گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس ـ رحیم محمدی؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از بدو تاسیس تاکنون هر کجا که ورود کرده منشاء خدمات ارزنده‌ای بوده است؛ به‌عنوان مثال زمانی که در شهر‌های کشورمان شاهد اقدامات کور اعضای منافقین در ترور اقشار مختلف مردم بودیم یا زمانی که با جنگی ناخواسته و تحمیلی روبه‌رو شدیم و یا زمانی که بحث سازندگی کشور پیش آمد و یا زمانی که کشور درگیر بیماری همه‌گیری به نام کرونا شد؛ در تمام این زمان‌ها می‌توان حضور و نقش تاثیرگذار پاسداران انقلاب اسلامی را دید، زیرا این عزیزان متعهد شدند از انقلاب اسلامی پاسداری کنند و برای آنها فرقی ندارد در چه حوزه‌ای باشد.
پس به همین است که می‌بینیم و می‌شنویم که پاسداران انقلااب اسلامی در برخی حوزه‌های دانشی در لبه فناوری حرکت می‌کنند؛ به‌عنوان مثال تشخیص هویت ژنتیکی شهدا یکی از اقداماتی است که پاسداران انقلاب اسلامی آن را انجام می‌دهند تا بلکه چشم انتظاری خانواده شهدای گمنام پایان یابد.
لذا با توجه به این موضوع و اینکه در آستانه روز شهید گمنام و تشییع ۲۸۰ شهید گمنام در سالروز شهادت حضرت زهرا (س) قرار داریم، گفت‌وگویی را با دکتر «علی میری» مدیر مرکز ژنتیک نور دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) مجری شناسایی هویت شهدای گمنام انجام دادیم که در ادامه آمده است؛
دفاع‌پرس: یکی از اقدامات موثر در شناسایی پیکر شهدا، روند شناسایی «دی‌ان‌ای» است؛ در این رابطه توضیحی می‌دهید؟
مرکز جامع ژنتیک نور به صورت مستقیم در فرآیند تفحص شهدا دخالتی ندارد، زیرا تفحص پیکر‌های شهدای دوران دفاع مقدس با مسئولیت کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیرو‌های مسلح صورت می‌گیرد؛ بدین ترتیب که گروه‌های تفحص در مناطق عملیاتی دفاع مقدس حضور پیدا می‌کنند و با جستجو‌هایی که انجام می‌دهند پس از تفحص پیکر مطهر شهدا، برای شناسایی هویت آنها به این مرکز ارسال می‌شود.
امروز بواسطه اینکه سال‌ها از زمان شهادت رزمندگان در دفاع مقدس سپری شده، تقریبا تعداد اعظمی از این پیکر‌های مطهر برای تعیین هویت، نیاز به انجام آزمایش ژنتیک دارند؛ بنابراین دو تا کار مجزا برای شناسایی پیکر‌هایی که وارد این مرکز می‌شود، صورت می‌گیرد.
یکی اینکه پیکر‌ها بعد از اینکه وارد مرکز ما می‌شوند در کنار هم بررسی می‌شوند، چون ممکن است پیکر‌ها مخلوط با پیکر‌های دیگر باشد و بدین ترتیب همراه پیکر‌ها اجزایی از سایر شهدا هم وجود داشته باشد؛ لذا کارشناسان و متخصصان مرکز، پیکر‌ها را از این حیث با دقت بررسی و مشخص می‌کنند.
سپس از تک تک پیکر‌ها نمونه‌گیری صورت می‌گیرد تا نمونه‌ها وارد چرخه استخراج «دی‌ان‌ای» شوند؛ برای این کار از قسمت میانی بافت استخوان استفاده می‌شود؛ در مراحل آماده سازی نمونه و استخراج «دی‌ان‌ای» چنانچه کوچک‌ترین سهل‌انگاری انجام شود ممکن است، فرآیند آزمایش را چندین ماه به تاخیر بیندازد و این نشان می‌دهد حساسیت تعیین هویت ژنتیکی در رتبه بالایی قرار دارد.
بعد از اینکه نتایج نمونه‌گیری و استخراج «دی‌ان‌ای» مشخص شد، پروفایل ژنتیکی برای هر پیکر تهیه می‌شود؛ از طرف دیگر برای خانواده‌های جامعه هدف که خانواده معزز شهدای مفققودین هستند نیز با نمونه خونی که از آنها گرفته می‌شود، پروفایل ژنتیکی تهیه می‌شود.
وقتی این دو بانک پروفایل ژنتیکی تشکیل شد، مشخصات وارد سامانه‌ای به منظور تطبیق داده‌های به دست آمده می‌شود؛ البته برای به دست آوردن آزمایش «دی‌ان‌ای» خانواده‌ها، الویت‌ها به ترتیب با پدر و مادر، همسر و فرزند و خواهر و برادر است. حال چنانچه یکی از والدین در قید حیات باشد، نمونه از پدر یا مادری که در قید حیات است به همراه یک نفر یا دو نفر از خواهر یا برادر نمونه‌گیری انجام خواهد شد.
این روش مورد تایید همه آزمایشگاه‌های دنیا است؛ لذا ما هم بر اساس استاندارد‌های روز دنیا فعالیت‌های مربوط به شناسایی پیکر‌های شهدا را انجام می‌دهیم.
دفاع‌پرس: آزمایش دی‌ان‌ای که بر روی پیکر‌های شهدا انجام می‌دهید، چقدر متقن است؟
آزمایش‌های ژنتیک و دی‌ان‌ای که برای تعیین هویت ژنتیکی استفاده می‌شود از دقت بالایی برخوردار است، زیرا از همان کیت و موادی که در دنیا برای این موضوع وجود دارد، استفاده می‌کنیم؛ یعنی به صورت قطعی بدانید بالاتر از این روش‌هایی که در حوزه ژنتیک مورد استفاده قرار می‌گیرد، روش دیگری وجود ندارد.
دفاع‌پرس: تشکیل بانک ژنتیک خانواده شهدا را از چه زمانی آغاز شده است و اکنون چند درصد خانواده‌های شهدا دارای هویت ژنتیکی هستند؟
تشکیل بانک هویت ژنتیکی خانواده‌های شهدا را تقریباً از اواسط دهه ۸۰ شروع کردیم به نحوی که اکنون پس از گذشت سال‌ها از آن زمان و علی رغم همه تلاش‌هایی که در این رابطه صورت گرفته تا الان حدود ۷۰ درصد خانواده‌های شهدا نمونه‌گیری آنها انجام شده است؛ لذا چنانچه این خلاء ۳۰ درصدی را رفع کنیم به شناسایی بهتر شهدا کمک کردیم.
دفاع‌پرس: پیکر‌های شهدا از زمانی که به مجموعه شما تحویل داده می‌شود تا زمان ارائه تاییدیه هویت ژنتیکی آنها چقدر زمان می‌برد؟
این بستگی به تعداد نمونه پیکر‌های مطهر دارد یعنی اگر می‌خواهیم تنها یک نمونه را مورد شناسایی ژنتیکی قرار دهیم حداقل یک تا دو هفته زمان می‌برد؛ این هم در شرایطی است که پیکر در شرایط بد محیطی و آب و هوایی قرار نگرفته باشد یعنی چنانچه تعداد پیکر‌ها زیاد باشد یا پیکر‌ها در شرایط نامساعد محیطی قرار داشته کار شناسایی ژنتیکی آنها زمانبر خواهد شد.
دفاع‌پرس: تعدادی از پیکر‌های شهدا هستند که بدون آن که نمونه‌گیری «دی‌ان‌ای» و ژنتیکی بر آنها صورت گرفته باشد، در اقصی نقاط کشور به‌عنوان شهید گمنام دفن شدند؛ آیا امکانی برای تعیین هویت ژنتیکی آنها وجود دارد؟
این مرکز در موضوع مورد اشاره تصمیم‌گیر نیست، زیرا انجام این کار نیازمند تایید مراجع بالادستی است، اما اگر انجام آن به ما ابلاغ شود، این آمادگی وجود دارد تا برای همه شهدای گمنامی که مزارشان در مناطق مختلف کشور است، کار تعیین هویت ژنتیکی آنها را انجام دهیم.
دفاع‌پرس: از زمانی که این مرکز فعالیت خود را آغاز کرده تاکنون چه تعداد از شهدا را توانستید شناسایی کنید؟
تاکنون ۶۵۰ شهید بوسیله این مرکز مورد شناسایی قرار گرفتند.
دفاع‌پرس: اینجا سوالی مطرح می‌شود و آن اینکه چرا بعضا پیکری که در یکی از مناطق کشور با عنوان شهید گمنام دفن شده بعد از گذشت چند سال اعلام می‌شود که هویت آن مشخص شده است؟
بانک اطلاعات ژنتیکی خانواده شهدا به تدریج در حال تکمیل است؛ یعنی به محض اینکه پیکر شهیدی وارد این مرکز می‌شود، اقدامات لازم برای تعیین هویت ژنتیکی آن صورت می‌گیرد و بعد از اینکه پروفایل ژنتیکی آن مشخص شد چنانچه قبلا از خانواده شهید نمونه ژنتیکی در بانک اطلاعاتی ما وجود داشته باشد و با هم تطبیق پیدا کند، پیکر با هویت معلوم به خانواده تحویل داده می‌شود، اما چنانچه از خانواده شهید نمونه و اطلاعاتی ژنتیکی نداشته باشیم، پس از ذخیره سازی اطلاعات ژنتیکی نمونه شهید، پیکر با عنوان شهید گمنام دفن می‌شود.
حال ممکن است بعد از گذشت چند سال اطلاعات ژنتیکی خانواده شهیدی را به دست بیاوریم که بعد از وارد کردن به سامانه بانک اطلاعات ژنتیک شهدا، تطبیقی با یکی از شهدای گمنام بوجود آید؛ لذا چنانچه این شرایط حادث شود، شهید گمنامی که چند سال پیش در یکی از نقاط کشور دفن شده، هویت آن مشخص می‌شود.
دفاع‌پرس: آیا نمونه گیری ژنتیکی که از خانواده شهدا به دست می‌آورید فقط مختص به خانواده پاسداران دارد؟
خیر؛ هر رزمنده‌ای که در دفاع مقدس حضور داشته اعم از سپاهی، ارتشی، بسیجی، ژندارمی سابق و عضویت‌های مختلف، تعیین هویت ژنتیکی آنها در این مرکز صورت می‌گیرد به عبارت دیگر فعالیت‌هایی که در این مرکز انجام می‌شود شامل حال همه شهدای دوران دفاع مقدس می‌شود.
انتهای پیام/ 231
