از عرفه تا قربان؛ سفری از بندگی تا رهایی

به گزارش خبرنگار دفاع‌پرس از بندرعباس، روز عرفه، فرصتی استثنایی در میان روزهای سال است؛ فرصتی که در آن، درهای آسمان به‌روی بندگان گشوده می‌شود و انسان، بیش از هر زمان دیگر، به مقام قرب الهی نزدیک می‌شود. این روز، نه‌تنها یکی از مهم‌ترین ایام در تقویم عبادی مسلمانان است، بلکه نماد ژرف‌ترین مفاهیم توحیدی، توبه، معرفت، بندگی و بازگشت به سرچشمه فطرت انسانی است.

در روایات، عرفه «عید گنهکاران» خوانده شده؛ عیدی که نیازی به جشن ظاهری ندارد، چرا که شادی آن در درون دل‌هایی است که آمرزش را می‌طلبند و از خدای خویش مهر و مغفرت را می‌جویند. عرفه روز دعاست، روز مناجات، روزی که حاجیان در صحرای عرفات در دریای اشک و استغفار غرق می‌شوند و دیگران در سراسر جهان اسلام با دل‌هایی همدل و چشم‌هایی خیس، دعای امام حسین(ع) و دعای عرفه امام سجاد(ع) را زمزمه می‌کنند.

در عرفه، مؤمنان به درگاه ربوبی روی می‌آورند تا سنگینی بار غفلت را بر زمین گذارند و در مسیر «خودسازی» گام بردارند. عرفه، مقدمه‌ای است بر قربانی کردن خویشتن، بر شکستن نفس، و رسیدن به اخلاص محض.

فردا، عید قربان است؛ عیدی برخاسته از بلندای ایمان و عظمت ایثار. روزی که خاطره‌ی تسلیم مطلق حضرت ابراهیم(ع) در برابر فرمان الهی و پذیرش عاشقانه حضرت اسماعیل(ع) جاودانه شده است. این روز، عید بندگان پاک‌بازی است که آماده‌اند هر آنچه دارند ـ حتی عزیزترینشان ـ را در راه خدا فدا کنند. قربان، تجلی گاه عرفان ابراهیمی و سرفصل تازه‌ای برای انسان مؤمن است که معنای بندگی را در عمل تجربه کرده و اکنون با قربانی‌کردن تمنیات نفسانی، به بالاترین درجات عبودیت می‌رسد.

در دنیایی که هیاهوی مادی‌گرایی و خودمحوری، انسان را از مسیر فطرت دور ساخته، عرفه و قربان همچون دو چراغ راه، ما را به خویشتن حقیقی‌مان بازمی‌گردانند. عرفه، زمان شناخت خویش در آینه‌ی الهی است و قربان، مجال اثبات این شناخت در میدان عمل. در این میان، آن‌چه بیش از همه اهمیت دارد، احیای روحیه اخلاص، ایثار، و مسئولیت‌پذیری اجتماعی است.

جامعه‌ای که در عرفه به تفکر بنشیند و در قربان به عمل برخیزد، جامعه‌ای استوارتر، مهربان‌تر و معنوی‌تر خواهد شد. در چنین جامعه‌ای، فردگرایی جایش را به ایثار می‌دهد و دل‌ها به‌جای رقابت، به همدلی خواهند رسید. چه نیکوست اگر روز عرفه، روز محاسبه نفس ما شود و عید قربان، روزی برای قطع دلبستگی‌های ناسالم و فداکاری برای انسانیت.

در این روزهای عزیز، بیاییم هر کدام «اسماعیل»‌های نفسانی‌مان را بشناسیم و با توکل بر خدا، آن‌ها را قربانی کنیم تا مسیر کمال و تعالی‌مان هموارتر گردد. عرفه و قربان، تنها مناسبت‌های عبادی نیستند، بلکه فرصتی برای بازآفرینی معنوی و اجتماعی‌اند؛ دعوتی برای بازگشت به نور، به حقیقت، به خدا.

یادداشت به قلم: حجت‌الاسلام اسحق فاضلی‌پور، رئیس اداره تبلیغات اسلامی بندرعباس