به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، مسجد گوهرشاد مشهد یکی از باشکوه‌ترین جاذبه‌های مذهبی گردشگری این شهر مقدس است. می‌گوییم باشکوه چون قرار است در بازدید از این جاذبه مذهبی تاریخی محو تلفیقی بی‌نظیر از هنر و معماری ایرانی - اسلامی دوران تیموریان شوید که هر ساله به قدم مبارک زائرین امام مهربانی‌ها؛ علی بن موسی‌الرضا (ع) متبرک می‌شود. بنابراین اگر بلیط هواپیما خود را به مقصد مشهد رزرو کرده‌اید و در یک دستتان چمدان است و دست دیگرتان فهرستی از جاهای دیدنی مشهد یادتان باشد که بازدید از مسجد گوهرشاد را از قلم نیندازید!
این مطلب یک راهنما خلاصه و البته مفید و کاربردی درباره مسجد گوهرشاد مشهد است. با ما همراه باشید تا با هم به بررسی تاریخچه این مسجد، معماری، بخش‌های مختلف آن نظیر ایوان‌ها و شبستان‌ها بپردازیم.
مسجد گوهرشاد در قسمت جنوبی حرم امام رضا (ع)، صحن مسجد گوهرشاد قرار دارد. بازدید از این میراث فرهنگی مذهبی رایگان و مدت زمان بازدید بین ۱ الی ۲ ساعت زمان می‌برد.
نزدیک به ۶۰۰ سال پیش بانویی فرهیخته و متدین به نام گوهرشاد خانم که از زنان نامدار عصر تیموری بود دستور ساخت باشکوه‌ترین مسجد ایران را در جوار حرم امام رضا صادر می‌کند. واژه «باشکوه‌ترین» را به‌درستی به کار می‌بریم؛ چون این مسجد ساخت دستان هنرمند قوام‌الدین بن زین‌الدین شیرازی؛ معمار معروف عصر تیموریان است که طی ۳ سال یکی از مهم‌ترین آثار صنعت معماری ایران را خلق کرد.
از دیروز تا امروز این بنا در دوره‌های تاریخی متفاوت اتفاقات مختلفی نظیر جنگ و زلزله را به خود دیده که آخرین بار در دوران قاجار مرمت شده و آسیب‌های آن برطرف شده است.
تقارن گنبد لاجوردی این مسجد به همراه کاشی‌کاری‌های تزیینی آن نشان از به‌کارگیری تکنیک‌های گنبدسازی ایرانی در حرفه‌ای‌ترین شکل ممکن را دارد. ظرافتی که در ترکیب رنگ‌های آبی، فیروزه‌ای، زرد و سفید با نقوش پیچیده گلی، آرابسک ها و نقش‌های هندسی به کار گرفته شده تا نمادی از طبیعت بیکران خداوند باشد شگفت‌زده‌تان خواهد کرد. ساعت‌ها محو هنر متنی و بصری ای می‌شوید که به واسطه خوشنویسی‌های زیبا ثلث و کوفی توسط بایسنقر و امامی اصفهانی روی دیوارها و کتیبه‌ها خلق شده است.
مسجد گوهرشاد از ۱ صحن، ۴ ایوان، ۱ گنبد فیروزه‌ای، ۲ گلدسته زیبا و ۷ شبستان تشکیل شده است. این مسجد از جهات مختلف شما را به قسمت های متفاوتی از حرم به شرح زیر وصل می کند:
برای ورود به این مسجد می‌توانید از 8 در ورودی اقدام کنید:
گنبد مسجد گوهرشاد با سطح خارجی پوشیده از آجر لعاب‌دار و مزین به کتیبه ای با خط کوفی در بالای ایوان مقصوره جای گرفته است. در دو طرف این گنبد نیز دو مناره بلند از روی زمین بالا آمده و به شکل گلدسته در می‌آیند.
مسجد گوهرشاد ۴ ایوان با سردرهای بلند به شرح زیر دارد که به‌صورت قرینه در وسط چهار ضلع مجموعه مسجد قرار گرفته است:
بزرگ‌ترین و مشهورترین ایوان مسجد گوهرشاد ایوان مقصوره است که در ضلع جنوبی مسجد قرار دارد و قطعاً این شهرت به دلایل مشخصی است: اول اینکه منبر معروف مسجد گوهرشاد که به منبر صاحب‌الزمان شناخته می‌شود در این ایوان قرار دارد مراسم‌های مذهبی مهم نظیر قرائت خطبه‌ها و سخنرانی‌ها در این ایوان برگزار می‌شود. این منبر هنر دست هنرمندان ایرانی در منبت‌کاری و قلم زنی را به‌خوبی به تصویر می‌کشد. دومین دلیل هم این است که این ایوان شما را مستقیماً به نمازخانه اصلی مسجد می‌رساند و سومین هم وجود محرابی زیبا در انتها این ایوان است که تماماً از مرمر ساخته شده و هنر خطاطی بایسنقر (نوه گوهرشاد و از بهترین خوشنویسان خط ثلث) را می‌توانید در آن ببینید.
ایوان ساده یا ایوان شمالی به قرینه مقابل ایوان مقصوره قرار گرفته است. از قسمت‌های مهمی که به این ایوان متصل هستند می‌توانیم به رواق دارالسیاده، دفتر پاسخگویی به مسائل شرعی، نذورات و راهرو کفشداری ۱۱ و ۱۲ اشاره کنیم. همچنین در این ایوان دو راهرو به قرینه وجود دارد که ورودی به حرم و کفشداری و ورودی مخصوص جانبازان است.
دقت کنید که ایوان شمالی مسجد گوهرشاد محل عبادت و ویژه ورود آقایان است. در بازدید از این ایوان کتیبه‌های معرق با خطاطی زیبای محمدرضا امامی اصفهانی را خواهید دید.
این ایوان شما را به رواق امام خمینی وصل می‌کند. ۳ طاق در داخل ایوان و شمال و جنوبش به همراه نوشته‌هایی به خط کوفی در پیشانی ایوان و پایه و پیشانی محراب از زیبایی‌های این ایوان هستند. ۲ تا از امکاناتی که در این ایوان برای زائرین امام رضا وجود دارد دفتر نگهبانی صحن گوهرشاد است که در سمت جنوبی داخل ایوان و به قرینه در راهرو متصل به شبستان گرم قرار دارد و دیگری اتاق اورژانس (درمان و بهداشت) است که در ضلع جنوبی واقع شده است.
درگذشته به‌خاطر وجود کانال عبور آب به داخل مسجد در زیر این ایوان به آن ایوان آب می‌گفتند. این ایوان شما را به بست شیخ بهائی متصل می‌کند. در این ایوان می‌توانید زیبایی‌های خط بنائی را با نوشته‌هایی از قران کریم ببینید.
مسجد گوهرشاد دارای ۷ شبستان در اطراف صحن است که محلی برای برگزاری جلسات قران، آموزش، سخنرانی، وعظ و تدریس علوم قرآنی و دینی و مراسم جشن و عزاداری و اعتکاف و نماز جماعت و مراسم دعای کمیل، ندبه و توسل است. در شبستان‌ها هم علاوه بر لذت زیارت و راز و نیاز قرار است از تماشا هنر دست معماران ایرانی که با استفاده از کاشی‌کاری‌های معرق، گچ‌بری‌های پیچیده و نقوش هندسی در جای‌جای شبستان‌ها به تصویر کشیده شده است لذت ببرید.
|
ردیف |
شبستان |
مکان |
دسترسی |
توضیحات |
|
1 |
شبستان گرم |
بین ایوان شرقی و ضلع شمالی مسجد |
رواق متصل به صحن آزادی |
این شبستان محل عبادت آقایان است. |
|
2 |
شبستان سبزواری |
جنوب ایوان شرقی |
از شرق به رواق امام خمینی از شمال به ایوان شرقی از غرب به صحن مجسد |
|
|
3 |
شبستان تبریزی |
ضلع جنوبی مسجد |
رواق امام خمینی ایوان مقصوره |
|
|
4 |
شبستان نهاوندی |
ضلع جنوبی مسجد |
دیوان مقصوره بست شیخ بهاالدین عاملی صحن قدس |
|
|
5 |
شبستان میلانی |
قسمت غربی مسجد |
ایوان غربی بست شیخ بهاالدین |
|
|
6 |
شبستان نجف آبادی |
قسمت غربی مسجد |
ایوان غربی راهرو متصل به کفشداری 13 و 14 |
|
|
7 |
شبستان علوی |
قسمت شمالی |
رواق دارالسیاده مدرسه پریزاد |
انتهای پیام/
