گروه دفاعی امنیتی دفاع پرس- مقداد کامکار: نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سهشنبه هفته گذشته در اقدامی مقتدرانه 2 فروند شناور نظامی آمریکایی را که مجهز به سلاحهای سبک و نیمهسنگین بوده و بهصورت غیرقانونی وارد آبهای سرزمینی ایران شده بودند را به همراه 10 تفنگدار این نیرو در 3 مایلی جزیره فارسی توقیف کردند. این خبر به سرعت در صدر اخبار جهان قرار گرفت و موضوعات دیگر را تحتالشعاع خود قرار داد.
تفنگداران نیروی دریایی آمریکا که بر اساس چارت نظامی ارتش این کشور زیرمجموعه "فرماندهی نیروی رزمی اعزامی نیروی دریایی آمریکا" به شمار میروند و مسئولیتهایی همچون تأمین امنیت خطوط عبوری در آبهای ساحلی و کمعمق، حفاظت از تأسیسات ساحلی و مقابله با تهدیدات احتمالی در آبهای کمعمق را عهدهدار هستند، پس از ورود غیر قانونی به آبهای سرزمینی کشورمان، بدون کمترین مقاومتی دستگیر شده و در اختیار نیروی دریایی سپاه قرار گرفتند.
براساس شواهد و قرائن، ناو هواپیمابر «ترومن» به همراه یک جنگنده که در آبهای بینالمللی نزدیک محل توقیف شناورها حضور داشته، با نزدیک شدن به محل توقیف شناورهای آمریکایی حدود 40 دقیقه اقدامات تحریکآمیزی را بهمنظور وادار ساختن ایرانیان به آزادی این تفنگداران از خود بروز دادند؛ که با اقدام و اخطار به موقع نیروی دریایی سپاه، آرامش دوباره به منطقه بازمیگردد.
پس از این ماجرا بود که جان کری، وزیر خارجه آمریکا طی تماس تلفنی با محمدجواد ظریف، همتای ایرانی، ضمن پیگیری آخرین وضعیت ملوانان آمریکایی، خواهان آزادی آنها شد. ظریف در این تماس تلفنی نیز به همتای آمریکایی خود تأکید کرد که تفنگداران آمریکایی بهطور غیر قانونی وارد حریم آبهای سرزمینی ایران شدهاند و آمریکا باید از این بابت عذرخواهی کند.
نیروی دریایی سپاه یک روز بعد از دستگیری تفنگداران آمریکایی و انجام بررسیهای فنی و عملیاتی، در تعامل با مراجع ذیصلاح سیاسی و امنیت ملی کشور و مشخص شدن سهوی و غیر عمدی بودن ورود شناورهای رزمی آمریکا به آبهای جمهوری اسلامی ایران و همچنین اعلام عذرخواهی آنها؛ تصمیم به رهاسازی ملوانان آمریکایی میگیرد.
روابط عمومی سپاه پاسداران طی اطلاعیهای با تاکید بر اینکه "آمریکاییها متعهد شدند که دچار اشتباهات مجدد نشوند" آورده است: تفنگداران دریایی دستگیر شده، با نظارت شناورهای رزمی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آبهای بینالمللی رها شدند.
* اشتباه راهبردی با رویکرد ساده انگارانه به تجاوز دریایی آمریکا
اگرچه پس از بازجوییهای صورت گرفته و اعلام موضع برخی مقامات سیاسی و نظامی ایالات متحده، نقص فنی و اختلال در سیستم ناوبری عامل ورود غیرقانونی شناورهای آمریکایی به آبهای سرزمینی ایران عنوان شد، اما اگر بخواهیم مطالب عنوان شده را بدون بررسی دقیق ملاک عمل قرار دهیم، بیشتر با رویکردی سادهانگارانه به موضوع نگاه کرده و در ارزیابی استراتژی دشمن برای شناسایی و سنجش قدرت نظامی ایران در صحنه واقعی نبرد دچار اشتباه استراتژیک خواهیم شد.
* محاسبه عملیاتی گزینههای روی میز با ورود به آبهای سرزمینی ایران
دور از انتظار نیست که آمریکا در این روزها که شرایط حساسی بر مذاکرات هستهای و برجام حاکم است، بخواهد با ارزیابی توان دفاعی و روحیه رزمی و قدرت تسلیحاتی نیروهای مسلح ایران فصل تازهای از رفتارهای دوگانه را آغاز کند، و با سنگاندازیهای جدید گزینههای روی میزش را با محاسبات دقیق و عملیاتیتر مورد توجه قرار دهد.
اگر چه نیروی دریایی سپاه با برخورد به موقع و مقتدرانه، سیادت دریایی خود را در حفظ و حراست از حدود مرزی و آبهای سرزمینی به دشمنان نشان داد و طومار گزینههای روی میز را در هم پیچید، اما این نکته قابل اهمیت است که غیر از این روش، چگونه 10 تفنگدار آمریکایی میتوانستند یک روز را با نیروی دریایی سپاه پاسداران بگذرانند و از قدرت، صلابت و اقتدار آنان کسب اطلاع کنند؟
* ترسیم راهبرد دفاعی ایران در دوران پسا برجام/ سنجش اثربخشی توافق سیاسی و ارتباط دیپلماتیک با رابطه نظامی
با توجه به قرابت زمانی ورود غیرقانونی دو شناور آمریکایی به آبهای سرزمینی ایران با سرانجام مسئله برجام، دومین نکتهای که میتوان از این جریان استنباط کرد، سنجش حساسیتهای حسگرهای راهبرد دفاعی ایران از سوی آمریکا در شرایط مذاکره و پسابرجام است. به هر حال از بعد جنگ تحمیلی تاکنون نیروهای آمریکایی بهطور مستقیم با نیروهای مسلح ایران برخوردی نداشتند و این طرح میتوانست نحوه برخورد نیروهای مسلح را با تفنگداران آمریکایی در دورانی که نزدیک به دو سال از ارتباط دیپلماتیک دو کشور در عرصه هستهای میگذرد را ترسیم کند و محکی برای اجرای سیاستهای تمامیتخواهانه آمریکا در دوران پسابرجام در سطح منطقه باشد.
قایق های تندرو سپاه پاسداران
پاسخ کوبنده و قاطع سپاه پاسداران در این رابطه (صرف نظر از اینکه آیا این برخورد به لحاظ حقوقی میتوانست با ملایمت بیشتری صورت گیرد و ورود شناورهای آمریکایی را "عبور بی ضرر" تلقی کند، یا خیر) نشان از آن دارد که نیروهای مسلح ایران در راستای راهبردهای نظام و دکترین دفاعی کشور، و بدون چشمداشت به مذاکرات هستهای و توافق احتمالی، همچنان آمریکا را دشمن شماره یک ایران میدانند و حضور نیروی دریایی آمریکا را در منطقه همچون گذشته حضوری تنشزا و مخل امنیت تلقی میکنند؛ که در صورت عبور دشمن از خط قرمزهای تعیین شده، او باید هزینههای گزافی را بپردازد.
* عجز و ناتوانی؛ چهرهای واقعی که سپاه پاسداران از کماندوهای آمریکایی به جهان مخابره کرد/ تسلیحات اقتدارآور نیست
نیروی دریایی سپاه هنگامی که وضعیت را قرمز تشخیص داده و چهره تهدیدآمیزی از دشمن را در آبهای سرزمینی مشاهده میکند، با استحکام و اقتدار قابل توجهی خود را به منطقه تهدید رسانده و بدون در نظر گرفتن پرچم شناورهای متخاصم، آنان را توقیف میکند.
نکته دیگری که این جریان برای دشمن به همراه داشت، عدم تعیینکنندگی نام و نشان و آوازهی کشورها و قدرت تسلیحاتیشان در صحنه نبرد است. همانطوری که در تصاویر مشهود بود سربازان قدرتمندترین ارتش دنیا در برابر اقتدار، ایمان و صلابت چند پاسدار جوان، بدون هیچ مقاومتی اسلحههای خود را به زمین گذاشته، زانو زده و سر تسلیم فرود آوردند. حال آنکه سپاه پس از تشخیص سهوی بودن ورود آنان به منطقه، با رأفت و محبت اسلامی با آنها برخورد میکند.
مهمترین تجربهای که این مواجهه برای آمریکاییها به همراه داشت، این است که ایران از معدود کشورهایی است که معادلات بینالمللی و قدرت نظامی متخاصمان، حدود و ثغور خط قرمزهایش را مشخص نمیکند؛ بلکه در این اقلیم خطوط قرمز از پیش تعیین شده و برخورد متناسب با نوع و سطح تهدید بدون در نظر گرفتن قد و قامت کشور متخاصم انجام میگیرد.
قطعا آنچه از نحوه دستگیری تفنگداران آمریکایی به جهان مخابره شد با آنچه که تبلیغات گسترده رسانههای آمریکایی از قدرت و اقتدار آنان نشان میدهند بسیار متفاوت و دور از ذهن است.
* روایت سردار سلامی از دستگیری تفنگداران آمریکایی در آبهای سرزمینی ایران
جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران با اشاره به دستگیری تفنگداران آمریکایی در خلیجفارس خاطرنشان کرد: بعد از جنگ جهانی دوم هیچ کشوری در جهان نتوانسته بود یک نظامی آمریکایی را دستگیر کند؛ اما وقتی این نظامیان وارد آبهای ما شدند شناورهای کوچک ایرانی با تعداد نیروی کمتر مانند عقاب آنها را محاصره و دستگیر کردند و این 10 تفنگدار در مقابل پنج شش جوان پاسدار سر تسلیم فرود آوردند.
وی ادامه داد: آمریکاییها در ناو هواپیمابرشان که دارای 60 هواپیمای جنگی و 5 هزار نفر خدمه است دچار دستپاچگی شده و هول کرده بودند و پیدرپی هواپیماهای خود را به پرواز در میآوردند و ما صدای لرزان این ابرقدرت را میشنیدیم، و واحدهای شناور ما بلافاصله جزیره فارسی را پوشش دادند و تهدید کردند که اگر حرکت کوچکی از شما سربند پاسخ کوبندهای از ایران دریافت خواهید کرد.
جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اظهار داشت: این ملوانان پس از دستگیری گریه میکردند؛ اما مهربانی پاسداران ما باعث احساس آرامش آنان شد.
وی با اشاره به عذرخواهی مقامات آمریکایی تصریح کرد: آمریکاییها متواضعانه به اقتدار ما اقرار کردند و ما نیز به دلیل اینکه تشخیص دادیم این ملوانان غیر عمد وارد آبهای ایران شده بودند، آنها را آزاد کردیم و حتی سلاحهایشان را هم به آنها بازگرداندیم.
* پنتاگون: ملوانان آمریکایی رها شده توسط ایران آسیبی ندیدهاند
وزارت دفاع آمریکا پس از رهاسازی تفنگداران این کشور اعلام کرد که ملوانان آمریکایی که توسط ایران بازداشت شده و سپس رها شدند، آسیبی ندیدهاند.
طبق اعلان پنتاگون، 10 ملوان نیروی دریایی آمریکا پس از ترک ایران، به سلامت در اختیار آمریکا قرار گرفتند. همچنین هیچ نشانهای از اینکه ملوانان طی دوره بازداشت کوتاهمدت خود آسیبی دیده باشند، وجود ندارد. ملوانان جزیره «فارسی» را ساعت 08:43 صبح به وقت گرینویچ (12:13 دقیقه به وقت تهران) ترک کرده و نهایتا به ناو جنگی «رویورین کامند» که تحت فرماندهی آن عمل میکردند، بازگشتند. ملوان پس از آن به یک ناو هواپیمابر آمریکایی منتقل شدند و نهایتا به سوی بحرین، که محل عزیمت قایقهایشان بود، منتقل شدند. نیروی دریایی آمریکا شرایطی را که به حضور این ملوانان در آبهای سرزمینی ایران منجر شد، مورد بررسی قرار خواهد داد.
* ایران «کنوانسیون ژنو» را نقض نکرده است
پایگاه خبری «بریت بارت» از قول یک مقام دولت آمریکا گزارش داد که چگونگی رفتار ایران با تفنگداران بازداشت شده و پخش تصاویر مربوط به معذرتخواهی آنها نقض کنوانسیون ژنو(1949) نیست.
این مقام دولت آمریکا گفت که نحوه بازداشت تفنگداران آمریکایی و رفتار ایران با آنها، نقض کنوانسیون ژنو در ارتباط با زندانیان جنگی نبوده است. کنوانسیون ژنِو ( Convention of Genève) یا پیمان ژنو، پیمانی بشردوستانه است؛ که برای زمان جنگ و شرایط اشغال وضع شده است.
رسانههای آمریکایی در روزهای اخیر از پخش تصاویر بازداشت تفنگداران آمریکایی و پخش تصاویر مربوط به عذرخواهی یکی از آنها و همچنین پوشاندن حجاب به تفنگدار زن آمریکایی انتقاد کرده بودند.
* کری: با ملوانان آمریکایی بخوبی رفتار شد و از مقامات ایران قدردانی میکنم
"جان کری" وزیر امور خارجه آمریکا نیز پس از رهاسازی نظامیان این کشور گفت که ملوانانی که در آبهای ایران بازداشت شده بودند، آزاد شده و سالم هستند.
وزیر امور خارجه آمریکا در ادامه سخنانش گفت که من میخواهم از مقامات ایران برای پاسخ سریع قدردانی کنم.
وی اضافه کرد: با ملوانان ما به خوبی رفتار شد و برای آنها پتو و غذا فراهم شد. ما میتوانیم تصور کنیم که شرایط مشابه در سه یا چهار سال پیش چگونه میتوانست باشد.
وزیر امور خارجه آمریکا گفت: پس از آنکه درباره متوقف شدن کشتی آمریکایی در ایران آگاه شدیم نشستی را با "اشتون کارتر" وزیر دفاع داشتیم. چیزها میتواند در کسری از ثانیه تغییر کند.
* لس آنجلس تایمز: ایرانیان در محدوده حقوق خود عمل کردهاند
«لس آنجلس تایمز» در مطلبی با عنوان «آیا ایران با آمریکا بازی کرد؟» به موضوع بازداشت 10 تفنگدار دریایی آمریکایی و در نهایت رها کردن آنها توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پرداخت.
لس آنجلس تایمز نوشت: «تصور کنید دو شناور دریایی ایرانی وارد آبهای تحت کنترل آمریکا میشدند، آیا امریکاییها به ایرانیان سلام نظامی میدادند و ضمن تشکر از توقف آنها در این آبها، شاید با یک فنجان شکلات داغ از آنها پذیرایی میکردند و سپس به آنها میگفتند به مسیر خود ادامه دهید».
در این مطلب با اشاره به واکنشهای تند افرادی چون «ترامپ»، «جب بوش»، «مارکو روبیو» و دیگران تأکید شد: «ظاهرا تندروهای آمریکایی در چنین وضعیتی رفتار ملایم را عرف دانسته و هر چیز کمتر از آن را هتک حرمت و شاید دلیلی برای از بین بردن توافقنامههای بینالمللی میدانند».
روزنامه آمریکایی با به حق دانستن واکنش ایران در موضوع بازداشت 10 آمریکایی آمده است: «حقیقت این است که ایرانیان در محدوده حقوق خود عمل کرده و به آمریکاییها آسیبی نزدند و قضیه را سریع حل و فصل کردند».
