گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس- محمد زرچینی؛ چند سالی است که منطقه قفقاز جنوبی دچار تحولات گسترده‌ای شده و در این منطقه رخداد‌های گوناگونی از سال ۲۰۲۰ تاکنون واقع شده است. قفقاز جنوبی یک منطقه راهبردی است که در آن، کشور‌های مختلفی از جمله ایران، روسیه، ترکیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان نقش‌آفرینی می‌کنند و هدف هرکدام از این کشورها، حفظ منافع ملی خودشان است.
جمهوری اسلامی ایران نیز با حضور جدی در منطقه قفقاز جنوبی تلاش کرده است تا منافع کشورمان را هم از جنبه اقتصادی و هم از جنبه ژئوپلتیک تأمین کند و در این زمینه، نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران نیز نقش مهمی را ایفا کرده‌اند.
اگر بخواهیم به منطقه قفقاز جنوبی نگاهی بیاندازیم به دو موضوع مهم برمی‌خوریم؛ یکی از این موضوعات مسئله «قره‌باغ» بود که در سال ۲۰۲۰ با ایفای نقش ارتش ترکیه و جمهوری آذربایجان این منطقه مجدداً به کنترل جمهوری آذربایجان درآمد.
موضوع دوم که کاملاً به موضوع اول وابسته شده، کریدور «زنگزور» است که در آن تعدادی از کشور‌های دارای منفعت با همراهی کشور‌های غربی خصوصاً ایالات متحده آمریکا و کشور‌های عضو پیمان آتلانتیک شمالی به دنبال این هستند تا با این کریدور ترانزیتی موجب برهم زدن مرز‌های مشترک ایران و ارمنستان شده و یک هاب یا یک منطقه ویژه اقتصادی ایجاد کنند تا از این طریق، منافع خود را تأمین و مرز زمینی ایران به اروپا را نیز قطع کنند.
امیر سرتیپ «عزیز نصیرزاده» وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران در این زمینه می‌گوید: مرز مشترک ایران و ارمنستان، راه ارتباطی تاریخی دو ملت است و تهران اجازه هیچ‌گونه دست‌اندازی به این مرز را نخواهد داد.
وی با اشاره به اهمیت ثبات مرز‌های مشترک بین کشورها خصوصاً جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان می‌افزاید: حفظ تمامیت ارضی و ثبات مرز‌های منطقه از اصول تغییرناپذیر سیاست ایران است.
مهم‌ترین نکته این است که آمریکا و رژیم صهیونیستی تلاش می‌کنند تا اتصال ترانزیت کالا‌های شرق و غرب را از این کریدور ایجاد کنند و این موضوع به ضرر ایران خواهد بود.
«علی اکبر ولایتی» مشاور رهبر معظم انقلاب اسلامی در این زمینه می‌گوید: مخالفت جمهوری اسلامی ایران با بازگشایی کریدور زنگزور به این دلیل بود که غرب با طراحی آمریکا در پوسته ناتو به بهانه اینکه می‌خواهد حمل و نقل شرق و غرب را از طریق آذربایجان و دریای خزر و آسیای مرکزی برقرار کند و فقط ایران بود که با درایت مقام معظم رهبری متوجه عمق این توطئه شد و برعکس غربی‌ها که قصد خیری ندارند، جمهوری اسلامی ایران واقعاً منافع و خیر برادران آذربایجانی خود را می‌خواهد.
سوال اینجاست که آیا کریدور «زنگزور» منافع ایران را نیز تأمین می‌کند؟ پاسخ سوال منفی است؛ چرا که وجود این کریدور دقیقاً مرز‌های شمالی ایران را با تغییرات جدی مواجه می‌کند و این موضوع برای ترانزیت کالا‌ها و محصولات راهبردی ایران ایجاد مشکل جدی خواهد کرد. تحلیلگران نظامی و سیاسی معتقدند که ایجاد کریدور زنگزور، کشور را از نظر ژئوپلتیک دچار خفگی می‌کند و تمام ظرفیت‌های جغرافیایی ایران در شمال و شمال غرب دچار انسداد خواهد شد؛ همچنین این کریدور ممکن است انزوای ایران را در منطقه قفقاز رقم بزند که اتفاق دردناکی خواهد بود.
«شعیب بهمن» کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌و‌گو با دفاع‌پرس در این زمینه می‌گوید: کریدور «زنگزور» اساساً می‌تواند با تخلیه ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی، ایران را در فاز خفگی ژئوپلیتیکی در مناطق شمالی و شمال غربی خود وارد کند و در مسیر‌های دسترسی کشورمان به اروپا تأثیرات قابل توجهی بگذارد.
وی می‌افزاید: طرح این نوع مسائل و موضوعات نشان می‌دهد که در بطن پروژه‌هایی مثل کریدور «زنگزور» طرح‌ها و پروژه‌های کلان‌تر و بزرگ‌تری نهفته است و در آینده هم می‌تواند حتی برای تمامیت ارضی ایران چالش‌هایی را به وجود بیاورد.
برای مثال در گذشته کامیون‌دارانی که از مرز‌های مشترک شمالی ایران به اروپا کالا‌ها را ترانزیت می‌کردند از معطلی‌های به وجود آمده شکایت بسیاری داشتند؛ لذا لزوم توجه به این موضوع حائز اهمیت خواهد بود. به نظر می‌رسد در یکی دو سال اخیر ایران و جمهوری آذربایجان در خصوص احترام متقابل به مرز‌های یکدیگر به تفاهمات خوبی رسیده‌اند و همین موضوع منجر شده تا همکاری‌های سیاسی و نظامی دو کشور هم افزایش چشمگیری داشته باشد؛ برای مثال، برگزاری رزمایش‌های یکی دو سال اخیر بین ایران و جمهوری آذربایجان توطئه‌های دشمنان را بی‌ثمر کرده است؛ چرا که این سلسله رزمایش‌ها نشان از عمق دوستی و برادری دو طرف و تحکیم روابط «تهران-باکو» خواهد بود.
«علی اکبر ولایتی» مشاور مقام معظم رهبری در این زمینه می‌گوید: رزمایش‌های ایران و جمهوری آذربایجان منجر به تحکیم روابط برادرانه دو کشور خواهد شد.
به نظر می‌رسد که رزمایش‌های مشترک ایران و آذربایجان در سال‌های بعد هم بهصورت گردشی ادامه یابد؛ چون این برنامه در دو سال گذشته موجب رفع بسیاری از سوءتفاهمات در روابط برادرانه فی‌مابین شده و این مسیر همچنان ادامه خواهد داشت.
انتهای پیام/ 281
