نوا‌هایی که در بدرقه «روح خدا» ماندگار شد
به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، عروج ملکوتی حضرت روح‌الله در چهاردهم خرداد ۱۳۶۸ دربرگیرنده روزی سرشار از خاطراتی تلخ بود که نسل نوجوان و جوان آن سال‌ها لحظه به لحظه این ایام پراز التهاب و سوگ را به خاطر می‌آورد. روز‌هایی که تلویزیون‌های سفید و سیاه آن زمان هر چند ساعت یک بار، در بخش‌های خبری که نسبت به این روز‌ها با فاصله بیشتری پخش می‌شدند، تصاویری انتخاب شده از حضور بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در بیمارستان با آن حال و هوای ساده را نشان می‌دادند. لحظاتی که در آن از دوا و درمان پزشکان، از شانه کردن محاسن امام راحل توسط ایشان، از بغل کردن نوزادی که گلِ لبخند را روی لبان حضرت امام می‌نشاند تا لحظه ملتهب و نفس گیر تنفس مصنوعی و فشار دست‌های پرستار یا پزشک روی سینه‌های امام را نشان می‌داد و در نهایت هم در ساعت آغازین صحبت به این عبارت‌های تاریخی محمدرضا حیاتی ختم می‌شد. آنجا که همان موسیقی تیتراژ معروف اخبار رادیو از پس یک روز گرم که ما مشغول خوردن صبحانه و آماده شدن برای امتحان مدرسه بودیم، ما را آماده یک خبر از زبان محمدرضا حیاتی کرد. خبری که گویی یک مارش غمگین برای اتفاقی غم انگیز بود.
خبر این بود: «بسم‌الله الرحمن الرحیم، انا لله و انا الیه راجعون؛ روح بلند پیشوای مسلمانان و رهبر آزادگان جهان حضرت امام خمینی، به ملکوت اعلی پیوست…» و این گونه بود که جامعه ایرانی سراسر سیاه پوش شد و عاشقان روح‌الله را آنچنان بی قرار کرد که مراسم تشییع پیکر امام راحل را تبدیل به یکی از عظیم‌ترین و باشکوه‌ترین آئین‌های تشییع دنیا کرد.»
و درست در اینجا بود که همزمان بسیاری از هنرمندان نیز به تکاپو افتادند تا آثار هنری مختلفی را به این خاطره جمعی ضمیمه کنند. شرایطی که خانواده موسیقی نیز از این قاعده مستثنا نبودند و تکاپوی‌شان منجر به انتشار آثاری شد که هنوز هم برای مردم ایران به یادگار مانده است.
آنچه می‌خوانید نگاهی اجمالی به معرفی تعدادی از تولیدات و تک آهنگ‌هایی که از آن زمان تا به امروز پیرامون ابعاد شخصیتی امام خمینی (ره) و رحلت ایشان منتشر و به مخاطبان و ارادتمندان حضرت روح الله ارائه شده‌اند.
«دریغا»؛ محمد گلریز و یک نوای غم انگیز همیشگی
مدتی از رحلت بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران نگذشته بود که یک نغمه به اندازه وسعت تمام ایران به گوش مردم ایران نشست و در همان روز‌های آغازین که مردم ایران سوگوار و عزادار امام (ره) بودند در تمامی شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی آن دوران پخش شد.
آهنگ «دریغا» با شعری از مرحوم حمید سبزواری با مطلع «دریغا‌ای دریغا‌ای دریغا، خدایا سایه‌ای رفت از سر ما…» و به آهنگسازی محمد شکوهی که محمد گلریز خواننده چندین اثر ماندگار انقلابی و آئینی آن را اجرا کرد. اثری که همچنان بعد از گذشت ۳۰ سال از رحلت ملکوتی پیر جماران همچنان به عنوان یکی از جاودانه‌ترین و شاید خاطره‌انگیزترین نغمات مرتبط با ایام وفات امام خمینی در حافظه شنیداری مخاطبان باقی مانده است.
البته در سال ۱۳۶۸ انجمن حفظ و اشاعه سرود و آهنگ‌های انقلابی آلبومی با عنوان «دریغا» را تولید و منتشر کرد. در این آلبوم قطعاتی به مناسبت رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی با صدای محمد گلریز، علیرضا افتخاری، مهرداد کاظمی و جهانگیر زمانی اجرا شده بود.
«غم خورشید»، «روح بلند آسمانی»، «نماز آخر»، «یاد آفتاب»، «دلدادگان روی دوست»، «غم فراق»، «در سوگ خورشید» آثار دیگری هستند که محمد گلریز تاکنون در رثای پیر جماران منتشر کرده است.
«اشک افشان»؛ هدیه حاج صادق به امام خمینی (ره) در سومین سال عروج
اثر «اشک افشان» با نوای صادق آهنگران هم یکی دیگر از آثار مهم و شناخته شده‌ای است که اوایل دهه هفتاد به مناسبت سالگرد عروج ملکوتی حضرت امام منتشر شد.
«اشک‌افشان» در واقع یکی از قطعات آلبومی با همین نام است که سال ۱۳۷۱، در سومین سالگرد درگذشت امام با آهنگسازی محمدعلی شکوهی ساخته و ارائه شده است.
«صبح سوگوار»، قطعه بی‌کلام «مرثیه نوازی»، «اشک افشان» با اجرای کُر، «بگذار تا بگریم» و «ساربان» آثاری هستند که به همراه یک دکلمه آلبوم مذکور را تشکیل می‌دهند. اشعار این آلبوم از اشعار شاعرانی، چون حمید سبزواری، احمد عزیزی یاسری (چمن) و غلامحسین عمرانی انتخاب شده‌اند.
«سمفونی روح الله»؛ شاهین فرهت و انجام یک کار خیلی مهم
یکی از آثار مهمی که طی سال‌های اخیر با محوریت شخصیت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران پیش روی مخاطبان قرار گرفته، سمفونی «روح الله» ساخته شاهین فرهت آهنگساز و استاد پیشکسوت موسیقی کشورمان است.
وی این اثر را با محوریت شخصیت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی امام خمینی (ره) در چهار موومان ساخته است. او در این اثر بی کلام، وجوه مختلف شخصیت انسانی و عرفانی بنیانگذار جمهوری‌اسلامی ایران را با زبان موسیقیایی بیان کرده است.
موومان اول سمفونی روح‌الله به تولد و رشد و نمو حضرت امام اختصاص دارد، موومان دوم به دوران بلوغ علمی، اجتهاد و بالندگی امام در حوزه علمیه و قله‌های بلند علم و معرفت شناسی می‌پردازد. موومان سوم هم با زبانی رمزآلود به جریان مبارزات حضرت امام که در نهایت منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد پرداخته و در موومان چهارم آهنگساز به عروج ملکوتی امام خمینی که با دلی آرام و قلبی مطمئن رحلت کرده و دنیایی از اهالی معرفت را داغدار هجران می‌کنند می‌پردازد که به طور حتم این داغ هجران هیچ گاه جبران نمی‌شود فرهت که تاکنون ۱۷ سمفونی با موضوعات مختلف و بر اساس شخصیت‌های دینی، مذهبی، ادبی و فرهنگی ساخته، در این سمفونی بی‌کلام ابعاد و چهره بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران را با زبان موسیقیایی بیان کرده است.
«خمینی بی تو دیگه از چی بخونم»؛ بچه‌های آباده و دلتنگی‌هایی برای پیرجماران
یکی از قطعات معروفی که از روز‌های مرتبط با سوگواری ارتحال حضرت امام خمینی به عنوان یکی از معروف‌ترین موسیقی‌های خاطره‌انگیز مرتبط با آن روز‌های غم انگیز همچنان مورد توجه قرار گرفته است، ملودی «خمینی بی تو از چی بخونم» اجرا شده توسط گروه سرود «بچه‌های آباده» به سرپرستی و آهنگسازی احمد توکلی است.
گروه «بچه‌های آباده» را می‌توان مشهورترین گروه سرود دهه شصت دانست که محمد حسین توکل و مهدی نظری تک‌خوان‌های آن بودند. این گروه در سال ۱۳۵۵ در خانه فرهنگ و هنر آباده استان فارس تشکیل شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز به فعالیت خود ادامه داد و سروده‌ایی، چون «یا علی مدد» و «خواهرم حجابت سنگر است» را ارائه کرد.
اعضای این گروه سال ۱۳۶۷ بود در حسینیه جماران با امام خمینی دیدار کردند و به خواندن سرود «قصه بابا» پرداختند و پس از آن نیز در مراسم سپاهیان ۱۰۰ هزار نفری حضرت محمد (ص) شیراز در حضور رئیس جمهور وقت (آیت‌الله خامنه‌ای) سه سرود «جنگ»، «دلیران تنگستان» و «قصه بابا» را اجرا کردند پس از این اجرا بیش از قبل مشهور شدند.
سرود «قصه بابا» یکی دیگر از آثاری است که در مدح امام خوانده شده است.
«سوئیت سمفونی امام خمینی»؛ بهزاد عبدی و یک تلاش ارزشمند موسیقایی
بهزاد عبدی از جمله آهنگسازان صاحب سبکی است که آثارش همواره در قالب و چارچوب درستی پیش روی مخاطبان قرار گرفته‌اند. او با بهره‌مندی از آموزه‌های علمی خود در عرصه موسیقی که این سال‌ها خلاء آن بیشتر از هر زمانی محسوس است توانسته آثاری را در حوزه‌های مختلف سینما، تئاتر، آلبوم و پروژه‌های موسیقایی تولید کند که بسیاری از آن‌ها جزو آثار قابل تأملی هستند که گرچه رنگ و بوی سفارشی دارند، اما می‌توانند به عنوان آثاری مستقل و قابل اتکا موردتوجه و تمرکز قرار گیرند.
یکی از این آثار ارزشمند سوئیت سمفونی امام خمینی (ره) که بهزاد عبدی آن را در سال ۱۳۸۵ نوشت. اثری که در چهار قسمت «هبوط»، «اوج»، «قیام» و «عروج» نوشته شده و دربرگیرنده زندگی بنیانگذار انقلاب اسلامی ایرانی از تولید تا ارتحال ملکوتی ایشان است.
بخش نخست این سوئیت سمفونی نامش «هبوط» است و به تولد امام (ره) و به جریانات سیاسی آن زمان اختصاص دارد. قسمت دوم به نام «اوج» به مبارزات ایشان در انقلاب و چگونگی شکل‌گیری پیروزی انقلاب اسلامی می‌پردازد و قسمت سوم به نام «قیام» از فرمان جنگ تحمیلی و هشت سال دفاع مقدس به رهبری امام (ره) می‌گوید. قطعه چهارم این سوئیت سمفونی به نام «عروج» به سال‌های آخر زندگی امام (ره) پرداخته است.
«قصیده انتظار»؛ محمد اصفهانی و بهره‌مندی از شعر معروف حضرت روح‌الله
یکی از آثار پرمخاطب دیگری که در حوزه آثار موسیقایی مرتبط با حضرت امام خمینی (ره) مورد توجه قرار گرفته است، مربوط به قطعه «شکوه» از مجموعه موسیقایی «شکوه» است که چندی پیش توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) به همت گروه هنر خبرگزاری مهر در محل این خبرگزاری رونمایی شد.
در این قطعه موسیقایی که برگرفته از یکی از اشعار مشهور حضرت امام خمینی (ره) و آهنگسازی علیرضا کهن دیری پیش روی مخاطبان قرار گرفته محمد اصفهانی تلاش کرده به واسطه همکاری با یک گروه هنری ممتاز اثری را در قالب یک آلبوم به مخاطبان ارائه دهد که آنچنان که باید رنگ و بوی سفارشی به خود نگرفته و به عنوان یک اثر مستقل پیش روی شنوندگان قرار گیرد.
آنچه اصفهانی از این قطعه از خود نشان داد، بیان موسیقایی حال و هوای روحانی حضرت امام بر اساس این شعر معروف بوده که توانسته با یک ملودی جالب توجه، حس و حال ویژه‌ای را به مخاطب ارائه دهد.
«غم نامه»؛ مهرداد کاظمی صدایی که این روز‌ها جایش خالی است
مهرداد کاظمی نیز از جمله خوانندگان برجسته موسیقی کشورمان است که در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ آثار پرمخاطب بسیاری را تولید کرده بود. این در حالی است که تولید چندین قطعه ملی – میهنی با گروه‌های مختلف موسیقایی نیز از جمله فعالیت خواننده مطرح موسیقی کشورمان است.
یکی از قطعاتی که این خواننده به مناسبت سالروز رحلت حضرت امام خمینی (ره) تولید کرد، قطعه‌ای با نام «غم نامه» است که با آهنگسازی محمدعلی حیدرنیا و شعر محمود شاهرخی که به صورت ارکسترال ساخته و منتشر شده است.
این قطعه نظر به صدای گرم و پراحساس مهرداد کاظمی که در آن روزگار یکی از محبوب‌ترین خوانندگان نیز به حساب می‌آمد، توانست با استقبال خوب مخاطبان و اراتمندان حضرت روح الله مواجه شود.
سمفونی انتظار به آهنگسازی محسن میر مهدی – خوانندگی علی تفرشی و حمید غلامعلی و رهبری ارکستر نادر مشایخی، آلبوم‌های «حضور سبز ۱ و ۲»، «غم فراق» با شعر محمود شاهرخی - آهنگسازی هادی آزرم - تنظیم مجتبی میرزاده و خوانندگی محمد گلریز، «در سوگ خورشید» با شعر محمود شاهرخی- موسیقی رمضان عظیمی و خوانندگی محمد گلریز، نوحه «الا یا ای‌ها الساقی» با نوای حسین فخری، قطعه «حدیث دل» به خوانندگی عبدالحسین مختاباد از آلبوم «سایه دوست»، «هم راز» به آهنگسازی محسن نفر و خوانندگی حسام‌الدین سراج از آلبوم «یادیار» تعدادی از آثار موسیقایی هستند که با موضوع امام (ره) تولید شده‌اند.
در این زمینه قطعه «غم نامه» به خوانندگی صدای علیرضا افتخاری، سرود «امام دل‌ها» به خوانندگی محمد عبدالحسینی، تک آهنگ قطعه «پیر مهربان ما» به آهنگسازی مهدی گورنگی، قطعه «امام بهار» با شعر مصطفی محدثی خراسانی، آهنگسازی محمد هنجی و خوانندگی محمد عبدالحسینی، تک آهنگ «روح خدا» با صدای محمد علی قدمی، قطعه «وقتی که آمدی» با آهنگسازی پانیز فریوسفی و با صدای آرمین صنایعی، قطعه «انتظار فرج» با شعری از امام خمینی، تنظیم بهزاد عبدی و رهبری رازمیک اوحانیان، سرود «ماتم خورشید» به خوانندگی بهرام گودرزی نیز دیگر آثاری هستند که با محوریت سالگرد ارتحال حضرت امام پیش روی مخاطبان قرار گرفته‌اند.
همچنین کنسرت «فریاد هجران» با اجرای آثاری از سمفونی «امام خمینی» اثر بهزاد عبدی - «ساربان» اثر حسن ریاحی - «نقش خیال» اثر همایون رحیمیان، «شبانگاهان» - «فریاد بی قراری» اثر عبدالحسین مختاباد با تنظیم بهزاد عبدی، قطعه «ایران ۱۴۰۴» با غزلی از حضرت امام خمینی (ره) در موومان دوم به آهنگسازی مهدی وجدانی و خوانندگی مهدی حسینی، قطعه «صاحب درد» با شعری از امام راحل و آهنگسازی و صدای سید جلال‌الدین محمدیان، آلبوم «خورشید مستان ۱ و ۲» با اشعار علیرضا قزوه و آهنگسازی مرتضی قاسمی و سید محمد میرزمانی و خوانندگی علی تفرشی، آلبوم «غم دیدار» و «دیدار دوست» با اشعار حضرت امام و آهنگسازی مهدی نظری با استفاده از اشعار امام (ره) از دیگر آثاری هستند که طی این سال‌ها به مناسبت سالگرد ارتحال ملکوتی حضرت امام خمینی (ره) منتشر شده‌اند.
قطعات «وداع» - «اشک هجران» - «خورشید ظلمت سوز» - «اشک امید» - «حضور پنهان» به آهنگسازی محمد بیگلری پور و «در سوگ عشق» به آهنگسازی فرهاد رحیمیان و «رهرو عشق» با آهنگسازی محمدمهدی گورنکی به خوانندگی حمید غلامعلی، «ماه شب کاروان» با آهنگسازی مهرداد دلنوازی و سرود و صدای محمود عبدالحسینی، «هجرت خورشید» با سروده پرویز عباسی و خوانندگی محمد اصفهانی، سه قطعه «ارتحال امام» با موسیقی مهیار فیروز بخت - «غم نامه» با موسیقی علی درخشان، «امام سبز پوش» با آهنگسازی محمد بیگلری پور با صدای مهرداد کاظمی، «الوداع اماما» به آهنگسازی علیرضا برخورداری و خوانندگی جمشید جم، «هجر» با ملودی احمدعلی راغب و همراهی گروه کر، «پیرما کو» با شعر محمد خلیل جمالی، موسیقی فرید شب خیز و خوانندگی بیژن خاوری نیز از دیگر آثار شاخص در این زمینه هستند.
منبع: مهر
انتهای پیام/ ۱۳۴
