قوانینی درباره مسجد که به جای اجرا، خاک می‌خورند

به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، در کتاب «مسجد و نمازخانه در آئینه قوانین و مقررات» به قلم و پژوهش سیدجواد‌ هاشمی فشارکی، به جایگاه مسجد در قوانین بالادستی کشور پرداخته شده است. برنامه‌های پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که از سوی مجلس مصوب و به تأیید شورای نگهبان می‌رسد، مبنای برنامه‌ریزی دولت و سازمان‌های مختلف در پنج سال بعد قرار می‌گیرد. در برنامه‌های دوم الی ششم مجلس شورای اسلامی در خصوص مساجد مصوباتی وجود داشت که چکیده آن به شرح زیر است:

قوانین برنامه ۵ ساله پیشین

در چهار قانون برنامه ۵ ساله که بعد از جنگ تحمیلی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است، تکالیف قانونی بسیار مهمی برعهده دولت قرار داده است.

۱ ـ در ماده ۱۶۳ قانون برنامه دوم مذکور مصوب ۱۳۷۴، در تمام شهرک‌های جدیدالاحداث اراضی مناسبی را برای احداث مسجد و پایگاه های مقاومت بسیج پیش‌بینی کردن از سوی وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداری‌ها.

۲ ـ در ماده ۱۶۳ قانون برنامه سوم مصوب ۱۳۷۹/۱/۱۷، طراحی و اجرای طرح‌های جامع، تفصیلی و‌هادی شهری و روستایی موظفند طرح‌های مذکور را با محوریت مساجد تهیه و اجرا توسط وزارت مسکن و شهرسازی، شهرداری‌ها و سایر سازمان‌های مسئول و نیز به احداث مسجد و یا نمازخانه و همچنین نگهداری و مدیریت مساجد و نمازخانه‌های موجود و جدید الاحداث، در پایانه‌های مسافری و پمپ بنزین‌های بین شهری از سوی وزارتخانه‌های راه و ترابری و نفت و همچنین ایجاد مسجد یا نمازخانه در پارک‌ها توسط شهرداری‌ها و سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور و تأمین هزینه ساخت ۵۰ درصد مساجد روستایی توسط دولت.

۳ ـ در ماده ۱۰۶ قانون برنامه چهارم مذکور مصوب ۱۳۸۳/۱۱/۶، تعمیق ارزش‌ها، باورها، فرهنگ معنویت و نیز حفظ هویت اسلامی ـ ایرانی، اعتلای معرفت دینی و توسعه فرهنگ قرآنی و نیز تهیه طرح جامع گسترش فضا‌های مذهبی و مساجد، توسط سازمان‌های تبلیغات اسلامی و اوقاف و امور خیریه با همکاری سازمان میراث فرهنگی.

۴ ـ در ماده ۶ درقانون برنامه پنجم مصوب ۱۳۸۹/۱۰/۱۵، تثبیت جایگاه مسجد به عنوان اصلی‌ترین پایگاه عبادی و تربیتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، همچنین طراحی و اجرای طرح‌های جامع تفصیلی شهری و‌هادی روستایی و شهرک‌ها و شهر‌های جدید الاحداث، اراضی مناسبی را برای احداث مسجد و خانه عالم پیش‌بینی توسط وزارت مسکن و شهرسازی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و شهرداری‌ها و همچنین احداث نمازخانه در اماکن تجاری، اداری و خدماتی جدید الاحداث، احداث مسجد یا نمازخانه در پارک‌های ملی و بوستان‌های شهری از سوی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و شهرداری‌ها و نیز احداث مسجد یا نمازخانه در مراکز آموزشی، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، مجموعه‌های ورزشی، مجتمع‌های رفاهی، تفریحی و مجتمع‌های تجاری اعم از دولتی یا غیردولتی و همچنین احداث مسجد و نمازخانه در پایانه‌های مسافری و جایگاه‌های عرضه سوخت بین شهری توسط وزارتخانه‌های راه و ترابری و نفت.

قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی

در ماده ۹۵ قانون برنامه ششم مصوب ۱۳۹۵/۱۲/۱۴ مجلس شورای اسلامی چنین آمده است:

به منظور توسعه فضا‌های مذهبی فرهنگی و بهره‌گیری بهینه از اماکن مذهبی و تثبیت جایگاه مسجد به عنوان اصلی‌ترین پایگاه عبادی، تربیتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، اقدامات زیر انجام می‌شود:

الف: وزارت راه و شهرسازی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و شهرداری‌ها موظفند در طراحی و اجرای طرح‌های جامع تفصیلی شهری و‌هادی روستایی و شهرک‌ها و شهر‌های جدیدالاحداث، اراضی مناسب برای احداث مساجد و خانه عالم در جوار مساجد جهت استفاده امام جماعت همان مسجد پیش‌بینی کنند و پس از آماده‌سازی بدون دریافت هزینه و با حفظ مالکیت عمومی در اختیار متقاضیان احداث مساجد قرار دهند.

ب: مالکان مجتمع‌های تجاری، اداری و خدماتی جدیدالاحداث موظفند نمازخانه مناسبی را در اماکن مذکور احداث کنند. دستورالعمل این بند شامل تعداد واحد‌های این مجتمع‌ها و مکان احداث در چهارچوب نقشه‌های مصوب به تصویب شورای‌عالی شهرسازی و معماری می‌رسد.

پ: سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و شهرداری‌ها موظفند نسبت به احداث یا اختصاص فضای کافی و مناسب برای مسجد یا نمازخانه در بوستان‌های ملی و بوستان‌های شهری اقدام کنند.

ت: تمام دستگاه‌های اجرایی، مراکز آموزشی، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، مجموعه‌های ورزشی، مجتمع‌های رفاهی، تفریحی و تجاری اعم از دولتی یا غیردولتی، موظفند نسبت به احداث یا اختصاص و نگهداری فضای کافی و مناسب برای مسجد یا نمازخانه اقدام کنند.

ث: وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و نفت موظفند تمهیدات و اقدامات لازم را جهت احداث مسجد و نمازخانه در پایانه‌های مسافربری و جایگاه‌های عرضه سوخت بین شهری و همچنین نگهداری و مدیریت مساجد و نمازخانه‌های مذکور از طریق بخش غیردولتی به عمل آورند.

مصوبات دیگر مجلس

۱ ـ احکام دائمی توسعه کشور

در ماده ۳۷ قانون مذکور مصوب ۱۳۹۵/۱۱/۱۰ مجلس شورای اسلامی چنین آمده است: به‌منظور زنده و نمایان نگهداشتن مبانی اسلام ناب محمدی (ص) و اندیشه دینی، سیاسی و فرهنگی و سیره عملی حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) و برجسته کردن نقش ایشان به‌عنوان یک معیار اساسی در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ها و تسری آن به مجموعه ارکان نظام و نیز انتقال آن به نسل‌های آینده، دولت مکلف است با بهره‌گیری از ظرفیت همه دستگاه‌های مربوط به‌ویژه آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها و مراکز علمی و جهاددانشگاهی، مراکز فرهنگی و هنری، حوزه‌های علمیه، صدا و سیما، شهرداری‌ها و مؤسسات مردم‌نهاد و بسیج اقداماتی را برای تثبیت جایگاه مسجد به‌عنوان اصلی‌ترین پایگاه عبادی، تربیتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و ساخت مسجد و نمازخانه و... انجام دهد.

۲ ـ قانون حمایت از احداث، تجهیز، نوسازی و مدیریت مساجد کشور

براساس مصوبه ۱۳ اسفند ۱۳۹۳، «معاونت امور مساجد کشور» در سازمان «اوقاف، مساجد و امور خیریه» تأسیس شود و سازمان اوقاف، مساجد و امور خیریه مکلف است با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذیربط و دانشگاه‌ها با پژوهش مستمر و پس از تعیین شاخصه‌های جمعیتی مربوط و براساس پراکندگی جمعیت شهر‌ها و روستا‌های کشور مساجد و نمازخانه‌های مورد نیاز و مساحت آن‌ها را تعیین کند و اصول و ضوابط آمایش مساجد کشور، جانمایی و احداث آن‌ها را پیگیری کند. وکلای ملت مقرر کردند که این سازمان مسئولیت حمایت از مدیریت مساجد، اقدامات و امور مربوط به نگهداری، احداث، تجهیز، نوسازی و پیگیری امور نمازخانه‌ها را به ترتیبی که در این قانون می‌آید، برعهده دارد و این مسئولیت به سایر وظایف سازمان مذکور اضافه می‌شود.

۳ ـ تأسیس معاونت امور مساجد کشور

نمایندگان مجلس در جلسه علنی چهارشنبه ۱۳ اسفند ۱۳۹۳ با بررسی ماده ۳ (حمایت از احداث، تجهیز، نوسازی و مدیریت مساجد کشور و پیگیری امور نمازخانه‌ها)، مصوب کردند «معاونت امور مساجد کشور» در سازمان «اوقاف، مساجد و امور خیریه» تأسیس شود. همچنین مجلس در ماده ۴ طرح مذکور مقرر کرد که اختیارات، نمودار سازمانی و نحوه فعالیت «معاونت امور مساجد کشور» حداکثر تا ۳ ماه پس از تصویب این قانون، از سوی سازمان «اوقاف، مساجد و امور خیریه» تدوین می‌شود و از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

۴ ـ شرایط تغییر کاربری برای احداث مساجد

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ادامه بررسی جزئیات طرح حمایت از مدیریت، احداث، تجهیز و نوسازی مساجد و نمازخانه‌های کشور درمصوبه چهارشنبه ۱۳ اسفند ۱۳۹۳، ماده ۵ این طرح را مورد بررسی قرار دادند و شرایط تغییر کاربری برای احداث مساجد را تعیین کردند. براساس این مصوبه، سازمان اوقاف، مساجد و امور خیریه مکلف است با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذیربط و دانشگاه‌ها با پژوهش مستمر و پس از تعیین شاخصه‌های جمعیتی مربوط و براساس پراکندگی جمعیت شهر‌ها و روستا‌های کشور مساجد و نمازخانه‌های مورد نیاز و مساحت آن‌ها را تعیین کند و اصول و ضوابط آمایش مساجد کشور، جانمایی و احداث آن‌ها را پیگیری کند.

۵ ـ الزام احداث مسجد در مجموعه مسکونی بیش از هزار واحد

براساس بند (ف) تبصره ۳ لایحه بودجه ۹۴ کل کشور؛ کارفرمایان بخش‌های خصوصی و تعاونی مکلفند در مجموعه‌های بیش از هزار واحد مسکونی که در سال ۱۳۹۴ نسبت به عقد قرارداد ساخت آن‌ها اقدام می‌کنند، براساس برآورد اداره اوقاف و امور خیریه هزینه‌های احداث مسجد و خانه عالم را تأمین و یا رأساً نسبت به احداث آن اقدام کنند. همچنین در فراز الحاقی این تبصره آمده است؛ دولت موظف است در مجموعه‌های بیش از هزار واحد مسکونی، واحد‌های آموزشی، فرهنگی، پاسگاه و کلانتری، مدرسه و پایگاه بسیج احداث کند.

درخواست قرائتی از رئیس جمهور برای توجه بیشتر به نماز و مسجد در برنامه هفتم

در برنامه هفتم توسعه کشور جای خالی مساجد کشور مشهود بود که حجت الاسلام محسن قرائتی رئیس ستاد اقامه نماز کشور ۶ خردادماه ۱۴۰۲ در نامه‌ای به سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران خواستار اضافه شدن بند «اهتمام برای ارتقا و بهبود شاخص ترویج اقامه نماز، تفسیر و تدبر در آیات قرآن، تقویت جایگاه مسجد و عفاف و حجاب و امر به معروف در جامعه» در بخش فرهنگی و اجتماعی لایحه برنامه هفتم توسعه شد. در همین راستا نامه فوق توسط دفتر رئیس جمهور، به داود منظور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور جهت بررسی و اقدام مقتضی ارسال شده است.

در بخش فرهنگی و اجتماعی برنامه هفتم توسعه به موضوع ارتقا شاخص‌های اقامه نماز تصریح نشده است و نیاز به اصلاح دارد، البته در بند ۲۳۶ به موضوع پیوند مسجد، خانه و مدرسه اشاره شده است که نیاز به تکمیل دارد.

منبع: فارس

انتهای پیام/ ۱۳۴