به گزارش گروه بینالملل دفاع پرس، «عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در یادداشتی در روزنامه رأی الیوم نوشت: تا ساعاتی دیر هنگام از عصر سه شنبه منتظر ماندیم تا بدانیم نقشه حضور معارضان سوری چیست، چه کسی موافق است و چه کسی تحریم میکند اما دود سفید به تأخیر افتاد به ویژه از صومعه ریاض زیرا نشست کمیته عالی ناظر بر انتخابات که ریاستش به عهده «ریاض حجاب»است در حالتی از سردرگمی و تردید به سر می برد این در حالی است که اخبار درباره موضع نهایی آن متناقض است.
نشستی که در چارچوب قطعنامه شورای امنیت برگزار خواهد شد انتظار می رود که روز جمعه آینده برگزار شود ولی در سایه این اختلافات و تهدیدات به تحریم توسط فلان یا بهمان گروه معارض یا فلان دولت یا بهمان دولت دشوار است که هر گونه موفقتی برای این نشست بلکه برای همه فرایند سیاسی پیش بینی کنیم.
«جان کری»وزیر خارجه آمریکا رک و پوست کنده و در تهدیدی آشکار به آقای حجاب اطلاع داد که در صورتی که معارضان مشارکت در نشست ژنو را نپذیرند و بر موضع مخالف شان برای تغییر هیأت مذاکره کننده شان یا اضافه کردن نامهای جدید به آن ادامه دهند، حمایت نظامی و سیاسی هم پیمانان و دوستان شان را از دست می دهند.
روسیه دیگر کشور بزرگی است که بر مشارکت سه گانه هم پیمانش در نشست اصرار دارد؛ سه گانهای که شامل گروه «مجلس دموکراتیک سوریه» به ریاست «هیثم مناع» حزب «اتحادیه دموکراتیک» کُرد به رهبری «صالح مسلم» و گروه «جبهه آزادیبخش و تغییر» به رهبری «قدری جمیل» می شود.
استفان دی میستورا فرستاده ویژه سازمان ملل در پرونده سوریه دعوت نامهها را فرستاد و توپ را در میدان همه انداخت. برخی منابع نزدیک به معارضان سوری در ژنو به روزنامه رأی الیوم گفتند که دعوتنامه به شخص آقای مسلم فرستاده نشد بلکه برای اعضای حزبش فرستاده شد تا از تهدید ترکیه به تحریم نشست اجتناب شود.
چندین استننتاج وجود دارد که می توان از خلال تحولات طی ساعتهای گذشته آنها را رصد کرد و همه این استنتاج ها می تواند نشان دهنده آینده همه عملیات مسالمت آمیز باشد.
نخست: یک هیأت مشترک وجود ندارد بلکه سه هیأت در نشست ژنو وجود دارد، اولی هیأت دولت سوریه، دومی هیأت معارضان کنفرانس ریاض و سومی هیأت هم پیمانان روسیه.
دوم: تغییراتی در ساختار کنفرانس ژنو قطعی است به ویژه در بند مربوط به دوره انتقالی و اختیارات دولتی که آن را هدایت می کند. همه نشانهها حکایت از آن دارد که رویکرد کنونی بر اساس تشکیل دولت وحدت ملی با حضور نمایندگانی از دولت و معارضان قرار دارد که کارش تغییر قانون اساسی و بسترسازی برای انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی است که در آنها «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه و حزب «بعث» شرکت میکنند.
سوم: در لحظه پایانی برای نجات فرایند سیاسی از فروپاشی معامله هایی صورت گرفت به طوری که روسیه از اصرارش بر مشارکت صالح مسلم رهبر حزب اتحادیه دموکراتیک در مقابل حذف «محمد علوش» نماینده گروه (تروریستی) جیش الاسلام و مذاکره کننده ارشد در هیأت ریاض عقب می نشیند یعنی حذف کردن یک نفر برای رضایت ترکیه در مقابل حذف کردن یکی دیگر برای راضی کردن روسیه و هم پیمانانش.
چهارم: این قطعی شده است که دو کشور بزرگ یعنی آمریکا و روسیه خودشان هستند که تصمیم می گیرند و هیأت ها فقط باید اطاعت کرده و اجرا کنند و همه حرف و حدیث ها درباره تصمیم مستقل چیزی جز توهمات نیست.
هرکسی اختلافهای روزافزون و حالت تشتتی که معارضان سوریه که توسط این دو قدرت بزرگ به رسمیت شناخته شده اند، را ببیند و دنبال کرده باشد به این نتیجه می رسد که مذاکرات ضروری و اصلی مذاکرات میان گروه های اصلی این معارضان است و نه میان معارضان و دولت سوریه. اگر این گروه ها نمی توانند یکدیگر را تحمل کنند و اعضای آنها نه با هم حرف می زنند و نه با همقطاران خود در گروهها و تجمع های دیگر هماهنگی ایجاد می کنند پس چگونه می خواهند با نظام حاکم بر سوریه گفت و گو کنند و چگونه می خواهند با آن همزیستی کنند؟
این دخالت های خارجی و تلاش قدرت های شرکت کننده در فرایند وین برای استفاده از«وتو» در انتخاب شخصیت های معارض، طی روزهای آینده بزرگتر از آن چیزی می شود که هست به ویژه وقتی کار به تعیین نخست وزیر و اعضای دولت از احزاب معارض برسد. دخالت ها بسیار خطرناک است و باعث می شود هر دولت وحدت ملی در گرو مسئولانی شود که در فرایند سیاسی وابسته به آمریکا و روسیه و کشورهای منطقه ای دیگر هستند.
مهمتر از همه اینها این است که هر دولت وحدت ملی که تشکیل شود اگر مقدر شد و تشکیل شد پوشش و ابزاری برای جنگی است که توسط ائتلاف آمریکایی و روسی جدید برای پاک سازی گروه های تروریستی به ویژه گروه های تروریستی جبهه النصره و داعش خواهد بود.
مین های زیاد و با قدرت انفجاری شدیدی در مسیر فرایند سیاسی قرار دارد که از دیدارهای وین بیرون آمده است و ما بر این باوریم که نشست روز جمعه نمی تواند هیچ کدام از آنها را خنثی کند و این نشست صرفا یک دیدار مانند چند دیدار گذشته است که ماده اخباری همراه با عکس برای رسانه های جمعی تامین می کند و فرصتی برای هیأت های معارضان و دولت برای خرید خواهد بود؛ همانند همه نشست های سابق ژنو.
دو گانه کری و لاوروف به دنبال به دست آوردن موفقیت دیپلماتیک هر چند ظاهری هستند و بر این باورند که گرد آوردن طرف های درگیر در یک هتل و مذاکرات غیرمستقیم نخستین گام برای شکستن یخ است اما چند بار این یخ شکسته می شود؟ و پس از آن قرار است چه اتفاقی بیفتد؟
