گروه اجتماعی دفاع‌پرس - سردار عزیزاله ملکی فرمانده انتظامی استان گیلان؛ جنگ نرم یا «Soft War-Media War» به گونه‌ای از نبرد اتلاق می‌شود که عمدتاً در حوزه رسانه‌ها صورت می‌گیرد و دگرگونی در هویت فرهنگی و الگو‌های رفتاری یک نظام سیاسی را به دنبال دارد؛ چرا که گستردگی فضای رسانه‌ای و همچنین پیچیدگی و سرعت تبادل اطلاعات در این محیط، قدرتی برای دشمن پدید می‌آورد تا بدون هرگونه جنگ نظامی به تدریج، بنیان‌های ارزشی کشور هدف را سست و آن را دچار فروپاشی نماید.
به طور کلی می‌توان گفت؛ در جنگ نرم، کشور متخاصم سعی دارد با هدف‌گذاری بر روی فرهنگ و ارزش‌های جامعه هدف به صورت غیرمستقیم، مردم یک جامعه را از پیشینه‌های فرهنگی و تمدن خویش دور سازد و با جایگزینی الگو‌های مورد نظر خود، مسخ فرهنگی را در جوامع هدف پدید آورد.
در طول ۳۰ سال گذشته، ما همواره شاهد جنگ نرم غرب به رهبری آمریکا علیه ایران بوده‌ایم، اما در دهه اخیر به دلیل ناکامی‌های پی‌درپی در جنگ‌های نظامی و اقتصادی، جنگ شناختی را به اوج خود رسانده است.
مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در بیانات خود، دفعات متعددی به موضوع جنگ نرم تأکید نموده و همواره آحاد مردم را به فهم و درک درست این جنگ فراخوانده‌اند. فرمانده کل قوا در مراسم سی و سومین سالگرد رحلت بنیان‌گذار انقلاب اسلامی (رحمه‌الله) به نقل از ایشان فرمودند؛ «دشمن با قلم با شما مبارزه می‌کند»، اما باید متوجه باشید که امروز، بحث قلم نیست، امروز بحث فضای مجازی است، بحث ماهواره است، جنگ روانی است؛ جنگ روانیِ همه‌گیر و همه‌جایی. نگذارید جنگ روانی دشمن در کشور تأثیر بگذارد.
تهدیدات جنگ نرم را می‌توان در سه حوزه فرهنگی، سیاسی و اجتماعی تقسیم‌بندی کرد.
تهدیدات فرهنگی، مهم‌ترین بعد تهدید در جنگ نرم است که در جریان آن، دشمن سعی دارد ارزش‌های یک جامعه نظیر ایثار، دشمن‌ستیزی، علم‌گرایی، صداقت و... را دست‌خوش تغییر قرار دهد؛ مقصود از تهدیدات سیاسی، تغییر نگرش و موضع‌گیری مردم یک جامعه در برابر حکومت و نهاد‌های سیاسی آن است و تهدیدات اجتماعی شامل اثرگذاری دشمنان بر هویت، انسجام، سرمایه انسانی، الگو‌های رفتاری و دلبستگی‌های ملی مردم یک جامعه خواهد شد.
از جمله روش‌هایی که دشمن به منظور نابودی منابع قدرت نرم و به حاشیه راندن ایران در مجامع بین‌المللی به کار می‌گیرد، می‌توان به جنگ رسانه‌ای (تأسیس رسانه‌های ویژه با اهداف تعریف‌شده و هدایت رسانه‌های موجود در سطح جهانی)، جنگ اطلاعاتی (تحریف روش‌های تصمیم‌گیری)، تهاجم فرهنگی (تسخیر مرز‌های فکری و فرهنگی با اثرات درازمدت) و براندازی نرم (تلاش برای تغییر حکومت در ایران با وعده آزادی، ثروت و...) اشاره کرد.
باید توجه داشت؛ امروزه به دلیل همه‌گیری فضای مجازی و گسترش رسانه‌های مدرن نظیر ماهواره‌ها، جنگ رسانه‌ای، بیش از سایر روش‌های جنگ نرم مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ این دسترسی گسترده به رسانه‌های ارتباطی، نسل جوان ما را در معرض گسترده‌ترین تهاجمات فرهنگی قرار می‌دهد و میزان نیازمندی آن‌ها به ارائه راهکار، حمایت‌های مضاعف و تبیین مسائل به دور از اندرزگویی را نیز دوچندان خواهد کرد.
دشمن در جنگ رسانه‌ای در تلاش است با تاکتیک‌های روانی، ترویج انواع گوناگون فساد و مشغول‌سازی جوانان به امور کم‌اهمیت، آن‌ها را از رسالت اصلی خود بازدارد و ضمن تخریب نیروی انسانی مؤثر کشور، جوانان کشور هدف را به عناصری بی‌تفاوت و بی‌اراده مبدل سازد.
مقصود از اجرای تاکتیک‌های روانی در فضای رسانه‌ها، انتشار مطالبی است که در قالب شایعه‌پراکنی، انسانیت‌زدایی و اهریمن‌سازی از دشمن، کلی‌گویی، ایجاد تفرقه و تضاد در نیرو‌های حریف، ارائه قطره‌چکانی واقعیت‌ها، سانسور، به کارگیری ادبیات سیاه‌نمایی، ترور شخصیتی مسئولان، تکرار اخبار بی‌ارزش و... صورت می‌پذیرد.
شایعه‌پراکنی، انتشار یک پیام جعلی در فضایی است که امکان دسترسی به اطلاعات موثق امکان‌پذیر نباشد. شایعه باید حول محوری قرار گیرد که برای مخاطبان، ارزشمند تلقی گردد. میزان نفوذ شایعات به درجه ابهام و اهمیت آن‌ها وابسته است. در واقع هر چقدر موضوع، مبهم‌تر و مهم‌تر باشند، میزان نفوذ آن در اذهان افزایش پیدا می‌کند.
در تاکتیک اهریمن‌سازی، دشمنان سعی می‌کنند با برچسب‌زنی صفات منفی نظیر دزد، قاتل، دروغگو و... جایگاه انسانی حریف را تنزل بخشند و حملات خود علیه حریف را توجیه سازند.
کلی‌گویی یا بی‌حس‌سازی مغزی، تاکتیکی است که در طی آن دشمن سعی می‌کند ذهن مخاطبان را درگیر هسته مرکزی پیام سازد و مخاطب بدون بررسی شواهد، قرائن و دلایل، نظر و پیام منتشر شده را بپذیرد.
ایجاد تفرقه و تضاد، موجب نابودی وحدت و ایجاد گسست در نیرو‌های حریف خواهد شد. این گسست‌ها در قومیت‌ها، جنسیت، مذاهب و... ملموس‌تر است.
با توجه به حجم گسترده تاکتیک‌های هوشمندانه‌ای که دشمن در نبرد شناختی از آن‌ها بهره می‌گیرد، القای روحیه یأس و ناامیدی نسبت به آینده، بزرگ‌نمایی مشکلات داخلی، اغراق در خصوص ویژگی‌های مثبت خارج از مرزها، ایجاد شکاف بین نسل‌ها، رواج فرهنگ‌های غربی مغایر با ارزش‌های خانواده ایرانی و در نهایت از بین بردن روحیه پیشرفت در جهت رشد کشور و نابودی قدرت تحلیل مسائل، توسط جوانان، تنها بخشی از آسیب‌هایی هستند که در جریان جنگ نرم متوجه این قشر حساس جامعه خواهد بود؛ بنابراین با در نظر گرفتن میزان باورپذیری اخبار و اطلاعات جعلی که به صورت دیجیتال یا الکترونیکی منتشر می‌شوند، توجه به صحت اطلاعات منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی و بررسی منبع اخبار، امر مهمی است که تمامی مخاطبان رسانه‌های ارتباطی بهویژه جوانان و نوجوانان که به نسبت، مدت زمان بیشتری از وقت خود را در فضای مجازی می‌گذرانند باید مدنظر قرار دهند.
به عبارت دیگر؛ در عصر امروز که دیگر محدودیت در دسترسی به اینترنت ممکن نیست، احساس مسئولیت نسبت به افزایش سواد رسانه‌ای، میزان صحت‌سنجی محتوای دریافت‌شده و مهارت تشخیص اخبار جعلی از واقعیت‌ها، یکی از مهم‌ترین وظایف کاربران برای استفاده از این فضای گسترده و پیچیده به شمار می‌رود.
حضرت علی (ع) در خطبه ۳۱ نهج‌البلاغه، قلب جوان را به زمینی خالی و آماده پاشیدن بذر تشبیه می‌کنند؛ بنابراین در جریان جنگ شناختی، خانواده، جامعه و مسئولان نیز وظایفی در خصوص جذب جوانان دارند تا از طریق حمایت‌های کافی و روشنگری‌های متناسب با نسل جوان، روحیه حق‌طلبی و وطن‌پرستی را در قلب و اذهان آن‌ها زنده و پویا سازند تا در کارزار جنگ نرم به تسخیر دشمن در نیاید.
با اشراف بر این موضوع که دشمنان در جنگ نرم به روشی بسیار خطرناک‌تر، پیچیده‌تر و کم‌هزینه‌تر سعی دارند بنیان‌های ارزشی ما را هجوم قرار داده و از سوی دیگر، فرهنگ مدنظر خود را جایگزین فرهنگ غنی ما سازند که آثار آن بسیار ماندگارتر و مخرب‌تر از جنگ سخت خواهد بود، می‌بایست همچون دوران هشت سال دفاع مقدس، اولویت کشور را مقابله و پیشرفت در صحنه نبرد شناختی قرار داد و تمامی نهاد‌ها در کنار مردم در این مهم مشارکت داشته باشند.
تقویت پایه‌های دینی جوانان در خانواده و آگاه کردن آن‌ها از خطرات انحراف، جلب اعتماد جوانان از طریق ارائه اطلاعات صحیح و مقتضی سن آن‌ها به منظور جایگزینی اخبار رسانه‌های بیگانه، رواج اخلاق‌مداری و ایمان در خانواده‌ها و نظارت بر رعایت آن در جامعه، ارائه برنامه‌های فرهنگی جذاب و سالم به دور از ترویج فرهنگ غربی راهکار‌هایی است که می‌تواند در پیشگیری از انحراف و مسخ فرهنگی و روانی جامعه هدف در برابر هجمه‌های سنگین شناختی دشمن مؤثر عمل کند.
انتهای پیام/ 241
