به گزارش خبرنگار بین‌الملل دفاع‌پرس، پس از هفته‌ها تظاهرات دانشجویی در بنگلادش که با خشونت همراه بود، نخست وزیر ۷۶ ساله به‌طور ناگهانی استعفا داد و از کشور گریخت. به‌دنبال استعفای خانم شیخ حَسینه مردم در خیابان‌های پایتخت به جشن و پایکوبی پرداختند؛ اما چرا این اتفاق رخ داد؟
از زمان استقلال بنگلادش از پاکستان به‌دنبال جنگ خونین در سال ۱۹۷۱، مطابق قانون ۳۰ درصد از مشاغل دولتی به‌عنوان سهمیه برای خانواده‌های بازماندگان جنگ اختصاص یافته است. دانشجویان بنگلادشی در ابتدا برای دستیابی به حق دسترسی عادلانه به مشاغل دولتی تظاهرات کردند. اما خشونت پلیس بنگلادش و کشته شدن ۳۰۰ نفر از معترضان، جرقه جنبش بزرگ‌تری را زد که در نهایت به برکناری نخست وزیر منجر شد. دادگاه عالی بنگلادش نیز دو هفته پیش از این، در اقدامی دیرهنگام تا حد زیادی به خواسته‌های دانشجویان درباره سهمیه‌ها تن داد، اما دیگر کار از کار گذشته بود.
در اوج تظاهرات اینترنت به‌طور کامل قطع بود. با این حال تصاویری منتشر شد که پلیس و اعضای شاخه دانشجویی حزب حاکم را حین شلیک گلوله و حمله با قمه به معترضان و زیر گرفتن آن‌ها با وسایل نقلیه نشان می‌داد. پلیس بنگلادش در جریان اعتراض‌های خیابانی ۱۱ هزار نفر را بازداشت کرد.
شیخ حسینه کیست؟
این پیرزن ۷۶ ساله باسابقه‌ترین نخست‌وزیر زن در جهان محسوب می‌شود. او یک بار از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ و سپس از سال ۲۰۰۹ تا کنون در راس قدرت حضور داشته است. خانم حسینه رهبری حزبی را بر عهده داشت که پدرش آن را پایه‌گذاری کرده بود. «شیخ مجیب الرحمان» رهبر جدایی‌طلبان پاکستان شرقی بود که به دنبال یک قیام مسلحانه در سال ۱۹۷۱ بنگلادش را تاسیس و نظام تک حزبی و سوسیالیستی را بر آن حاکم کرد، اما چهار سال بعد در یک سوءقصد کشته شد. پس از او دخترش حسینه رهبری حزب «عوامی لیگ» را بر عهده گرفت.
نخست‌وزیر مستعفی بنگلادش اگرچه در سال‌های اخیر گام‌های رو به جلویی را در رشد اقتصادی و به خصوص توسعه صنعت پوشاک برداشته بود، اما توزیع نابرابر ثروت، این احساس را به عموم مردم بنگلادش منتقل می‌کرد که منافع حاصل از توسعه اقتصادی صرفا به جیب طبقه ثروتمندان و نخبگان واریز می‌شود.
حکمرانی حانم حسینه همچنین با سطح بالا و روبه‌رشدی از اقتدارگرایی گره خورده بود. ظرف این سال‌ها بسیاری از مخالفان و منتقدان، به ویژه اعضای حزب ملی‌گرای بنگلادش و جماعت اسلامی مورد حمله قرار گرفته و دستگیر شدند. همچنین قتل‌های سیاسی بسیاری در بنگلادش رخ داد. آخرین انتخابات برگزار شده در بنگلادش توسط منتقدان تحریم شد و ادعا‌هایی مبنی بر تقلب در آن نیز به گوش رسید.
تولد خونین
استقلال بنگلادش از پاکستان در سال ۱۹۷۱ پس از یک جنگ تلخ و ۹ ماهه به دست آمد. طی این جنگ ۳ میلیون نفر کشته شدند و صد‌ها هزار زن مورد تجاوز جنسی قرار گرفتند. تولد خشونت‌آمیز این کشور هنوز نقش تفرقه‌انگیزی در سیاست بنگلادش ایفا می‌کند. حسینه و حزب عوامی لیگ خود را به‌عنوان محافظان میراث استقلال معرفی می‌کردند.
مدت‌هاست که شکاف تلخ و خشونت‌آمیزی بین عوامی لیگ و حزب اصلی مخالف BNP به رهبری «خالده ضیا» وجود دارد. او با «ضیاور رحمان»، بنیانگذار حزب و رئیس جمهوری که پس از ترور مجیب الرحمان در سال ۱۹۷۵ روی کار آمد، ازدواج کرده بود. هواداران ضیاور رحمان مدعی هستند که در واقع او بود که در آن زمان علیه نیرو‌های پاکستانی شورش کرد، نه شیخ مجیب الرحمان.
حسینه همچنین اغلب مخالفان و منتقدان را به هم‌دستی با پاکستان متهم می‌کرد. در جریان تظاهرات اخیر، او دانشجویان معترض را «رازکار» خطاب کرد و خشم آنان را برانگیخت. راکزار (خائن) اصطلاحی در ادبیات سیاسی بنگلادش است و به شبه نظامیان بنگالی اشاره دارد که از ارتش پاکستان حمایت می‌کردند.
لیگ عوامی و BNP پس از اینکه دموکراسی پس از یک دوره حکومت نظامی در دهه ۱۹۹۰ احیا شد، برای کسب قدرت با هم درگیر هستند. با این حال نقش‌آفرینی دانشجویان در اعتراضات اخیر امید‌ها را برای جایگزینی این چرخه معیوب افزایش داده است.
چه اتفاقی در راه است؟
هم اکنون ارتش بنگلادش کنترل اوضاع را در دست دارد. ژنرال «زمان» فرمانده ارتش اعلام کرده که تا زمان برگزاری انتخابات، دولت موقت تشکیل خواهد داد. او از معترضان خواسته است که به خانه‌های خود بازگردند و قول داده که درباره کشتار معترضان تحقیق کند.
رهبران جنبش دانشجویی بنگلادش قرار است با فرمانده ارتش دیدار و گفت‌وگو کنند. ژنرال «زمان» تاکید کرده برای برگزاری انتخابات آزاد در اسرع وقت با تمام احزاب به جز حزب عوامی لیگ وارد گفتگو خواهد شد.
بر اساس ویدئویی که در فیس بوک منتشر شده، رهبران جنبش دانشجویی خواستار تشکیل یک دولت جدید به رهبری «محمد یونس» برنده جایزه صلح نوبل هستند.
«ناهید اسلام» یکی از رهبران کلیدی جنبش دانشجویی، در ویدئویی خاطرنشان کرد: «ما دولتی را که تحت رهبری ارتش باشد نمی‌پذیریم. ما با محمد یونس گفتگو کرده‌ایم و او پذیرفته است که به دعوت ما این مسئولیت را بر عهده بگیرد».
انتهای پیام/ 944
