سرهنگ "عباس حسن نیا" مدیر کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان گلستان در گفتگوی اختصاصی با دفاع پرس استان گلستان به مناسبت سالروز عملیات خیبر، به تشریح این عملیات می پردازد:
عملیات خیبر در چه منطقه ای انجام گرفته و اقدامات مهندسی عمده این عملیات چه بوده است؟
عملیات خیبر در سوم اسفند ماه سال 1362 در منطقه شرق دجله و جزایر مجنون انجام گرفته است. این عملیات در منطقه هورالعظیم و هورالهویزه به اجرا در آمده که از غرب و جنوب بستان تا القرنه عراق به طول قریب به 100 کیلومتر و عرض 30 تا 40 کیلومتر یعنی با باتلاق های اطراف آن حدود 5000 کیلومتر مربع وسعت داشت، که در این گونه زمین ها، اجرای اقدامات مهندسی شرط اصلی پیروزی در عملیات محسوب می گردد. اقداماتی شامل جابهجایی نیرو و انتقال تجهیزات از آب، نصب پل، احداث جاده و همچنین رعایت این اصل که در عملیات نظامی پیوستگی نیروها باید وجود داشته باشد تا دسترسی به هدف حاصل گردد. برای این پیوستگی در منطقه باتلاقی و یا آبی و نیزار اقدامات مهندسی خاص اجتناب ناپذیر است، از طرفی عراق در زمان عملیات از مزیت برتری زرهی، تجهیزات و نیروی هوایی محسوسی برخوردار بود و رزمندگان اسلام برای برتری بر مزیت های دشمن می بایستی از خلاقیت و ابتکارات خود بخصوص در اقدامات مهندسی استفاده می کردند که از جمله آن احداث پل عظیم خیبر بوده است.
به پل عظیم خیبر اشاره شد. در این خصوص بیشتر توضیح بدهید.
رزمندگان اسلام برای حفظ مناطق تصرفی جزایر مجنون به پیوستگی نیروهای مستقر در جزیره با نیروهای اصلی در خاک کشورمان نیاز داشتند و از آنجاییکه عمق هور در قسمت های قایق رو بین 30 سانتی متر تا 2/5 متر بود، امکان تردد شناور سنگین به دلیل عمق کم، بر روی آب امکان پذیر نبود و حمل یک آمبولانس با یک وانت و حتی یک شبکه سوخت به جزیره یک پروژه بزرگ و زمان بر محسوب می شد. از طرفی حمل، بارگیری و تخلیه قایق ها در انتهای آبراهه ها در ساحل جزایر در واقع محل توقف و ازدحام قایق، نیرو، مجروحین، تدارکات، مهمات و خودروهای محدود موجود در جزایر و طبیعتا هدف ثابت بمباران هوایی و توپخانه ای دشمن بود و دشمن تصور می کرد که به همین دلیل بزودی رزمندگان اسلام جزایر را تخلیه و برای جلوگیری از خسارت بیشتر عقب نشینی می کنند. ولیکن رزمندگان اسلام در قسمت مهندسی جنگ با ابتکار ساخت پل خیبر توانسته اند جزایر را حفظ نمایند.
ساخت پل بی نظیر خیبر از کارخانه های اراک و تهران آغاز و به منطقه با رعایت ملاحظات حفاظتی منتقل گردید و در فاصله خشکی تا جزیره بطول 12 کیلومتر نصب شد. نصب پل به فاصله 6 کیلومتر در روی آب بود که با مشکلات کمتری انجام و به فاصله 6 کیلومتر دیگر در نیزارها بود که پس از قطع نی ها که کار بسیار دشورای بود به هم متصل شده اند. پل مذبور از حدود 5000 قطعه از طراده هایی به طول 5/2 متر و عرض 2 متر و ارتفاع 40 سانتی متر ساخته و در محل به هم وصل گردیدند. خودرو ها بر روی پل به عرض 3 متر با سرعت 20 الی 30 کیلومتر در ساعت تردد می کردند و گاها شبانه تا 400 خودروی تویوتا برای پشتیبانی یگان های مستقر در جزایر مجنون از روی آن تردد می نمودند.
ساخت پل مذبور جهانیان را شگفت زده کرده بود بطوریکه خبرگزاری فرانسه از قول مسئولین دولتی آمریکا گفته بود که دست یافتن ایرانی ها به پل قایقی با چنین طولی در تاریخ نظامی مدرن بی سابقه بوده است و این در حالی بود که آنها از طریق سامانه ها جاسوسی ماهواره ای و هوایی خود حتی نتوانسته بودند از کیفیت شناور بودن پل مطلع گردند و آن را قایقی توصیف نمودند.
از دیگر اقدامات بزرگ مهندسی این منطقه چه بوده است ؟
از اقدامات بزرگ دیگر مهندسی جنگ در این منطقه احداث جاده سیدالشهدا بود که توسط برادران جهاد سازندگی حدود 3 ماه در کنار پل خیبر و در زیر آتش دشمن زده شد و این در حالی بود که هواپیماهای عراقی مستقیما روی خودروهای مهندسی شلیک می کردند و هر شب در نوک جزیره جنوبی پاتک بود تا جزیره را پس بگیرند و از طرف دیگر هلی کوپترهای عراقی از فاصله نزدیک نیروهای مهندسی را مورد هدف قرار می دادند تا جاده ساخته نشود، اما وقتی جاده با تلاش و همت رزمندگان احداث گردید دشمن شکست را پذیرفت. البته پس از احداث جاده، دشمن سعی نمود با احداث کانال از هورالعظیم و افزودن آب به منطقه جاده را به زیر آب ببرد ولی رزمندگان مهندسی با ایجاد دو یگان پمپاژ آب و ایجاد کانال وسیع آب وارده از هورالعظیم را به دشت خوزستان هدایت و بهره برداری از جاده کماکان ادامه یافت و برای این اقدام از متخصصان دانشگاهی برای استفاده از تدبیر تخصصی شان استفاده گردید.
البته اقدامات مهندسی وسیع و گسترده ای در این عملیات و در این منطقه انجام گرفت که فقط به دو اقدام عمده اشاره شد.
از اقدامات شجاعانه مهندسی در این عملیات چه درسهایی می گیریم؟
عملیات های دفاع مقدس درسهای زیادی به ما می دهد که مختص دوران دفاع مقدس نبوده و بلکه در همه تاریخ می توانیم از آن بهره ببریم. رزمندگان در این عملیات در ابعاد مهندسی اقدامات شجاعانه ای را انجام داده اند که نشانگر نترسیدن از کارهای بزرگ و اقداماتی که برای اولین بار در جهان اجرایی می شد بوده و با تلاشی خلاقانه مزیت های دشمن را بی اثر کرده و در واقع با خلاقیت تهدید ها را تبدیل به فرصت کرده اند. از طرفی رزمندگان مهندسی جنگ بدون وابستگی به بیرون از مرزها و با اتکاء به توان داخلی پل شناوری به طول 12 کیلومتر را احداث و در شرایط جنگی نصب کردند و این درحالی بود که قبلا حداکثر توان برپایی پل های شناور آن هم ساخت روسیه در زمان صلح و در حدود 200 متر بوده است.
