به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، موزه‌ها مکان‌هایی هستند که در آن اشیاء قدیمی و با ارزش را نگه‌داری می‌کنند. حرم مطهر رضوی نیز خود چند موزه را در دل خود جای داده است؛ از جمله آن، موزه مرکزی، گنجینه قرآن و نفایس، موزه مردم‌شناسی، موزه فرش و... است. در این نوشتار قرار است به معرفی بخش «گنجینه قرآن» از موزه قرآن و نفایس بپردازیم.
موزه قرآن و نفایس موزه شماره ۳ حرم امام رضا (ع) است، این موزه که در ضلع شرقی صحن کوثر واقع شده است، روز ۲۲ بهمن سال ۱۳۶۴ به‌عنوان اولین گنجینه تخصصی برای نمایش نسخه‌های خطی قرآن، مرقّعات و آثار هنریِ هنرمندان آستان قدس رضوی، در ساختمان شماره ۳ موزه آستان قدس رضوی افتتاح شد و بیش از ۸۰ نسخه قرآن نفیس، جلدهای لاکی و تعدادی مرقعات از مجموعه آثار موجود در مخازن آستان قدس رضوی انتخاب و نمایش داده شد.
در سال ۱۳۸۹ و سال ۱۳۹۲ سه تالار به مساحت ۶۵۰ متر مربع به فضای نمایشی این موزه اضافه شد و یک تالار به نمایش قرآن‌های پوستی مربوط به سه قرن اول هجری (برخی منسوب به خط ائمه اطهار (ع))، یک تالار برای نمایش منتخبی از قرآن‌های نفیس از قرن چهارم تا قرن سیزدهم هجری و تعدادی از مرقعات و یک تالار به نمایش قطعاتی از آثار خوشنویسی (از قرن نهم تا عصر حاضر) اختصاص داده شد.
برخی از آثار مهم به نمایش درآمده در گنجینه قرآن و نفایس، عبارتند از:
ـ مجموعه نفیسی از قرآن‌های خط کوفی نوشته شده بر پوست، منسوب به دست‌خط ائمه اطهار (ع) با قدمت هزار ساله که شاه عباس صفوی آن را وقف کرده و وقفنامه آن توسط شیخ بهایی نوشته شده است.
ـ یک جزء قرآن مربوط به قرن چهارم هـ.ق که در سال ۳۹۳ ق. توسط «ابوالقاسم منصوربن محمدبن کثیر» وزیر و صاحب‌دیوان مسعود و محمود غزنوی وقف شده است.
ـ برگی از قرآن مربوط به قرن چهارم هجری، مشهور به خط «پیرآموز».
ـ یک جزء قرآن مربوط به قرن پنجم قمری که واقف و کاتب آن ابوالبرکات در رمضان ۴۲۱ ق. است.
ـ دو جزء قرآن نفیس به خط و تذهیب عثمان‌بن حسین ورّاق به تاریخ ۴۶۶ ق.
ـ نسخه‌های قرآن مربوط به قرن پنجم و ششم هجری با ترجمه فارسی کهن.
ـ دو نسخه قرآن به خط یاقوت مستعصمی، برجسته‌ترین خطاط قرن هفتم هجری.
ـ هشت برگ از قرآن به خط محقق روی کاغذ خانبالغ، منسوب به خط بایسنقر میرزا از دوره تیموری.
ـ دو نسخه پارچهای زیارت‌نامه طوماری شامل جامعه کبیره روی پارچه کتان به‌تاریخ ۱۲۲۱ هجری و مجموعه زیارت وارث و حضرت رضا (ع)، اهدایی استاد محمود فرشچیان.
ـ انواع جلد از جمله جلد سوخت، ضربی و لاکی روغنی.
ـ انواع قلم‌دان‌های لاکی روغنی، چوبی منبت‌کاری و خاتم کاری و فلزی، رحل و جعبه قرآن خاتم‌کاری شده
ـ انواع وسایل کتابت از جمله قلم، دوات، قلمتراش، قیچی و قطزن
موزه «قرآن و نفایس» شامل دو طبقه است که طبقه بالای آن «گنجینه قرآن» است و طبقه زیرین آن، «گنجینه هدایای مقام معظم رهبری» است که این طبقه نیز، خود شامل دو تالار دیگر است هنگامی که وارد می‌شویم، در سمت چپ آن آثار اهدا شده مربوط به شهدا است و همچنین یک دکور مخصوص شهید «قاسم سلیمانی» و در وسط این سالن هدایای اهدا شده از سران کشور‌های مختلف به آستان قدس رضوی است.
هنگامی که وارد موزه می‌شویم، یک تالار با نام «موزه هدایای مقام معظم رهبری» وجود دارد و یک تالار با نام «تالار استاد فرشچیان» که «محمود فرشچیان» آثار هنری خود را به آستان قدس رضوی اهدا کرده است.
این دو تالار از موزه قرآن و نفایس را در گزارش دیگری معرفی می‌کنیم و در این نوشتار به انتشار برخی از تصاویر و توضیحات طبقه «گنجینه قرآن» از موزه «گنجینه قرآن و نفایس» می‌پردازیم.
از پله‌ها که بالا می‌رویم، این نوشته از فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی را بر فراز دیوار نصب کرده‌اند که روز اول فروردین ۱۳۸۹ در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی ایراد شده‌است: «ایمان به خدای متعال موجب می‌شود که بشر در زندگی مادی خود بتواند همه آن چیز‌هایی را که انسان به آن‌ها نیازمند است، به‌دست بیاورد.
«و لو أنّهم أقاموا التوراةَ و الإنجیلَ و ما انزلَ الیهم من ربِّهم لأکلوا من فوقِهم و من تحت أرجلهم» ... این یک مطلب اساسی با استفاده از قرآن کریم است که در جمهوری اسلامی، من و شما، همه آحادمان، همه جوان‌هایمان و همه نسل‌های رو به جلو که می‌خواهند فردای سعادتمندی را برای کشورشان، خودشان و فرزندانشان تأمین کنند، باید به این آیه توجه داشته باشند.
اساس کار در نظام اسلامی، ایمان است که باید این ایمان را تأمین کرد؛ نه فقط در دل، بلکه در عمل، در برنامه‌ریزی‌ها و در همه اقدام‌ها.»
در ادامه، این فرمایش حضرت آقا را بر لوحی روی دیوار نصب کرده بودند که معظم‌له آن را روز اول ماه رمضان ۱۴۳۴ در محفل انس با قرآن فرموده‌اند: «یکی از عیوب ما و جوامع ما در طول زمان این بوده است که گاهی فرهنگ خود را از فرهنگ بیگانگان متأثر می‌کردیم.
کسانی این را به‌عمد در میان جامعه ما و کشور ما ترویج کردند. ما را به‌سمت زندگی کسانی که دل و جانشان از نور معنویت در سبک زندگی، کیفیت پوشش، کیفیت راه رفتن، کیفیت معاشرت‌ها و ارتباطات اجتماعی خالی بود، سوق دادند.
اگر هم کسی به آن‌ها اعتراض کرد، گفتند که دنیا امروز اینجوری است. در حالی که قرآن به ما می‌آموزد: «و إن تُطِع اکثر مَن فی الارض، یضلوک عن سبیل الله ان یتّبعون الا الظن ان هم الا یخرصون»»
کمی جلوتر، تابلویی روی دیوار نصب کرده‌اند که بخش دوم از آیه ۳۳ سوره احزاب که آیه «تطهیر» است را در آن نوشته‌اند «.. إنما یریدُ اللهُ لیُذهبَ عنکم الرجسَ أهلَ البیتِ و یطهرکم تطهیراً...». در توضیحات زیر تابلو نوشته است: «آیه تطهیر (بخش دوم آیه ۳۳ سوره احزاب) به خط ثلث ایران، کرمانشاه؛ دوره معاصر. مرکب مشکی روی کاغذ دیواری که کاتب آن آیت‌الله «سید مرتضی نجومی» است و در سال ۱۴۱۲ ه. ق و ۱۳۷۰ ه. ش آن را اهدا کرده است.»
بعدی، تابلوی زیارت حضرت رسول (ص) و زیارت وارث به خط نسخ است.
تابلوی بعد، قطعه‌ای از حِزام (نوار) پرده کعبه است که پارچه ابریشمی است با نخ‌های نقره‌ای زراندود که در بخشی از آیه ۹۷ سوره «آل عمران» به خط ثلث نوشته شده است. خطاط آن عبدالرحیم امین بخاری است که «علی‌محمد بشارتی جهرمی» وزیر وقت کشور که از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶ وزیر بوده است، آن را به آستان قدس رضوی اهدا کرده است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار شرکت کنندگان در سی و یکمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم در روز ۱۳ خرداد ۱۳۹۳ فرمودند: «قرآن با انسان حرف می‌زند، با دل انسان حرف می‌زند، با باطن انسان حرف می‌زند. با قرآن باید مأنوس شد، به قرآن باید نزدیک شد. اولین بهره را دل آماده و مستعد انسان می‌برد؛ اگر دیدید دلتان به قرآن نزدیک است، خدا را شکر کنید؛ اگر دیدید معارف قرآنی را به آسانی قبول می‌کنید و در دل می‌پذیرید و تحمل می‌کنید، بدانید که خدای متعال اراده کرده است شما را هدایت کند. «فمَن یرد اللهُ أن یهدیَه، یشرَحُ صدرَه للإسلامِ و مَن یرد أن یَضِلَّه، یَجعل صدرَه ضَیِّقاً حرجاً کأنما یَصَّعَّدُ فی السماءِ»»
معظم‌له روز ۱۸ خرداد ۱۳۹۲ در دیدار شرکت کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن کریم در مورد اثرات حاکم شدن قرآن در جوامع بشری، چنین فرمودند:
«اگر در جوامع بشری قرآن حاکم باشد، هم سعادت دنیا هست و هم علوّ معنوی هست. راه سلامت را، راه امنیت را و راه امنیت روانی را قرآن به‌روی ما باز می‌کند؛ راه زندگی درست را و سبک زندگی سعادت‌آمیز را قرآن به‌روی ما باز می‌کند.»
در ادامه بخشی بود که قرآن‌هایی منسوب به دست‌خط مبارک ائمه اطهار (علیهم‌السلام) از جمله حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)، امام حسن مجتبی (علیه‌السلام)، امام حسین (علیه‌السلام)، امام سجاد (علیه‌السلام) و امام رضا (علیه‌السلام) به چشم می‌خورد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی روز اول آبان ۱۳۷۰ در دیدار با گروهی از خانواده شهدا، جانبازان و دانشجویان دانشگاه هنر چنین فرمودند:
«شما دانشجویانی که در این محفل هستید و همه دانشجویان در سرتاسر کشور، متوجه باشید که یکی از بزرگترین وظایف شما، خودسازی اخلاقی است. اخلاق خود را تکمیل کنید؛ شما جوانان این فرصت را دارید. دوران، دوران شماست. شما در دوران خوبی زندگی می‌کنید؛ بنابراین از لحاظ روحی و معنوی، فرصت برای والا و شایسته شدن دارید. این فرصت را مغتنم شمارید.
علم باید در کنار اخلاق و پیشرفت صنعتی، علمی و مادی در کنار رشد اخلاقی باشد. توجه به خدا هم مایه اصلی رشد اخلاقی به حساب می‌آید.»
انتهای پیام/ 118
