد.
علامیان از دشواری‌هایی که برای تحقیق و پژوهش این کتاب داشته است گفت و ادامه داد: یکی از دشواری‌های پژوهش من که کار را به طول انجامید، هماهنگی برای انجام مصاحبه‌ها بود. چون اکثر عزیزانی که من با آن‌ها گفت‌وگو کردم مسئولیت‌های فراوانی دارند و مشغله‌های کاری دارند و هماهنگ کردن آن‌ها مشکل بود و به‌هرحال نویسنده اگر بخواهد هم بنویسد و هم هماهنگ کند یک مقداری کار سخت است. البته سردار نایینی در این مسئله خیلی کمک بنده کرد و موجب تسهیل این امر شد.
وی با بیان اینکه خواننده این اثر متوجه خواهد شد کار‌هایی که در فراتر از مرز‌ها انجام شده تا چه میزان مثمرثمر بوده است، گفت: خواننده با خواندن این کتاب روایت‌هایی که مطرح شده را درک می‌کند و پیام را می‌گیرد که حضور سردار حجازی چقدر در لبنان چقدر مثمرثمر بوده است. شهید حجازی را در لبنان به‌عنوان «پدر موشکی» می‌شناسند چراکه سردار حجازی نقش کلیدی و مهمی در انتقال دانش ساخت موشک و پهپاد به لبنان داشته است.
بنیان‌گذاری؛ مهم‌ترین ویژگی سردار حجازی
این پژوهشگر و نویسنده در حوزه دفاع مقدس مهم‌ترین ویژگی سردار حجازی را بنیان‌گذاری ایشان برشمرد و بیان کرد: شهید حجازی با شروع جنگ تحمیلی در دوم مهر به منطقه جنوب می‌رود. زمانی که نیرو‌ها سردرگم هستند، ایشان متوجه می‌شود نیرو‌های مختلف مردمی، سپاهی، بسیجی بدون داشتن ساماندهی منظمی به جبهه‌ها می‌آیند و اسلحه می‌خواهند تا بروند با دشمن بجنگند درحالی‌که هنوز هم نمی‌دانند دشمن کجا هست و کجا باید بروند.
وی افزود: شهید حجازی آنجا بنیان ساماندهی سازمان اعزام نیرو را در جنوب می‌گذارد. این اقدام کارساز و کارآمد بود و بر اساس آن تکلیف نیرو‌ها از زمان اعزام تا تقسیم نیرو‌ها در یگان‌ها مشخص می‌شد.
سردار حجازی؛ بنیان‌گذار نیروی مقاومت بسیج
علامیان از شهید حجازی به‌عنوان بنیان‌گذار نیروی مقاومت بسیج یاد کرد و گفت: زمانی که سردار حجازی رئیس ستاد بوده، قبل از اینکه فرماندهی را به دست بگیرد تمام بار راه‌اندازی نیروی مقاومت بسیج بر عهده ستاد بوده است. کار ستادی که شهید حجازی انجام داد نوعی بنیان‌گذاری بود. چون نیروی مقاومت بسیج به فرمان رهبر انقلاب در سال ۱۳۶۹ ایجاد شده است و نیروی جدید و تازه‌ای است که نیاز به ساختار و ارکان مختلفی دارد و انجام آن پرزحمت است و سردار حجازی از پس این کار هم برآمد تا اینکه خودش فرمانده می‌شود.
وی افزود: بعد از آن به دنبال تحقق فرمان حضرت امام مبنی بر بسیج ۲۰ میلیونی و تأکید رهبر انقلاب بر فرمان امام است. به همین منظور اقشار مختلف را در نیروی مقاومت بسیج راه‌اندازی می‌کند. به گفته اکثر همکاران و فرماندهانی که با سردار حجازی کار کرده‌اند درخشان‌ترین مقطع بسیج در این ۱۰ سال فرماندهی سردار حجازی رقم می‌خورد و اقشار مختلف جذب بسیج می‌شوند و بیش از ۳۰ تشکل بسیجی ایجاد می‌شود.
نویسنده زندگینامه سردار حجازی بیان کرد: در زمانی هم که ایشان در لبنان حضور داشتند، انتقال دانش به حزب‌الله و نیرو‌های مقاومت از دیگر بنیان‌گذاری‌هایی بوده که ایشان انجام داده‌اند.
وی با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام تسلیت شهادت سردار شهید حجازی، چند ویژگی مهم از وی را عنوان می‌کنند، اظهار داشت: ایشان در این پیام فرمودند «عمری سراپا مجاهدت، فکری پویا، دلی سرشار از ایمان راستین و آکنده از انگیزه و عزم راسخ و نیروئی یکسره در خدمت اسلام و انقلاب، خلاصه‌ئی از شخصیت این مجاهد فی سبیل الله است. او در مسئولیت‌های بزرگ و اثرگذار در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خدمت کرده و در همه‌ی آن‌ها، سربلند و موفق بوده است. فقدان او حقاً مایه‌ی تأسف و اندوه است.»
علامیان متذکر شد: رهبر معظم انقلاب اسلامی هیچ‌گاه در پیام‌هایشان غلو نمی‌کنند. اینکه رهبری فرمودند او در مسئولیت‌های بزرگ و اثرگذار در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خدمت کرده و در همه آن‌ها، سربلند و موفق بوده است برای سردار حجازی مدال بسیار بزرگی محسوب می‌شود که فرمانده کل قوا و رهبرش در موردش این‌گونه سخن بگوید.
این پژوهشگر و نویسنده در حوزه دفاع مقدس بر ولایت‌پذیری و گام گذاشتن در مسیر ولایت سردار حجازی تأکید کرد و گفت: ولایت‌پذیری سردار حجازی حتی به قبل از انقلاب برمی‌گردد و همواره تابع ولایت بوده‌اند.
وی افزود: همچنین ایشان همواره پشت سر مقام معظم رهبری حرکت کرده است و مسیر را طی کرده است. خیلی‌ها در معرض آزمون قرار می‌گیرند و شهید حجازی از این آزمون سرفراز بیرون آمده است.
علامیان با بیان اینکه رهبر انقلاب از اخلاص داشتن برخی افراد سخن گفته‌اند ازجمله سرداران شهید حجازی، حاج قاسم سلیمانی و شهید فخری زاده اظهار کرد: سردار حجازی با وجود اینکه فرمانده قرارگاه بوده است، حاج قاسم سلیمانی به‌عنوان فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله، زیر امر ایشان بوده، ولی در اینجا سردار حجازی می‌رود و تحت امر سردار سلیمانی به‌عنوان فرماندهی سپاه لبنان قرار می‌گیرد و یا بعد که جانشین نیروی قدس می‌شود بازهم نسبت به آقای قاآنی چنین مرتبه‌ای داشته است. در نظام‌های ارتش دنیا چنین چیزی را نمی‌بینید. این سرچشمه از اخلاص شهید حجازی است و قصد ایشان فقط خدمت بود، ایشان به دنبال انجام مسئولیت بود و برایش جایگاه و مقام مهم نبود.
کتاب خاطرات شفاهی در مورد شهید حجازی در قالب پژوهش روایی است
وی متذکر کرد: در تاریخ شفاهی فرماندهان، فرماندهان از خود سخن می‌گویند، ولی در کتاب او، دیگران از شهید حجازی صحبت می‌کنند. راویان دیگر شعار نمی‌دهند بلکه مصداق می‌گویند. این کتاب می‌تواند وجوه مختلف ایشان را ازجمله اخلاص و مسئولیت‌پذیری ایشان را بیان کند.
نویسنده زندگینامه سردار حجازی با بیان اینکه کتاب خاطرات شفاهی در مورد شهید حجازی در قالب پژوهش روایی است، بیان کرد: پژوهش روایی مورد تائید بسیاری از مورخان است. آن‌ها به نقل‌قول‌های دیگران و خاطرات گذشتگان استناد می‌کنند؛ بنابراین مطالب مطرح شده در این کتاب قابل استناد است و یکی از منابع پژوهش در مورد شهید حجازی محسوب می‌شود.
انتهای پیام/ 118
