سامانه پدافندی که با دوربین لیزری مهاجمان را شکار می‌کند

به گزارش گروه دفاعی امنیتی دفاع پرس، در سازمان رزم نیروهای مسلح کشورمان سامانههای پدافندی متعددی بکارگیری میشود؛ که هر کدام دارای ویژگیهای خاص و منحصربهفردی هستند؛ که ازجمله نمونههای شناخته شده آنها میتوان به سیستمهای «هاگ» و «اس 200» اشاره کرد.

اما همانگونه که عنوان شد هر سیستم پدافندی برای اهدافی در ارتفاعهای مختلف طراحی شدهاند؛ به همین دلیل برای رویارویی و دفاع از حریم کشور، اتکا به یک سامانه به تنهایی اکتفا نمیکند، و به همین خاطر است که تمام کشورها برای دفاع از سرزمین و حریم هوایی کشورشان از سامانههای موشکی و دفاعی متعددی استفاده میکنند که ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.

در همین راستا نیروهای مسلح کشورمان از سامانه کوتاهبرد دفاع هوایی نیز در کنار سایر سامانههای پدافندی بهره میبرد که دارای ویژگیهای خاصی است. برای آشنایی با این ویژگیها گزارش ذیل را مطالعه کنید.

موشک «کروتال» یا «ای دی آی آر»: 

موشک «کروتال» یا «ای دی آی آر» موشکی کوتاهبرد و زمین به هواست؛ که قابلیت استفاده در همه نوع شرایط آب و هوایی را دارد و برای رهگیری موشک ضد کشتی ارتفاع پائین و هواپیماها استفاده میشود.

این سیستم در ابتدا به Crotale R440 معروف بود؛ که توسط شرکت Thomson-Houstonجهت استفاده در آفریقای جنوبی طراحی شده بود؛ اما بعدها توجه ارتش فرانسه به این سیستم جلب شد و در دو گونه زمینی و دریایی مورد استفاده قرار گرفت.

بخش کنترل آتش سیستم از حسگرهای اصلی شناور، سیستم آتش برجک و سیستمی هماهنگکننده تشکیل شدهاست. برجک سیستم تعداد 8 موشک را در محفظههایی ضدآب نگهداری میکند و مخزن سیستم که در پشت برجک قرار دارد دارای تعداد 18 موشک است.

نخستین مدل زمینی این سیستم دارای تعداد چهار لانچر بود. جهت افزایش قدرت تحرک و جابهجایی، سیستم بر روی شاسی تانک AMX-30 سوار شد. بعدها تعداد لانچرها به شش عدد تغییر یافت؛ البته در ارتش فنلاند سیستم بر روی خودروی Sisu Pasi نصبشده و دارای تعداد هشت لانچر است؛ علاوه براین سیستم Crotale روی تعداد زیادی از شناورها ازجمله در ناوهای محافظ کلاس La Fayette با هشت مقر شلیک و در کنار آشیانه بالگرد نیز نصب شده است.

Crotale NG

نوع ارتقاءیافته این سیستم که تولید آن در سال 1990آغاز شد، از موشکهای جدید VT-1 استفاده میکند. ویژگیهای این موشکها عبارتاند از: سرعت 3.5 ماخ، برد 11 کیلومتر، سر جنگی 13 کیلوگرم و حداکثر ارتفاع حرکت 6000 متر. این سیستم دارای رادار داپلر باند Sبا برد 20 کیلومتر، رادار رهگیر باند Ku با برد 30 کیلومتر، دوربین گرمایی با برد 19 کیلومتر، دوربین CCD با برد 19 کیلومتر و سیستم رهگیر لیزری است.

Multi-Shield 100

در سال 2007 نوع جدیدی از این سیستم Crotale NG مجهز به سیستم راداری Shikra در یک نمایشگاه رونمایی شد؛ این سیستم مجهز به موشکهای Crotale Mk3 VT-1 و رادار Shikra با برد کشف 150 کیلومتر و برد موشکها نیز به 15 کیلومتر افزایشیافته بود.

فناوری بخش موشکی سیستم Crotale از سه قسمت تشکیل شدهاست: یک خودرو جهت جابهجایی، یک سیستم شلیک موشک و یک رادار رهگیری که بین دو مقر شلیک قرار میگیرد. اما بخش دوم یک بخش نظارت راداری است؛ که روی یک خودرو نصب شده است.

خودروی راداری دوم قابلیت اتصال شبکهای به چند خودروی لانچر را داراست؛ تا کارایی و دقت ضدهوایی سیستم افزایش یابد؛ بدین ترتیب در گونه Crotale NG هر دو بخش شلیککننده و رادار نظارتی روی یک خودرو نصب شده است.

پیشران موشک از سوخت جامد استفاده میکند و سرعت موشک را در عرض دو ثانیه به سرعت 2.3 ماخ میرساند. موشک سپس طبق اطلاعات راداری مسیر حرکت خود را تعیین میکند و طبق این اطلاعات به سمت هدف حرکت میکند، زمانی که موشک به هدف نزدیک شد فیوز لیزری آن فاصله مناسب را تشخیص داده و موشک منفجر میشود.

به عبارت دیگر موشکهای این سیستم با بردی برابر 15 کیلومتر و سرعت 2.3 ماخ توان درگیری با اهداف پروازی مانند هواپیما، بالگرد، موشکهای کروز و ضد کشتی تا ارتفاع پروازی 6000 متر را دارا هستند.

بنابر این بخش نظارت راداری و کنترل راداری سیستم دارای برد 20 کیلومتر میباشد همچنین برد سیستم هدایت تلویزیونی 15 کیلومتر است و سیستم هدایت تلویزیونی آن نیز بهصورت منظم از دو دوربین لیزری و عادی استفاده میکند.

رادار جستوجو دارای بردی برابر با 20 کیلومتر برای هدفی با سطح مقطع راداری 0.1 متر مربع است (در مدل دریایی کشف و رهگیری بر عهده رادارهای ناو قرار دارد) و نحوه هدایت سیستم بهصورت هدایت با لینک داده و رهگیری راداری اکترواپتیکی است.

موشکها نیز به فیوز مجاورتی فرو سرخ و راداری به همراه کلاهک شدید الانفجار ترکششونده مجهزند؛ که نرخ برخورد با هدف برای این موشکها (شلیک یک موشک) حدودا 80 درصد ذکر شده است.

این سیستم قادر است همزمان تعداد هشت هدف را رهگیری کند. همچنین سیستم توانایی هدف قرار دادن اهدافی متنوع مانند بالگردهای ساکن تا اهدافی مانند جنگندههای با سرعت بالای دو ماخ را داراست. علاوه بر این بخش لانچر سیستم قادر است به سیستمهای راداری و یا لیزری دیگری نیز متصل شود و از دادههای آنها جهت رهگیری هدف استفادهکند.

گونهها:

R440 Crotale

نوع اصلی و پایهای سیستم Crotale SAM system که در دو مدل زمینی و دریایی وجود دارد، تاکنون به تعداد 330 سیستم و هزاران موشک ساخته و به بیش از 15 کشور جهان صادر شدهاست.

HQ-7

اینگونه در واقع حاصل مهندسی معکوس چینیها روی سیستم Crotale است. اخیراً نوع جدید این سیستم یعنی HQ-7A/FM-90 توسط چینیها ساختهشدهاست. البته شرکت Thomson-CSF نوعی خاص از این سیستم را برای کشور عربستان سعودی طراحی کرده که به Shahine معروف است. ساخت این سیستم در سال 1980 صورت گرفت و تفاوتی که بین Shahine و گونه اصلی وجود دارد در خودروی حامل و تعداد مقرهای شلیک (شش به جای چهار) است.

 Crotale Mk.3

در 15 ژانویهی 2008 فرانسه نوع جدید سیستم Crotale یعنی Crotale Mk.3 را در مرکز آزمایشات موشکی CELM واقع در Biscarrosse آزمایش کرد. در این آزمایش سیستم Crotale Mk.3 با استفاده از موشکهای VT1 هدف فرضی را که در ارتفاع 970 متری و فاصلهی 8 کیلومتری قرار داشت را در عرض 11 ثانیه مورد اصابت قرار داد. بعدها در 31 ژانویهی 2008 سیستم هدف دیگری را که در ارتفاع 500 متری و فاصلهی 15 کیلومتری قرار داشت را در عرض 35 ثانیه مورد اصابت قرار داد.

استفادهکنندگان:

کشورهای مختلفی جزو استفادهکنندگان سیستم Crotale و یا Crotale NG هستند؛ که از جمله آنها میتوان به جمهوری اسلامی ایران، بحرین، مصر، فنلاند، فرانسه، یونان، کره جنوبی، عمان، مراکش، پاکستان، فیلیپین، امارات متحده عربی، عربستان سعودی و آفریقای جنوبی اشارهکرد.

این سامانه در ایران طی رزمایش مدافعان آسمان ولایت3 که در سال 1389 برگزار شد، با نام اف-ام-80 معرفی و آزمایش عملیاتی شد. آنطور که فرماندهان در مصاحبهها اعلام کردند این سامانه قبلاً وارد خدمت در نیروهای مسلح کشور شده بود، اما برای برخی بهسازیها از چرخه عملیاتی خارج شده و پس از به روزرسانی سامانه و افزودن تجهیزات جدید به بخشهای هدفیابی مجدداً و این بار با قدرت بالاتر به چرخه عملیاتی بازگشت.

ازجمله تغییرات اعمال شده در این سامانه افزوده شدن تجهیزات جدید هدفیابی و ردگیری الکترواپتیک و سامانههای لیزری مانند مسافتیاب لیرزی است. به کمک سامانههای اپتیکی امکان درگیری با اهداف کوچک بهبود یافته و بقاپذیری رزمی سامانه در شرایط جنگهای الکترونیک امروز بسیار بهتر میشود.

مسافتیاب لیزری نیز علاوه بر اینکه نشاندهنده وجود قابلیت ردگیری دقیق توسط رادار و سامانه اپتیکی است، با محاسبه مسافت دقیق هدف قابلیتهای بهتری به سامانه میدهد؛ که از آن جمله می توان به امکان تصمیمگیری برای بهترین زمان شلیک با توجه به مقدورات پروازی هدف و توانایی دینامیکی موشک موجود در سامانه اشاره کرد.