به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، امروز (دوشنبه، ۱۰ اردیبهشت) روز ملی خلیج فارس است، روزی که شاه عباس صفوی خلیج فارس را از استعمار پرتغال نجات داد و این روز در تقویم ملی جمهوری اسلامی ایران، روز ملی خلیج فارس نام گرفته است.
به همین مناسبت با «قاسم تبریزی» یکی از پژوهشگران تاریخ گفت‌وگویی کوتاه در مورد تاریخ خلیج فارس انجام گرفته است.
این محقق و پژوهشگر تاریخ در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس در مورد موقعیت سیاسی و اقتصادی خلیج فارس اظهار داشت: موقعیت سیاسی و اقتصادی خلیج فارس و دریای عمان از هر جهت برای غرب مهم بوده و این، مربوط به ۳۰۰ سال گذشته است. این منطقه ویژگی‌های خاصی دارد؛ لذا دولت‌های استعمارگر همواره در صدد تجاوز و اشغال این منطقه بودند.
وی افزود: انگلیسی‌ها برای تسلط بر منطقه با عنوان دوستی با ایران و مبارزه با پرتغالی‌ها وارد معامله شدند و پس از حذف آنها، نفوذ و سلطه درازمدت‌شان بر منطقه آغاز شد و بیش از ۲۵۰ سال به طول انجامید. آنها تا سال ۱۳۴۰ در منطقه به صورت کامل حضور داشتند. آنها در جنگ جهانی اول متوجه شدند که خلیج فارس برای کَشتی‌رانی و رفت و آمد به هند و آفریقا، بهترین موقعیت را داراست و به همین خاطر در بحرین پایگاهی برای خود دست و پا کردند.
تبریزی گفت: انگلیسی‌ها در دوره قبل از رضاخان تغییراتی روی حکام منطقه ایجاد کردند؛ حتی همین حکامی که در بحرین هستند، بحرینی نیستند؛ بلکه آنها را از عربستان (که آن موقع به آن نجد و حجاز می‌گفتند) آوردند. ما اسناد بسیاری در دوره رضاخان داریم که مردم منطقه برای سفر به بوشهر یا شیراز و اطراف باید گذرنامه همراه خود می‌بردند. اعتراضات زیادی به دولت و مجلس می‌شد، اما به آنها پاسخ داده نمی‌شد.
این پژوهشگر تاریخ در مورد روش استعمارگران افزود: از آنجایی که استعمار یکی از موفقیت‌های خود را چه در کشور و چه در سطح جهان اسلام و کشور‌های همجوار، ایجاد اختلاف، دشمنی و کینه می‌بیند، انگلستان در استعمار خود در منطقه، طرح تفرقه، اختلاف و درگیری را میان عرب و عجم، قبایل و مردم جزایر شروع کرد.
وی در مورد اولین کاربرد «خلیج عربی» اظهار داشت: اولین عنوان در مورد «خلیج عربی» را روزنامه «تایمز» به کار برد. این کار، زمینه اختلافی بود که اعراب حاشیه خلیج فارس ما را عجم و خود را عرب بدانند. عربستان، کویت و بحرین و برخی کشور‌های منطقه که به انگلیس وابسته بودند، این کینه و اختلافات را مطرح کردند.
این پژوهشگر تاریخ در مورد قدمت تاریخی نام «خلیج فارس» گفت: خلیج فارس قرن‌های قبل از اسلام هم به همین نام بود و نقشه‌های اروپا هم در سال ۱۶۰۰ آن را به همین نام به‌کار می‌بردند. من در نقشه‌ای که در سازمان اسناد ملی نگه‌داری می‌شود دیدم که «خلیج فارس» را به نام فارسی آن ثبت کرده‌اند و همچنین در نقشه‌های دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، وزارت امور خارجه و ارتش که بیشتر به زبان انگلیسی بودند، این مکان را به عنوان «خلیج فارس» مطرح می‌کردند و این قضیه به ۴۵۰ سال قبل بازمی‌گردد.
وی افزود: اگر به ایران باستان هم نگاه کنیم، یمن و عربستان نیز جزء ایران بودند. اینکه می‌گویند شاهنشاه دوره هخامنشی، دوره کورش یا دوره ساسانیان، منظورشان این بوده است که یک شاه در ایران بود و یک حاکم هم در یمن که زیر نظر شاه ایران فعالیت می‌کرد. نام «خلیج فارس» قدمت بالایی دارد و نام جعلی خلیج عربی با هدف اخلاف‌افکنی خلق شده است.
تبریزی ادامه داد: در دوره محمدرضا پهلوی، ما با سه مشکل روبه‌رو شدیم که یکی از آنها، جابجایی قدرت انگلیس و آمریکا بود. آمریکایی‌ها جای انگلیس را در منطقه گرفتند و در کویت، عربستان سعودی، شرکت آرامکو و خلیج فارس حضور یافته و فعالیت‌های خود را آغاز کردند.
این پژوهشگر تاریخ گفت: مورد بعدی بی‌لیاقتی دولت‌مردان پهلوی و بی‌توجهی آنها نسبت به بحرین (چهاردهمین استان ما در آن موقع) بود. «داریوش همایون» در سال ۱۳۴۵ نامه‌ای به امیرعباس هویدا در مورد بحرین نوشت که بحرین به درد ما نمی‌خورد و چرا روی حفظ آن پافشاری می‌کنیم؟ این‌ها نه ایرانی هستند، نه زبان فارسی بلدند و نه منفعت اقتصادی برای ما دارند. این سند در کتاب وزیر خاکستری که توسط مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر چاپ شده، وجود دارد.
وی اظهار داشت: آمریکایی‌ها نیز در این زمان شروع به برنامه‌ریزی کردند و یک روز در هتلی اعلام کردند که مردم بحرین می‌خواهند مستقل شوند و شاه هم روی آن حرفی نداشت. در هتلی صندوقی گذاشتند و اعلام کردند که مردم آمده و رأی داده‌اند. در مجلس شورای ملی به امیرعباس هویدا اعتراض کردند که بحرین دارد جدا می‌شود، اما توجه نکرد. این دیدگاه در کتاب «امیرعباس هویدا به روایت اسناد ساواک» آمده است و در گزارش مجلس شورای ملی هم ذکر شده. مسئله سوم عبارت است از اینکه آمریکایی‌ها ایران را حاکم سیاسی-نظامی منطقه کردند و به تعبیر سیاسیون آن موقع، شاه ژاندارم خلیج فارس شد.
تبریزی گفت: در دوران دفاع مقدس با توجه به موقعیت خلیج فارس و منطقه، آمریکایی‌ها، انگلیسی‌ها و غربی‌ها و آواکس‌های عربستانی به کمک عراق آمدند؛ لذا بیشتر کشتی‌هایی که حامل مواد غذایی برای ایران بود یا به سمت ایران می‌آمد، با حمایت آمریکا و انگلیس و عربستان سعودی هدف قرار می‌گرفت.
وی ادامه داد: امروز خلیج فارس از نظر اقتصادی و سیاسی و نظامی برای ما منطقه مهمی است؛ همانگونه که دوران دفاع مقدس مهم بود. حدود مرز آبی ما مشخص است و هیچ‌گاه نیروهای مسلح اجازه ورود آمریکایی‌ها، انگلیسی‌ها و غربی‌ها را به این منطقه ندادند؛ اگرچه آمریکا در همین منطقه مرتکب جنایت شد و هواپیمای مسافربری ما را هدف قرار داد.
این پژوهشگر تاریخ گفت: آنچه که ما به آن توجه می‌کنیم، اقتداری است که در منطقه داریم و باید هم داشته باشیم. دفاع از این اقتدار و منافع‌مان در همبستگی و همراهی با کشور‌های حوزه خلیج فارس است. ما با آنها درگیر نیستیم؛ بلکه درگیری ما با آمریکایی‌ها، انگلیسی‌ها و اسرائیلی‌ها است که در این سه، چهار سال اخیر سعی کردند که کشور‌های منطقه را به طرف خود بکشانند و روابطی با بحرین، امارات و عربستان سعودی دست و پا کنند. این حرکت برای ما خطر بالقوه است، اما بالفعل نخواهد بود، چون اعلام شده است که هر کدام از کشور‌های منطقه که به اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها پایگاه بدهند و از آنجا به ایران حمله‌ای صورت بگیرد، ما انتقام خود را می‌گیریم.
تبریزی اظهار داشت: اصل بر همزیستی مسالمت‌آمیز است و جمهوری اسلامی ضمن حراست از مرز‌های زمینی، هوایی و دریایی، حداکثر تلاش را در رابطه با همزیستی مسالمت‌آمیز از خود نشان می‌دهد.
انتهای پیام/ 118
