به گزارش گروه اجتماعی دفاع پرس، ازدواج امری که دین مبین اسلام به جد به ضرورت وقوع آن تاکید دارد اما برای شکل گیری این امر بهتر است که دو سوی ماجرا یعنی دختر و پسر که قرار است عمری را در کنار یکدیگر باشند با رضایت و میل قلبی پا به زندگی مشترک بگذارنند.
در گذشته برخی از ازدواج ها بر اساس رسم و رسوماتی نانوشته صورت می گرفت که حتی در صورت عدم میل قلبی هریک از جوانان نیز باید انجام می شد و دختر و پسر صرفا به دلیل احترام به پدر و مادر خویش مجبور بودند زندگی را بدون وجود مهر و محبت آغاز کنند هرچند ماجرای ناراضی بودن دختر یا پسر در ازدواج های کنونی کمتر و به ندرت پیش می آید اما هنوز هم وجود دارد ازدواج هایی که به رغم وجود نداشتن میل و علاقه دو طرف به یکدیگر و یا دلایل مختلف اقتصادی ، اجتماعی و یا فرهنگی صورت می گیرد به همین دلیل در قانون در خصوص این افراد قوانینی وضع شده است .
*افرادی که از روی اکراه، به عقد نکاح فرد دیگری درمیآیند
به موجب ماده 202 قانون مدنی، اکراه به اعمالی گفته میشود که موثر در هر شخص با شعور بوده و او را نسبت به جان یا مال یا آبروی خود تهدید کند به نحوی که عادتا قابل تحمل نباشد.
یکی از انواع اکراه، اکراهی است که به درجه اجبار (سلب اراده و اختیار) برسد. در این صورت به علت فقدان قصد، عقد باطل است و رضایت بعدی نیز موجب تنفیذ عقد باطل نمیشود.
انتهای ماده 1070 قانون مدنی که میگوید: «مگر اینکه اکراه به درجهای بوده که عاقد فاقد قصد باشد» اشاره بر اینگونه اکراه دارد. چون طبق ماده 191 قانون مدنی، قصد از ارکان عقد است.
بر اساس ماده 206 قانون مدنی، هر گاه شخصی که تهدید شده است، بداند که تهدیدکننده نمیتواند تهدید خود را به موقع اجرا گذارد یا خود شخص مزبور قادر باشد که بدون مشقت، اکراه را از خود دفع کند و عقد را جاری نکند، آن شخص مکره (اکراه شده) محسوب نمیشود.
اگر کسی در نتیجه اضطرار، اقدام به معامله کند، مکره محسوب نشده و معامله اضطراری معتبر خواهد بود. (ماده 206 قانون مدنی) به عنوان مثال، اگر دختر برای رهایی از سختگیری خانواده، تن به ازدواج بدهد مکره محسوب نخواهد شد.
*رضایت زوجین شرط نفوذ و صحیح بودن عقد است
هرگاه فردی که مورد اکراه قرار گرفته، بعد از اینکه اکراه او از بین رفت، عقد را اجازه دهد این عقد نافذ و صحیح خواهد بود.
در صورتی که در عقد نکاح با نبود رضایت یکی از طرفین مواجه باشد ، بنابر مفهوم ماده 1070 قانون مدنی و اصول کلی جاری در عقود اکراهی، «نکاح» غیر نافذ است و باید منتظر بمانیم که آیا شخص اکراه شده بعد از زوال کراهت، برای نفوذ و اثر بخشیدن به اراده خود رضایت میدهد یعنی به اصطلاح آن را تنفیذ میکند یا اینکه راضی نشده و حاضر به برقراری رابطه نکاح نیست و بنابراین آن را رد میکند.
*آیا نکاح واقع شده با اکراه صحیح است؟
در سال های اخیر و با توجه به پیشرفتهای فکری و فرهنگی، شاید به تعداد انگشتان دست با این موضوع روبرو شویم که دو طرف در امر ازدواج بر اثر تهدید و اکراه به عقد یکدیگر در آمده اند اما آیا نکاح واقع شده صحیح است؟
در هیچ سیستم حقوقی، از اعمال خشونت و اکراه حمایت نشده و قانونگذار این امکان را فراهم کرده که شخص تهدیدشده بتواند برای سرنوشت عملی که از روی تهدید انجام داده است، تصمیم بگیرد؛ یعنی آن را قبول کرده یا رد کند.
در نظر قاضی و حقوقدان، نکاح اکراهی غیر نافذ است. اما اثبات اکراه ممکن است بنابر اوضاع و احوال، شهادت شهود و سایر ادله اثبات دعوی صورت گیرد و گاه به دلیل نبود ادله کافی، اثبات این امر بسیار دشوار است.به هر حال شخص تهدید شده میتواند حصول اثر نکاح را تنفیذ یا رد کند.
گفتنی است؛قانون رضایت طرفین را شرط نفوذ و صحیح بودن عقد دانسته است.
منبع :باشگاه خبرنگاران جوان
