تصرف «مهران» با خیانت منافقین/ چلچراغی که منافقین بر سر راه صدام روشن کردند

به گزارش گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، در سال‌های پایانی جنگ، منافقین کاملاً شکل نظامی به خود گرفتند و به‌عنوان بخشی از توان رزمی ارتش صدام در جبهه مأموریت یافتند. ارتش منافقین با کمک ارتش صدام در اوایل بامداد روز یکشنبه ۲۹ خرداد ۱۳۶۷ به مواضع نیرو‌های لشکر ۱۶ زرهی قزوین مربوط به ارتش و لشکر ۱۱ امیرالمؤمنین (ع) مربوط به سپاه، در منطقه عمومی مهران به طول ۵۰ کیلومتر و به عمق ۳۰ کیلومتر حمله کرد و شهر مهران را درحالی‌که خالی از سکنه بود، به تصرف درآورد.

در جریان این تهاجم، ارتفاعات قلاویزان، کومک، زالو آب، کج، کانی سخت و منطقه دراجی نیز به اشغال و تصرف منافقین درآمدند و عقبه نیرو‌ها در جاده ایلام به مهران ناامن شد.

امروز مهران، فردا تهران

منافقین اسم این عملیات ۱۱ ساعته را چلچراغ گذاشتند. آن‌ها با حدود سه هزار نفر که در قالب ۱۵ تیپ سازمان‌دهی شده بودند با شعار «امروز مهران، فردا تهران» از دو محور به شهر مهران حمله کردند. ارتش صدام نیز با ۵۳۰ حمله هوایی و به‌کارگیری گاز‌های اعصاب علیه رزمندگان و نیز حمله با بالگرد‌های توپدار، این عملیات را پشتیبانی کرد. در این عملیات ۴۴ دستگاه تانک، ۳۸ خودرو زرهی، ۳۰ عراده توپ و سه هزار و ۴۰۰ قبضه سلاح سبک ارتش به دست دشمن افتاد و یک هزار و ۴۰۰ نفر از رزمندگان اسلام که بیشتر آن‌ها سرباز بودند نیز به اسارت منافقین درآمدند.

ایستادگی لشکر ۱۱ امیرالمؤمنین (ع) در برابر دشمن

پس از این تهاجم، رزمندگان لشکر ۱۱ امیر المومنین (ع) از سپاه به مقابله با منافقین پرداختند و آن‌ها را در تنگه کنجانچم و سه‌راهی مهران ـ دهلران ـ ترشابه متوقف کردند. در آغاز درگیری، بیشترین فشار دشمن روی خط گردان ۵۰۳، ۵۰۵ و ۵۰۷ متمرکز شده بود. اما با وجود این فشار، این گردان‌ها همچنان مقاومت می‌کردند.

رشادت غیوری زاده تا حد شهادت

ساعت ۲۴ شب ۲۹ خرداد ۱۳۶۷ منافقین توانستند در خط گروهان یکم گردان ۵۰۳ رخنه کنند. پس از این اقدام «علی غیوری‌زاده»، فرمانده گردان، شخصاً با وجود مخالفت فرمانده لشکر (محمد کرمی‌راد)، در خط مقدم گردان حضور یافت و مستقیماً با منافقین و بعثی‌ها درگیر شد. گردان ۵۰۳ نیز در حال مقاومت بود، اما با تأسف، دشمن در ضلع بین گردان ۵۰۳ و گردان لشکر ۱۶ زرهی قزوین نفوذ کرده بود که سرانجام در ساعت ۲:۲۰ بامداد ۳۰ خرداد ۱۳۶۷ دشمن از پشت سر گردان ۵۰۳ لشکر ۱۱ عبور کرد و باعث شد بخشی از خط گردان سقوط کند.

علی غیوری زاده همچنان تن‌به‌تن با تانک در حال جنگیدن بود و تلاش می‌کرد مانع از نفوذ دشمن به خط پدافندی گردان تحت امر خود شود. بعد از مدتی دیگر صدای غیوری زاده از پشت بی‌سیم نمی‌آمد. دشمن با تمام توان و به‌کارگیری انواع توپخانه و آتش‌بارهایش روی خط و محور لشکر ۱۱، اجرای آتش می‌کرد. آتش به‌قدری زیاد بود که فضای شهر مهران کاملاً روشن شده بود، اما در محور لشکر ۱۶ زرهی قزوین خبری از آتش سنگین نبود. فقط گلوله منور شلیک می‌شد.

خط لشکر ۱۶ زرهی، ساعت ۱۱ شب سقوط کرده و جاده کنجانچم به مهران و رضاآباد به اشغال دشمن درآمده بود. سرانجام ساعت ۳ بامداد ۳۰ خرداد ۱۳۶۷، غیوری‌زاده در حین نبرد با بعثی‌ها و منافقین از ناحیه سینه و پا هدف تیربار دشمن قرار گرفت و شهید شد. به‌ محض شهادت این قهرمان، محمد کرمی‌راد، ابراهیم علیخانی را به‌عنوان فرمانده گردان ۵۰۳ به خط گردان اعزام کرد. متأسفانه ابراهیم علیخانی نیز به علت حجم زیاد آتش دشمن، قبل از رسیدن به خط مقدم گردان، با ترکش توپخانه عراق و منافقین مجروح شد و خط گردان ۵۰۳، ساعت ۴ صبح ۳۰ خرداد ۱۳۶۷ سقوط کرد.

ساعت ۴ بامداد این روز، منافقین توانستند به محور یکی از گروهان‌های گردان ۵۰۵، روی ارتفاعات قلاویزان نفوذ کنند، اما با تدبیر نعمان غلامی و محسن کریمی که از فرماندهان حاضر در صحنه بودند، ساعت ۶ بامداد، آن موقعیت نفوذپذیر ترمیم شد. بیشترین فشار دشمن پس از سقوط خط گردان ۵۰۳، روی گردان ۵۰۵ و ۵۰۷ در ارتفاعات قلاویزان بود. رزمندگان و فرماندهان این گردان‌ها به‌شدت استقامت می‌کردند. این گردان‌ها تا ساعت ۸ صبح در خط پدافندی خود در حال مقاومت و نبرد با دشمن بودند.

نیرو‌های بعثی و منافقین ۳۶ قبضه آتش‌بار داشتند، درحالی‌که رزمندگان لشکر ۱۱ فقط با سه آتش‌بار پشتیبانی می‌شدند.

تدبیر فرماندهان یگان برای جلوگیری از تلفات بیشتر

فرمانده لشکر ۱۱ پس از اطلاع از پیشروی دشمن در محور خط پدافندی لشکر ۱۶ زرهی قزوین و حضور نیرو‌های بعثی و منافقین روی جاده رضاآباد به سمت مهران که عقبه لشکر محسوب می‌شد، ساعت ۹ صبح روز ۳۰ خرداد ۱۳۶۷ به گردان‌های لشکر ۱۱ امیر المومنین (ع) که در حال نبرد روی ارتفاعات قلاویزان بودند، دستور عقب‌نشینی دادند. مهران نیز در ساعت ۱۰ صبح این روز سقوط کرد و به اشغال دشمن درآمد.

اگرچه فاصله قلاویزان تا مهران بسیار زیاد بود، تعداد ۱۱۳ نفر از رزمندگان لشکر ۱۱ به اسارت منافقین و دشمن درآمدند و ۵۹ نفر از بسیجیان، پاسداران و سربازان این لشکر به شهادت رسیدند. فرمانده لشکر ۱۱ نیز با به‌کارگیری گردان‌های ۵۰۲، ۵۰۴، ۵۰۶، ۵۰۸ در ترشابه ملکشاهی، خط پدافندی تشکیل داد و از پیشروی دشمن جلوگیری کرد. در این راستا، گردان‌های لشکر ۱۱ شجاعانه، ادامه پیشروی دشمن در محور ترشابه ملکشاهی را سد و تلفات و خسارت‌هایی به آنان وارد کردند.

منابع:

۱-علایی، حسین، تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق (جلد دوم)، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: نشر مرزوبوم، چاپ دوم ۱۴۰۱، صفحه ۴۲۱،

۲-قاسمی، محمدتقی، شناسنامه لشکر ۱۱ امیرالمؤمنین (ع) در دوران دفاع مقدس، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول ۱۴۰۰، صفحات ۳۰۵، ۳۰۶، ۳۰۷

انتهای پیام/ 141