به گزارش گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب، بازسازی ایران را با رویکرد عدالت‌گرایی و محرومیت‌زدایی از کشور در اولویت قرار داد.
در دهه اول انقلاب با وجود وقوع بحران‌های امنیتی و تحمیل جنگ به ایران و طولانی شدن آن، محرومان و مردم دورافتاده کشور در کانون برنامه دولت و رهبری انقلاب قرار داشتند.
فکر و راهبرد عدالت‌محور، نیازمند ساختار‌های مناسب بود؛ از این رو در صورت‌بندی نظام سیاسی جدید، جهاد سازندگی تحقق یکی از مهم‌ترین هدف‌های انقلاب یعنی اهتمام به روستائیان و محرومان و عمران و آبادی نقاط دوردست کشور را بر عهده گرفت.
امام خمینی (ره) در فرمان تأسیس جهاد به تاریخ ۱۳۵۸/۰۳/۲۷، خواستار رسیدگی و رفع محرومیت روستائیان و در اولویت قرار دادن روستا‌ها شدند.
نقش جهاد در رویکرد عدالت گرایانه نظام و رسیدگی به فقرا و پابرهنگان، هم‌وزن سپاه پاسداران در عرصه دفاع بود، اما جهاد فقط به این نقش اکتفا نکرد و برای دفاع از کشور نیز وارد عرصه جنگ شد و در مدتی کوتاه با انجام دادن اقدامات مؤثر و تعیین‌کننده، فرماندهان جنگ را وادار و نیازمند خود کرد و یکی از ارکان ساختار دفاعی کشور شد و در پیشبرد جنگ نقش مهمی ایفا کرد.
جهاد سازندگی در دهه اول انقلاب و تا سال ۱۳۷۳ و قبل از ادغام در وزارت کشاورزی، مرهم زخم‌های اجتماعی و تولیدی روستائیان بود و در روند رو به رشد فعالیت‌های این نهاد، وضعیت زندگی روستایی به‌تدریج بهبود یافت.
با آغاز جنگ توسط رژیم بعث عراق علیه ایران، کار ویژه جدید به مسئولیت‌های جهاد اضافه شد و جهادی‌ها، روستانشینان را به جبهه‌ها وصل کردند و کوشیدند تا تولیدات و کمک‌های اهدایی مردم روستا‌ها را در خدمت دفاع قرار دهند.
با گذشت چند ماه از جنگ، جهاد سازندگی با تشکیل واحد پشتیبانی جنگ وارد جبهه‌ها شد و در سال‌های دوم و سوم جنگ، با تشکیل قرارگاه، گردان و گروه‌های جهادی و متصل شدن به قرارگاه‌ها و تیپ و لشکر‌های نظامی، وظیفه خطیری را در دفاع از رزمندگان به عهده گرفت و بازوی سازندگی فرماندهان در اتخاذ تصمیم‌های دشوار، حفظ هدف در صحنه و حمایت از رزمندگان و واحد‌های زرهی و سنگین شد.
جهاد در جبهه‌ها بیش از ۴۰ گردان مهندسی رزمی و چهار قرارگاه عملیاتی و پشتیبانی را وارد جبهه‌ها کرد و ایستگاه‌های صلواتی بسیاری را به‌منظور خدمت‌رسانی به رزمندگان برپا ساخت.
جهاد خیلی سریع به یکی از ارکان‌های سازمان جنگ تبدیل شد و از همان سال اول جنگ، به‌طور پراکنده به کمک رزمندگان در محور‌های مختلف در جبهه‌های جنوب و غرب شتافت.
نقش محوری جهاد در دفاع مقدس از عملیات طریق‌القدس به بعد قابل‌مطالعه است. احداث جاده ۱۴ کیلومتری در رمل‌ها برای یگان‌های سپاه و ارتش و فراهم ساختن امکان دور زدن ارتش عراق و وارد آوردن شکست سنگین به ارتش این کشور، اولین دستاورد بزرگ جهاد در این جنگ بود.
در عملیات فتح‌المبین، جهاد فعال‌تر وارد عرصه شد و در محور‌های عین خوش و رقابیه خوش درخشید.
جهادگران در سخت‌ترین شرایط زیر آتش سنگین و نزدیک توپخانه ارتش عراق با احداث خاکریز، امکان حضور لشکر ۱۴ امام حسین (ع) را در منطقه عین خوش فراهم ساختند و مانع از عقب‌نشینی رزمندگان و از دست رفتن مواضع تصرف‌شده شدند.
جهاد سازندگی در عملیات‌های بیت‌المقدس، رمضان، مسلم بن عقیل، محرم، والفجر مقدماتی، والفجر ۱، خیبر، بدر، قادر، والفجر ۸، کربلای ۴ و ۵ و در عملیات‌های سال ۱۳۶۶ در شمال غرب و نیز در ده عملیات محدود نقش بسیار مهمی ایفا کرد.
جهادگران در عملیات خیبر به کمک وزارت سپاه دست به ابتکار تازه‌ای زدند و با ساخت پل خیبری به طول ۱۴ کیلومتر، طولانی‌ترین پل شناور که تا آن زمان سابقه نداشت، شط علی را به جزیره شمالی مجنون وصل کردند و امکان پشتیبانی رزمندگان را در خط شرق دجله و نیز در خط جزیره جنوبی میسر ساختند.
جهادگران در عملیات والفجر ۸ نیز با احداث خاکریز در محور‌های مختلف صحنه درگیری، به‌خصوص روی جاده استراتژیک فاو-بصره و در اتصال خط دفاعی کارخانه نمک به جاده البحار، رودخانه اروند و نیز امکان حفظ فاو، کمک شایان توجهی به سپاه کرده و در ۷۵ روز جنگ که بخش زیادی از آن جنگ مهندسی بود، نقش ارزنده‌ای ایفا کردند.
کار خارق‌العاده دیگر جهاد که با کمک وزارت سپاه و سایر وزارتخانه‌های دولت انجام شد، احداث پل بعثت روی رودخانه اروند بود که تا قرن‌ها به‌عنوان عملکرد ارزنده جهاد سازندگی ماندگار خواهد ماند.
ساخت سنگر‌های فردی و اجتماعی، احداث جاده‌های ارتباطی، ساخت پد هلی‌کوپتر و پد‌های استقرار توپ و تانک، احداث زیرساخت سایت «هاگ»، ساخت سنگر‌های فرماندهی، احداث سنگر‌های اجتماعی، ساخت سدها، اورژانس‌ها، بیمارستان‌های صحرایی، اسکله‌ها، حفر کانال و مهم‌تر از همه احداث خاکریز که جان‌پناه رزمندگان بود، ازجمله فعالیت‌های جهاد سازندگی در دوران دفاع مقدس است.
در احداث خاکریز، رانندگان بلدوزر، لودر و ... جلوتر از همه و مقابل تیر مستقیم و آتش سنگین دشمن، با ساخت دیوار دفاعی به ارتفاع سه متر، امنیت روانی و جانی رزمندگان را برقرار می‌کردند و در این راه ده‌ها نفر از آنان شهید می‌شدند تا امکان استقرار رزمندگان در خط میسر شود.
جهاد سازندگی با تقدیم۱۱ هزار شهید،۲۲ هزار جانباز و ۸۰۰ آزاده نقش مؤثری در طول هشت سال جنگ تحمیلی ایفا کرد.
پس از جنگ مأموریت بازسازی مناطق جنگ‌زده به جهاد واگذار شد. آنان با ورود به بخش‌ها و روستا‌های مرزی کشور فعالیت دیگری را آغاز کردند.
در قصر شیرین امکان ورود مردم به شهر و از سر گرفتن زندگی را برای آنان فراهم ساختند. در آبادان لایروبی رودخانه به جهاد واگذار شد و در سال‌های ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۹، جهاد گران اقدامات بسیار گسترده‌ای در کشور انجام دادند.
پس‌ازآن، با لایحه دولت در مجلس ششم، این ارگان با وزارت کشاورزی ادغام شد و وزارتخانه جهاد کشاورزی به تصویب رسید.
منبع:
فصلنامه تخصصی نگین ایران (شماره ۵۱)، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، صفحات ۵، ۶، ۷، ۸
انتهای پیام/ 118
