به گزارش خبرنگار دفاعی امنیتی دفاع پرس، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، امروز در همایش «نقش جمهوری اسلامی در هندسه قدرت جهانی» با تقسیمبندی تاریخ معاصر ایران به «ایران دیروز»، «ایران امروز» و «ایران فردا» اظهار داشت: ایران دیروز به دوران رژیم پهلوی اول و دوم تا سرنگونی، و ایران امروز از تاریخ 22 بهمن 1357 تا به امروز که در واقع همان 37 سال حکومت اسلامی است را در بر میگیرد و ایران فردا به آینده متأثر از این دو دوره توجه دارد.
وی افزود: این سه دوره زمانی با توجه به شاخصههایی همچون ثبات داخلی، عوامل ثبات داخلی، جایگاه منطقهای، عوامل تشکیلدهنده جایگاه منطقهای، نقش جهانی، و مسائل فرهنگی و دینی و اقتصادی، این سه مدل قابل بررسی است.
دبیر شورای عالی امنیت ملی ادامه داد: مردم در دوره «ایران دیروز» هیچ نقشی در انتخاب حاکمان و خاندان سلطنتی نداشتند و سیستم موروثی، ولایتعهدی و خاندانی بود. مجلس شورای ملی، منهای برخی مسائل قضایی در حوزه سیاست داخلی و خارجی به واقع نقش قانونگذاری را نداشت.
شمخانی با بیان اینکه فرهنگ ملت ایران متأثر از دین است؛ به تبیین نقش این فرهنگ در «ایران دیروز» پرداخت و گفت: فرهنگ دینی ما در آن زمان در ظاهر و باطن هیچ نقشی را در حاکمیت ایفا نمیکرد و اثری از دین و دیانت در ابعاد حکومتی دیده نمیشد؛ به طوری که نماز خواندن در دانشگاه نوعی «اُمُلیزم» تلقی میشد.
وی یادآور شد: دستگاه اطلاعات و امنیت آن زمان یعنی ساواک، مدار اصلی تعیین نقشها و رویکردها در سیاست داخلی بود، و مردم هیچ جایگاهی در این رابطه نداشتند. سیاست و جایگاه منطقهای ما در آن دوران با رویکرد «ژاندارم منطقه» خود را نشان میداد و در واقع این جایگاه در ارتباط با «نیکسون» و «کارتر» معنی داشت؛ در حالی که جایگاه و نقش ما در سطح جهانی و افکار عمومی بهطور ماهوی جایگاه خاصی نبود.
دبیر شورای عالی امنیت ملی با اشاره به اقدامات اقتصادی محمدرضا پهلوی بیان کرد: محمدرضا مدعی بود که میخواهد با اصلاحات اقتصادی ایران را به تمدن بزرگ برساند و در راستای این ادعا ساختار اقتصادی، صنعتی و بانکی را پایهگذاری کرد؛ که بنده نمیخواهم درباره آن قضاوت کنم؛ اما باید بگویم برخی از مشکلات کنونی ما در حوزه اقتصاد به دلیل وجود همان ساختارهای اقتصادی غلط است.
شمخانی در ادامه با توجه به پارامترهای یاد شده، به بررسی ایران امروز (ایران سال 1357 تا 1394) پرداخت و گفت: مردم ما از بدو پیروزی انقلاب تاکنون بهطور مستقیم و غیر مستقیم، مسئولان و حاکمان خود را انتخاب میکنند؛ بهعنوان مثال هفتم اسفند ماه امسال انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان را در پیش داریم؛ که با رای مردم، این دو مجلس شکل میگیرند.
وی با اشاره به فرهنگ دینی و تأثیر آن بر حکومت اسلامی گفت: دین نقش اصلی را در اداره حکومت اسلامی ایفا میکند.
دبیر شورای عالی امنیت ملی درباره حضور و مشارکت مردم در عرصه سیاستهای داخلی گفت: حضور مردم از ارکان اصلی سیاست داخلی نظام است، و همانطور که میبینیم نظام هیچوقت به مردم نمیگوید که به حضور شما احتیاجی ندارد. و این جریان در روز قدس، 22 بهمن، تاسوعا، و هفته دفاع مقدس مشهود است.
شمخانی با بیان اینکه سیاست منطقهای کشورمان امروز مشخص است، افزود: به زعم کشورهای منطقه و فرامنطقه امروز ایران بهعنوان لنگر ثبات در منطقه مطرح است و همچون قلب تپنده در شکلگیری تحولات منطقه غرب آسیا که مهمترین و اثرگذارترین منطقه جهان است، نقشآفرینی میکند.
وی اضافه کرد: سیاست و جایگاه جهانی ما نیز بر خلاف گذشته، امروز مشخص است؛ اما متاسفانه در موضوع اقتصادی با کاستیهایی مواجهیم؛ زیرا نتوانستیم مشکلات معیشتی مردم را آنگونه که میخواستیم حل کنیم.
دبیر شورای عالی امنیت ملی در ادامه با طرح این سوال که چرا در حوزههای دفاعی امنیتی و سیاسی توانستیم قلههایی را فتح کنیم، اما در حوزه اقتصادی نتوانستیم به اهداف مورد نظر دست یابیم، گفت: البته این به معنای عدم توفیق در حوزه اقتصادی نیست و ما امروز می توانیم فهرستی از توفیقات اقتصادی را ترسیم کنیم.
شمخانی افزود: آبراهامیان در کتاب خود میگوید "ایران قرن بیستم با گاوآهن وارد تاریخ شد؛ اما با توان هستهای این قرن را سپری کرد و از آن خارج شد." امروز ما در زمینههای هستهای، نانو، توسعه انسانی، و علوم دانشبنیان حرفی برای گفتن داریم؛ اما واقعیت این است که در دشواریهای اقتصادی دچار چالش هستیم؛ که دلایلی را میتوان در این زمینه ترسیم کرد.
وی ادامه داد: به نظر من دلیل این ناکامی، عدم حضور نیروهای انقلابی در این عرصه بود؛ زیرا آنها به دلیل ضرورتهایی که احصاء شده بود، در حوزههایی دیگر حضور داشتند و یا اینکه دشمن با شناسایی آسیبپذیری حوزه اقتصادی ما بر روی آن تمرکز کرد، تا انقلاب اسلامی را از این طریق تحت فشار قرار دهد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی تصریح کرد: بالطبع یکی از چالشهای آینده ایران فردا همین مسئله اقتصادی است؛ که باید حل شود، و این امکانپذیر است؛ زیرا ما فهرستی از داشتههای مثبت و فهرستی از ایدههای قابل اجرا داریم که باید این دو را مدیریت کرده و در جهت نیل به اهداف چشمانداز سوق دهیم؛ که لازمه این کار انسجام و وحدت ملی است.
شمخانی با بیان اینکه امروز در حوزه اقتصادی برنامه متفاوتی را در دستور کار داریم و هم درد را میشناسیم و هم راهکارهای درمان و ابزار آن را در اختیار داریم، بیان کرد: در این رابطه با سه مشکل مواجهیم؛ اول ساختار اقتصادی، دوم سیاستهای اقتصادی و سوم مشکلات ناشی از تحریم. امروز مشکل تحریم حل شده است؛ اما دو مشکل دیگر هنوز وجود دارد؛ که ما روش حل این دو مشکل را تحت عنوان «اقتصاد مقاومتی» در دستور کار داریم و باید بر روی آن متمرکز شویم و آن را حل کنیم، و دولت نیز بهعنوان سکاندار این جریان، مطرح است.
وی اظهار داشت: اینکه امروز غالب نهادهای سیاسی، فرهنگی و صنعتی ما برای اجرای برنامههای خود با مشکلات بودجه و اعتبار مواجهند یکی دیگر از چالشهاست؛ که برای آن باید چارهاندیشی و نقش هرکدام از این نهادها را باید در تولید ثروت ترسیم کرد؛ اگرچه منابع محدود است، اما ما باید روند درخواست را تبدیل به روند میزان تأثیر در تولید ثروت کنیم.
دبیر شورای عالی امنیت ملی، مهمترین موضوع امنیت ملی در ایران آینده را مشکلات اقتصادی و معیشتی دانست و افزود: واقعیت این است که امروز در منطقهای زندگی می کنیم که در دورهای از تحولات شگرف و دگرگونکننده جهانی قرار دارد. به واقع در دوره انتظار به سرمیبریم؛ دورهای تلفیقیافته از بینظمی و بیثباتی که آبستن ظهور یک نظم جدید است؛ این دوران دوران گذار تاریخی، دوران گذار از تاریخی به تاریخ دیگر و به پایان رسیدن یک تاریخ است، و نه پایان موجودیت تاریخ.
شمخانی ادامه داد: این گذار تاریخی ممکن است موجب پیدایش طبقهای نوین شود و یا طلیعه تاریخی دیگری را به منصه ظهور برساند؛ اما واقعیت این است که آیا ما میتوانیم در این وضعیت تصویری هرچند مهآلود را از نظم نوین ارائه دهیم؛ آیا شواهد روشنی بر این گذار در دست داریم؛ آیا چشمانداز نظم جدید و جایگاه ما در آن قابل رؤیت است؛ آیا ظهور جنبشهای رادیکال در جهان اسلام، بازگشت به جاهلیت است یا خیزشی برای ظهور و احیای تمدن اسلامی؛ آیا جهان اسلام به سمت جنگ داخلی و فروپاشی پیش میرود و یا دارد مقدمات بیداری و رهایی را طی میکند؛ آیا این مسیر به زایش تمدن جدید اسلامی میانجامد؟ البته پاسخ این سوالات را کشمکش ارادهها و اراده غالب تعیین میکند.
وی عنوان کرد: نظم تاریخی یعنی وجود بنیانهای پولادینی که «اَبَر واقعیتها» را در خود حذف میکند. هر تاریخ و هر نظمی قوانین و ابر واقعیتهای خود را دارد. ثبت شدن قوانین و ابر واقعیتها که در دوران بینظمی حاکم خواهد شد مترادف با رهایی و آزادی اردهها و امکان خلق و زایش خلاقیتهاست.
دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت: تمدن غربی، نظام سرمایهداری، سلطه دو قطبی، ایدئولوژی لیبرالدموکراسی، حاکمیت مطلق دولت، برندگی مطلق ارتش، و جنگ بهعنوان گزینه قاطع، اینها همه ابرواقعیتهای تاریخ مدرن هستند؛ که امروز توسط موریانه تحول به میران زیادی پوک و تهی شدهاند.
شمخانی با بیان اینکه ظهور انقلاب اسلامی در نظام دو قطبی و پابرجایی آن تاکنون به معنای از کار افتادن نظام قانون سلطه است، افزود: بقای رژیم صدام و حمله آن به ایران جز از طریق ابتناء به قانون سرکوب قابل توضیح نبود؛ شکست آمریکا بهعنوان یک ابرقدرت و خروجش از عراق نیز به معنای فروپاشی سرکوب بود.
وی تصریح کرد: بی ارزشی زرادخانه هستهای آمریکا برای حل مصائب این کشور در مقابل مقاومت اسلامی در منطقه غرب آسیا شاهدی است بر فروپاشی قانون بازدارندگی هستهای در نظم قدیم. این که میگویند "در غرب آسیا جنگ راه حل نیست"، در حقیقت به معنای فروپاشی نظم مدرن قبلی مبتنی بر اینکه ارتش برندگی قاطع در حل مسائل دارد، است؛ یعنی جنگ گزینه تمامکننده نیست.
دبیر شورای عالی امنیت ملی ادامه داد: شکلگیری مذاکرات هستهای به معنای شکست سلطه در اعمال تحریم است. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی از درون نیز به معنای ترادف بقا با مهار کردن تهدید خارجی است.
شمخانی گفت: اینکه قدرت هستهای رژیم صهیونیستی در مقابل تمامی جهان عرب موازنه ایجاد میکرد، اما در جنگهای 33 روزه و 55 روزه شکست میخورَد این حکایت از به پایان رسیدن تاریخ دارد؛ بدین معنی که گردونه تاریخ در حال حرکت است و فصل جدیدی بر پایه "جاءالحق و زهق الباطل" در حال شکلگیری است.
وی اظهار داشت: لیبرالیسم، سکولاریسم، اصالت زور، اصالت ماده، اصالت سیستم، اصالت سرمایه، در حال انزوا است؛ اما آیا این مفهوم بدین معنی است که اصالت حق، اصالت معنویت، اصالت عدالت و اصالت انسان جایگزین آن میشود؟ قطعا هر تاریخ و هر نظمی حول محور یک سرمشق و مثالواره جدید شکل میگیرد؛ آیا ما بهعنوان جمهوری اسلامی و جامعه شیعی و احیاکننده دکترین مقاومت میتوانیم سرمشق نظم و تاریخ جدید باشیم؟ موضوع انقلابی بودن، پیشرو بودن، جهادی عمل کردن جبهه مقاومت در برابر خط ضد انقلاب و متحجر در این مفاهیم روشن میشود.
دبیر شورای عالی امنیت ملی تصریح کرد: رویارویی منطقهای جمهوری اسلامی به وضوح صحنه جدال و دست و پا زدن نظم قدیم برای بقا را نشان میدهد. طرفهای مقابل ما رفتنی هستند؛ چون جزئی از نظم در حال فروپاشیاند و امروز مسئله ما راندن آنها نیست؛ بلکه مسئله ما نهادسازی است.
شمخانی اضافه کرد: اگرچه امروز به دلیل تحرک جریان تکفیری و تشتت جهان اسلام، رژیم صهیونیستی فارغتر از هر زمانی در بعد امنیتی است؛ اما همان طور که میبینیم در عین حال مضطربتر و عصبیتر از هر زمان دیگری است؛ زیرا حس کرده که کتاب تاریخ منطقه در حال ورق خوردن است؛ اما در مقابل، جمهوری اسلامی با اینکه در معرض بیشترین فشارها قرار دارد، امیدوارتر از هر زمان دیگر است؛ برای اینکه حس کرده رویش و عروج یک نظم جدید مبتنی بر اصالت حق در حال شکلگیری است.
وی در پایان تأکید کرد: ما باید بیش از اینکه به فکر راندن دیگران باشیم، به فکر تثبیت اِلِمانها و مثالوارههایی باشیم که در پرتو آن مدعی پایهگذاری آن مولفهها هستیم؛ لذا از این جهت باید ساختارهای درونی را قدرت ببخشیم؛ زیرا یکی از مهمترین چالشهای آن، ساخت مسائل اقتصادی است.
