دولت سیزدهم چگونه توانست بحران «خزانه خالی» را حل کند؟

به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، خردادماه ۱۴۰۰ آیت الله سید ابراهیم رئیسی سکان هدایت دولت سیزدهم را برعهده گرفت. دولت در شرایطی بر سر کار آمد که کشور در اوج شیوع کرونا، تحریم‌های اقتصادی و تورم بی سابقه قرار داشت؛ به طوری که طبق گزارش بانک مرکزی، نرخ تورم در پایان دولت دوازدهم به ۵۷ درصد رسید که این عدد بالاترین نرخ تورم در پایان دولت‌های پس از انقلاب به شمار می‌رود.

دولت سیزدهم چه تحویل گرفت و چگونه اقدام کرد؟

کسری بودجه

دولت سیزدهم زمانی بر سر کار آمد که بیش از ۴۸۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه از دولت قبل، روی دست دولت آیت الله رئیسی مانده بود؛ اما با حذف هزینه‌های غیرضروری، افزایش صادرات نفت و اصلاح ساختار‌های مالیاتی توانست نیمه دوم سال ۱۴۰۰ را مدیریت کند، بدون اینکه در پرداخت حقوق دستگاه‌های اجرایی با چالش مواجه شود.

استقراض از بانک مرکزی

یکی از مشکلات اصلی دولت در دو سال اخیر بدهی‌های بر جای مانده از دولت قبل بود. دولت دوازدهم علاوه بر انتشار بی رویه اوراق مالی، بدهی‌های سنگینی برای بانک مرکزی، صندوق توسعه ملی و صندوق‌های بازنشستگی بر جای گذاشت و در شرایطی کسری بودجه ۴۸۰ هزار میلیاردتومانی ایجاد کرده بود که فقط در چهار ماه پایانی دولتش نزدیک به ۵۰ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی استقراض کرده بود.

دولت سیزدهم توانست تا هفته نخست مرداد ۱۴۰۲، ۲۶۸ هزار میلیارد تومان از بدهی دولت قبل را تسویه کند که چنین اتفاقی تاکنون در هیچ دولتی مسبوق به سابقه نبوده است.

وضعیت خزانه

خزانه در زمان تحویل به دولت سیزدهم منفی بود؛ به این صورت که دولت قبل حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان تخصیص بدون منابع انجام داده بود، در حالی که معادل این مبلغ در خزانه وجود نداشت. این اتفاق در حالی است که رئیس دفتر دولت دوازدهم در روز‌های آخر دولت خطاب به رئیس سازمان برنامه و بودجه نوشت: خزانه تخلیه شده است و موجودی وجود ندارد.

دولت سیزدهم برای خارج شدن از چنین شرایطی با کنترل هزینه‌های جاری و مدیریت پرداخت‌های عمرانی به همراه افزایش صادرات نفت و اخذ مالیات توانست خزانه را از حالت منفی خارج کند.

موجودی کالا‌های اساسی

طبق آمار‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت، تا پایان خرداد ۱۴۰۰ در کشور در زمینه تأمین شکر ۶۰۷ هزار تن، تأمین روغن ۱ میلیون تن، تأمین برنج ۱.۳ میلیون، گندم ۶.۷ میلیون تن و نهاده‌های دامی ۱۲.۸ میلیون تن کمبود وجود داشت. این در حالی است که دولت دوازدهم ۶۶ میلیارد دلار از منابع ارزی را در قالب ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی برای تأمین این کالا‌ها تخصیص داده بود.

وضعیت بد کمبود کالا‌های اساسی به نحوی بود که دولت دوازدهم ۸ میلیارد دلار ارز ترجیحی که در بودجه ۱۴۰۰ مصوب شده بود را در سه ماه نخست مصرف کرد و دولت سیزدهم در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ مجوز استفاده از این منابع ارزی را نداشت.

دولت سیزدهم برای مدیریت منابع ارزی حذف ارز ترجیحی را در دستور کار خود قرار داد و با این اقدام طبق برآورد‌های کارشناسان اقتصادی صرفه جویی ۷۳ هزار میلیارد تومانی در واردات به وجود آمد. همچنین ذخایر راهبردی کشور از ۴۵ روز به چهار ماه افزایش یافته است.

تراز حساب تجاری

تراز حساب جاری، پرداخت‌های کشوری با دیگر کشور‌های جهان را نشان می‌دهد. تراز حساب تجاری کشورمان به عنوان مهم‌ترین شاخص درآمد – هزینه ارزی کشور در پایان سال ۱۳۹۹ منفی شد و به رقم زیر ۷۰۹ میلیون دلار رسیده بود. تداوم چنین سیاستی برای کشور راهی جز استقراض خارجی باقی نمی‌گذاشت.

دولت سیزدهم با افزایش چشمگیر صادرات کالا و همچنین درآمد‌های نفتی، تراز حساب جاری کشور را به بیش از ۱۱.۸ میلیارد دلار رساند و از منفی ۷۰۹ میلیون دلار به ۱۱.۱ میلیارد دلار رسید.

تحول نظام بهداشت و سلامت

بخش بهداشت در سال‌های متمادی مورد توجه دولت‌ها بوده و همواره به عنوان مهم‌ترین بخش نظام سلامتی کشور از سوی رهبر انقلاب اسلامی تأکید شده است. دولت سیزدهم در شرایطی بر سر کار آمد که کشور به شدت درگیر شیوع کرونا، آمار مرگ و میر در حال فزونی و درخواست‌های متعدد دولت دوازدهم از سایر کشور‌ها در زمینه واردات واکسن با در بسته مواجه شده بود.

اقدامات دولت سیزدهم شگفتی ساز بود و توانست با تأمین واکسن و سیاست‌های اتخاذ شده مناسب آمار مبتلایان و مرگ و میر را کاهش دهد.

همچنین سایر اقدامات دولت را در حوزه بهداشت سلامت می‌توان موارد زیر برشمرد:

بیمه کردن ۶ میلیون نفر از افراد فاقد بیمه
رایگان کردن بیمه سلامت برای سه دهک نخست جامعه
کاهش ۹۵ درصدی هزینه‌های درمان در مراکز بهداشتی دولتی
برقراری نظام نسخه نویسی الکترونیک و حذف دفترچه‌های درمانی
پوشش بیمه ناباروری

کاهش نرخ بیکاری

طبق آخرین گزارش مرکز آمار، بررسی وضعیت اشتغال و بیکاری کشور نشان می‌دهد نرخ بیکاری در بهار سال جاری به ۸.۲ دهم درصد رسید که نسبت به پاییز سال گذشته پایین‌ترین رقم در دو دهه گذشته است. همچنین در یک سال اخیر ۷۲۸ هزار نفر به جمعیت شاغلان کشور افزوده شده که نشانه دیگری از اقدامات مثبت دولت سیزدهم در زمینه کاهش نرخ بیکاری است.

تجارت خارجی با همسایگان

دولت سیزدهم از همان ابتدای کار با عضویت در ائتلاف‌ها و سازمان‌های بین‌المللی نظیر شانگهای، بریکس و اوراسیا به دنبال نقش آفرینی در نظم جدید بین‌المللی بود تا به این وسیله مراودات تجاری ایران با همسایگانش بهبود یابد. طبق آمار‌های رسمی، حجم تجارت با کشور‌های همسایه تا پایان دولت قبل نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار بود که تا پایان اردیبهشت ۱۴۰۲ این عدد به ۵۸ میلیارد دلار رسید.

چشم انداز دولت سیزدهم در دو سال آینده رساندن حجم مراودات به ۳۰۰ میلیارد دلار است و با توجه به عزم موجود در بهبود روابط با کشور‌های همسایه و منطقه، رسیدن به این عدد دور از انتظار نیست.

افزایش صادرات نفت

طبق آخرین آمار بانک مرکزی، صادرات نفتی ایران در سال ۱۴۰۱ به ۵۵ میلیارد و ۴۱۰ میلیون دلار رسید که نسبت به رقم ۳۸ میلیارد دلاری صادرات نفت در سال ۱۴۰۰ رشد ۴۳ درصدی داشته است. همچنین طبق آمار‌های منتشر شده از عملکرد بودجه، در چهار ماهه نخست سال ۱۴۰۲، ۱۰۵ هزار میلیارد تومان درآمد نفتی محقق شده که نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۱ رشد ۵۹ درصدی و نسبت به چهار ماهه نخست ۱۴۰۰ حدود ۵/۹ برابر شده است.

این آمار گواه این است با وجود تحریم‌های شدید غرب، دولت سیزدهم به خوبی توانسته است درآمد‌های نفتی خوبی کسب کند.

رشد درآمد‌های مالیاتی

طبق آمار‌های سازمان امور مالیاتی، در چهار ماهه نخست سال جاری ۲۱۶ هزار میلیارد تومان درآمد‌های مالیاتی وصول شده است که این آمار نسبت به سال گذشته (که نزدیک به ۱۴۳ میلیارد و ۸۸۸ میلیون تومان بود)، رشد ۵۰ درصدی نشان می‌دهد.

از مجموع مالیات‌های وصول شده ۱۳۳ هزار میلیارد تومان آن مربوط به مالیات‌های مستقیم بوده که ۹۰ درصد آن نسبت به قانون بودجه محقق شده و در نوع خود بی سابقه است.

منبع: راهبرد معاصر

انتهای پیام/ ۱۳۴