آسیب‌شناسی فرهنگ کتابخوانی
گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس - سید محمدجواد میرخانی؛ رهبر معظم انقلاب اسلامی امسال نیز قدوم مبارک خود را به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نهادند و از غرفه‌های مختلف این نمایشگاه بازدید به‌عمل آوردند. ایشان در جریان بازدید خود، طی سخنانی نمایشگاه کتاب را یک «همایش عظیم مردمی» دانستند که جنبه غالب آن جنبه فرهنگ است و همچنین تأکید کردند که کار نشر کتاب برخلاف بعضی از زمینه‌های نامساعد، رو به پیشرفت است.
براساس بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی یکی از زمینه‌های نامساعد نشر کتاب در کشور «گرانی کاغذ» و همچنین «نامرغوب بودن کاغذ» است که طبیعتاً وجود این مشکلات موجب افزایش قیمت کتاب، کاهش فروش و در عین حال کاهش سرانه مطالعه در کشور می‌شود. این در حالی است که به نظر می‌رسد در چندسال گذشته، اقدامات مفیدی در راستای حل این مشکل انجام نشده؛ هرچند که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خبر داده است که در این زمینه اصلاح این مشکلات، کار‌های خوبی در کشور آغاز شده است.
یکی دیگر از زمینه‌های نامساعد در راستای نشر کتاب که رهبر معظم انقلاب اسلامی اشاره‌ای گذرا به آن کردند، وجود فضای مجازی است؛ چراکه فضای مجازی می‌تواند جایگاه والا و مهم مطالعه کتاب را تحت تأثیر قرار دهد؛ از این جهت که زمینه را برای انتشار غیرقانونی کتاب‌ها فراهم می‌کند و کم شدن فروش ناشران، موجب می‌شود تا آن‌ها از حمایت مالی برخوردار نباشند. همچنین طبیعی است که هیچ‌چیزی برای مطاله جای «کتاب» را نمی‌گیرد؛ چراکه کتاب منبعی مهم و قابل استناد است و اگر جامعه بخواهد به اطلاعاتی تحریف‌نشده و مستند دست پیدا کند، به‌جای مطالعه در فضای مجازی بهتر است که به کتاب مراجعه کند. از سویی دیگر رایج شدن روش‌های دیگر مطالعه، مانند استفاده از نسخه‌های الکترونیکی، اگرچه فایده‌های خود را دارد؛ اما جایگزینی آن با فرهنگ سنتی کتابخوانی، تحقیق و پژوهش، می‌تواند این فرهنگ غنی را تحت تأثیر مضراتی نیز قرار دهد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخش دیگری از بیانات خود، با تأکید بر این‌که فرهنگ کشور و فرهنگ‌سازی کشور، همواره احتیاج به کتاب دارد، فرمودند: «همه فعالیت‌های هنری، رسانه‌ای، فرهنگی، مثل تئاتر، مثل سینما، حتی نقاشی، کار‌های سمعی و بصری، احتیاج به کتاب دارد؛ یعنی آن کسی می‌تواند یک کار هنری خوب را یا کار رسانه‌ای خوب را تولید کند که با کتاب سر و کار داشته باشد»؛ لذا بر اساس بیانات ایشان، مبرهن است که اهالی فرهنگ باید بیش از اقشار دیگر جامعه به مطالعه کتاب روی بیاورند.
موضوع ترجمه نیز موضوع دیگری بود که حضرت امام خامنه‌ای به آن اشاره کردند. ایشان در این راستا به خصوصیات کتاب‌هایی که ترجمه می‌شوند اشاره کردند و فرمودند: «من با ترجمه آثار خارجی به هیچ وجه مخالفتی ندارم ــ البته [آن اثر خارجی]باید خوب باشد، جهت‌گیری‌اش درست باشد، گمراه‌کننده نباشد». همچنین رهبر معظم انقلاب اسلامی در مقابل، به ضرورت ترجمه کتاب‌های داخلی به زبان خارجی نیز تأکید کردند که لازم است مولفان، به این موضوع که موجب صدور فرهنگ اسلامی-ایرانی ما می‌شود، توجه جدی داشته باشند.
مسئله کتاب کودک و نوجوان نیز موضوع دیگری بود که امام خامنه‌ای بر روی آن تأکید کردند؛ ایشان با اشاره به ضرورت تولید هرچه بیشتر کتاب برای رده سنی کودکان و نوجوانان، فرمودند که کتاب‌ها باید با فرهنگ، جهت‌گیری و اهداف خودمان در اختیار این گروه سنی قرار گیرد. این درحالی است که هنوز بازار نشر، با شخصیت‌های بیگانه با فرهنگ اسلامی ایرانی ما دست و پنجه نرم می‌کند.
نکته پایانی بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی، مسئله نشر بود؛ ایشان در این‌باره نشر را یک بخش مهم از کتابخوانی کشور دانستند و تأکید کردند که «نشر باید روان باشد، خوب باشد، همه‌جایی باشد و آسان انجام بگیرد».
انتهای پیام/ ۱۱۳
