گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: با بهبود روابط دیپلماتیک بین اسرائیل و ترکیه، دو طرف در سال 1993 تصمیم به تأسیس شورای کسب‌وکار ترکیه-اسرائیل گرفتند تا به تقویت ارتباطات اقتصادی دو جانبه کمک کنند. فعالیت‌های این شورا بر روی فناوری اطلاعات، نوآوری، فناوری‌های پیشرفته، تجهیزات پزشکی، کشاورزی و غذا متمرکز بود.این شورا همچنین بازدیدهایی از هیأت‌های مشترک کسب‌وکار ترکیه و اسرائیل از جمهوری‌های آسیای مرکزی سازماندهی کرد تا به تشویق همکاری‌های مشترک در کشورهای ثالث بپردازد. در سال های اخیر تمرکز شورا بر پیشبرد همکاری در زمینه‌های فناوری، ساخت و ساز، انرژی و مالی بوده است.در حال حاضر از جمله مهم‌ترین حوزه‌های همکاری اقتصادی میان ترکیه و رژیم صهیونیستی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تجارت دوجانبه
ترکیه و اسرائیل از سال‌ها پیش روابط تجاری گسترده‌ای داشته‌اند. حتی در دوره‌هایی که روابط سیاسی آن‌ها تنش‌زا بوده، تجارت دوجانبه تحت تأثیر منفی قرار نگرفته است. ارزش تجارت میان دو طرف در دهه‌های اخیر به طور پیوسته افزایش یافته و ترکیه به یکی از شرکای تجاری اصلی اسرائیل تبدیل شده است.صادرات ترکیه به اسرائیل شامل محصولات کشاورزی، ماشین‌آلات، مواد شیمیایی و منسوجات می‌شود، در حالی که اسرائیل به ترکیه محصولاتی مانند فناوری‌های پیشرفته، تجهیزات الکترونیکی و محصولات شیمیایی صادر می‌کند.سال 2022 به‌عنوان یک نقطه عطف مهم در روابط تجاری بین دو طرف (ترکیه و اسرائیل) محسوب می‌شود. زیرا این سال با حجم تجارت بی‌سابقه و رتبه‌بندی ترکیه به‌عنوان چهارمین صادرکننده بزرگ به اسرائیل با 6.7 میلیارد دلار رقم خورد.زمینه‌های اصلی صادرات شامل آهن و فولاد به ارزش 1.2 میلیارد دلار، مواد شیمیایی به ارزش 670 میلیون دلار، خودروها به ارزش 545 میلیون دلار و موارد دیگر بود. شایان ذکر است که آهن ترکیه در صدر فهرست صادرات به بازار اسرائیل قرار دارد و 65 درصد از نیازهای فولادی اسرائیل را که در صنایع مختلف از جمله صنایع نظامی استفاده می‌شود، تأمین می‌کند. در همان سال، 17 شرکت ترکیه‌ای که در تولید و صادرات آهن و فولاد تخصص دارند، توافق‌نامه‌های همکاری با نزدیک به 400 شرکت اسرائیلی برای افزایش صادرات امضا کردند. در سال 2022، اسرائیل در فهرست صادرکنندگان به ترکیه در رتبه 29 قرار داشت و حجم صادرات آن به ترکیه 2.5 میلیارد دلار بود. صادرات اسرائیل به ترکیه شامل مواد شیمیایی، محصولات پلاستیکی نهایی، فرآورده‌های نفتی و موارد دیگر بود.
انرژی و همکاری‌های استراتژیک
علاوه بر روابط تجاری میان ترکیه و اسرائیل، یک ارتباط اقتصادی استراتژیک غیرمستقیم نیز بین آنکارا و تل‌آویو وجود دارد. به دلیل موقعیت جغرافیایی و ظرفیت‌های اقتصادی ترکیه، این کشور به‌عنوان یک راهرو انرژی مهم در منطقه محسوب می‌شود. 60 درصد از تأمین نفت اسرائیل از جمهوری آذربایجان و قزاقستان تأمین می‌شود و این نفت از طریق خاک و آب‌های سرزمینی ترکیه عبور می‌کند.به گزارش روزنامه اقتصادی اسرائیلی «The Marker»، این مزیت به اردوغان قدرتی می‌دهد تا در صورت لزوم، ضربه‌ای به اقتصاد اسرائیل وارد کند. همچنین، این جنبه از روابط اقتصادی بین ترکیه و اسرائیل را می‌توان به تمایلات ترکیه برای ساخت یک خط لوله گاز که گاز اسرائیل را از طریق ترکیه به اروپا منتقل کند، مرتبط دانست. دو طرف همچنین در زمینه اکتشاف گاز در حوضه شرقی دریای مدیترانه همکاری می‌کنند، در راستای مانورهای ترکیه که به منظور تقویت ادعاهای خود در مورد مرزهای دریایی‌اش انجام می‌دهد.با این اوصاف انرژی یکی از حوزه‌های مهم همکاری بین ترکیه و اسرائیل است. اسرائیل به دلیل منابع گاز طبیعی کشف شده در مدیترانه شرقی، به عنوان یک بازیگر مهم در حوزه انرژی در منطقه شناخته شده است. ترکیه که به عنوان یک مرکز ترانزیت انرژی در نظر گرفته می‌شود، به اسرائیل به چشم یک شریک بالقوه برای انتقال گاز طبیعی به اروپا نگاه می‌کند. مذاکراتی درباره احداث خطوط لوله انتقال گاز از اسرائیل به ترکیه و سپس به اروپا انجام شده است، هرچند که این پروژه‌ها به دلیل عوامل سیاسی و اقتصادی هنوز به سرانجام نرسیده‌اند؛ اما دو طرف امید زیادی به همکاری در این حوزه دارند.
گردشگری
گردشگری نیز یکی از بخش‌های مهم روابط اقتصادی دو طرف است. در ژوئيه 1992 به دنبال سفر وزير جهانگردى اسرائيل به تركيه، توافقنامه مهمى در اين مورد به امضاء رسيد كه براساس آن، طرفين تسهيلات زيادى را در زمينه مهاجرت و توريسم براى اتباع دو طرف در نظر گرفتند. يهوديان ترک‌تبار نيز با سفر به اسرائيل، نقش مهمى در معرفى پتانسيل‌هاى مختلف تركيه ايفا مىكنند. علاوه بر اين، اسرائيل قصد دارد از طريق اين صنعت، مقدمات سفر اتباع اسرائيلى را به كشورهاى منطقه و بالعكس فراهم كند. طبق برآورد كارشناسان، سفرهاى اتباع اسرائيلى به تركيه رشد چشمگيرى يافته و به منبع درآمدى براى تركيه تبديل شده است.در حال حاضر یکی از عمدهترين بخش همكاری‌هاى اقتصادى و تجارى تركيه و اسرائيل، بخش توريسم و جهانگردى است. به‌نحوی که هزاران گردشگر اسرائیلی هر ساله به ترکیه سفر می‌کنند و از تفریحگاه‌های ساحلی و جاذبه‌های توریستی این کشور بهره می‌برند. این امر نشان‌دهنده اهمیت ترکیه به‌عنوان یک مقصد توریستی محبوب برای اسرائیلی‌ها حتی با وجود نوسانات در روابط دیپلماتیک است.
كشاورزى
زيربناى اقتصاد تركيه بر كشاورزى و دامدارى استوار است؛ از اين رو، توسعه كشاورزى و مكانيزه كردن آن از اهداف اصلى تركيه است؛ به طورى كه با استفاده از دانش فنى مهندسان اسرائيلى تحولى مهم در كشاورزى اين كشور به وجود آمده است. اجراى پروژه گاب (Gab) به عنوان عظيمترين پروژه عمرانى و كشاورزى، نمونه‌ای از اقدامات دولت تركيه در اين بخش است. طرح توسعه جنوب شرق آناتولى نيز كه شامل پروژههاى بزرگ و كوچكى در زمينه آبرسانى، سدسازى، كشاورزى و بخش‌هاى عمرانى است، با استفاده از برنامه كشاورزى اسرائيلى، مبنى بر زمين كمتر، آب كمتر و توليد بيشتر، رونق اساسى يافته است. پروژه «ماناگادات» نيز از پروژههاى مهم آبرسانى است كه تركيه با كمک كارشناسان اسرائيلى درصدد تكميل آن برآمد.
همکاری‌های فناورانه و علمی
رژیم صهیونیستی به دلیل پیشرفت‌هایی که در زمینه فناوری‌های نوآورانه داشته، روابط گسترده‌ای با ترکیه در این زمینه ایجاد کرده است. شرکت‌های اسرائیلی و ترکیه ای در حوزه‌هایی مانند فناوری‌های کشاورزی، فناوری اطلاعات و بهداشت با یکدیگر همکاری می‌کنند.
جدایی اقتصاد از سیاست
افزون بر مواردی که عنوان شد، دو طرف در بخش‌های فرهنگی، آموزشی، علمی، حفظ محيط زيست، مبارزه با مواد مخدر، ارتباطات و بهداشت نیز با يكديگر تعامل و همكاری داشته‌اند. در سال‌های اخير تركيه و رژیم صهیونیستی تلاش كرده‌اند تا قوانين تجاری دست و پاگير بين خود را حذف كنند و تعرفه‌های گمركی را بردارند.تشويق و حمايت از سرمايه‌گذاری مالی، اجتناب از اخذ ماليات مضاعف و همكاریهای اقتصادی و علمی نيز از جمله بخش‌های ديگر همكاریهای مشترک دو طرف است. در مجموع، بايد گفت كه علاوه بر همكاریهای نظامی، همكاریهای غيرنظامی تركيه و رژیم صهیونیستی نيز گسترش می‌يابد و دو طرف پتانسيل‌های بسياری برای توسعه مناسبات اقتصادی دارند.با وجود همکاری‌های اقتصادی قوی، روابط سیاسی میان ترکیه و اسرائیل همواره با بحث‌هایی روبه‌رو بوده است. مواضع تند ترکیه در قبال مسئله فلسطین و انتقادهای علنی رجب طیب اردوغان از سیاست‌های اسرائیل، به‌ویژه در دوره‌هایی مانند جنگ غزه، باعث ایجاد تنش در روابط سیاسی شده است؛ اما این تنش‌های سیاسی معمولاً تأثیر محدودی بر روابط اقتصادی داشته و دو طرف توانسته‌اند همکاری‌های تجاری خود را حتی در شرایط دشوار حفظ کنند. بر این اساس، تحریم‌هایی که آنکارا علیه تل‌آویو وضع کرده، به‌طور جدی بر روابط تجاری بین ترکیه و اسرائیل تأثیر نگذاشته است. زیرا حزب عدالت و توسعه همچنان به رویکرد سنتی و عمل‌گرای خود در جداسازی اقتصاد از سیاست پایبند است. در کل، روابط اقتصادی ترکیه و اسرائیل نمایانگر یک الگوی پیچیده است که در آن منافع اقتصادی بر اختلافات سیاسی غلبه کرده و باعث ادامه همکاری‌های دو جانبه شده است.
انتهای پیام/
