از نیمکت تا میدان نبرد؛ روایت شهدای تعلیم در موزه آموزش و پرورش استان همدان

در قلب یکی از قدیمی‌ترین مدارس ایران، موزه‌ای شکل گرفته که نه‌تنها تاریخ آموزش و پرورش همدان را روایت می‌کند، بلکه یادآور جان‌فشانی معلمان و دانش‌آموزانی است که از پشت نیمکت‌های درس تا خط مقدم جبهه‌های دفاع مقدس، مسیر ایثار و تعهد را پیمودند.
کد خبر: ۷۵۲۸۲۸
تاریخ انتشار: ۱۸ خرداد ۱۴۰۴ - ۱۲:۳۴ - 08June 2025

به گزارش خبرنگار دفاع‌پرس از همدان، در یکی از قدیمی‌ترین مدارس همدان، جایی که قدمت آن به بیش از ۱۲۰ سال پیش بازمی‌گردد، امروز ردپای تاریخ تعلیم و تربیت همدان را می‌توان با تمام جزئیات لمس کرد؛ دبیرستان ابن‌سینا، که در سال ۱۲۸۴ شمسی بنا نهاده شد، نه‌تنها یک بنای آموزشی، بلکه حافظه‌ای زنده از هویت فرهنگی و تربیتی همدان است.

دهه‌هاست که نسل‌های مختلف دانش‌آموزان از درهای این مدرسه عبور کرده‌اند؛ از مردان علم و فرهنگ گرفته تا سرداران جبهه و شهیدان راه وطن. اکنون، با همت یکی از فارغ‌التحصیلان همین دبیرستان «سید امیر قشمی» بخشی از این تاریخ پر افتخار در قالب «موزه آموزش و پرورش استان همدان» گردآوری شده است.

این موزه، یکی از کم‌نظیرترین موزه‌های آموزشی کشور، تنها محلی برای نمایش کتاب‌ها و ابزارهای کهنه نیست؛ بلکه روایتی زنده از رنج، عشق، فداکاری و پیشرفت در آموزش است.

از نیمکت تا میدان نبرد؛ روایت شهدای تعلیم در موزه آموزش و پرورش استان همدان

*موزه‌ای برای حافظه‌ی فرهنگی همدان؛ از آموزش تا شهادت

قشمی، بازنشسته آموزش و پرورش و دانش‌آموخته این دبیرستان در گفت‌وگو با ما درباره روند تأسیس موزه، اظهار داشت: یادداشتی در سال ۱۳۸۸، نوشتم با عنوان دبیرستان ابن‌سینا، دارالفنون همدان که با استقبال مواجه شد. بعد دوباره در یادداشتی دیگر تحت عنوان مدارس ماندگار، حافظه فرهنگی شهرها پیشنهاد دادم که در مدارس ماندگار همدان بخشی را به موزه آموزش و پرورش اختصاص دهند.

وی افزود: اینجا یکی از قدیمی‌ترین مدارس کشور است و با پیگیری‌ها، از سال ۹۰ کار جمع‌آوری اسناد و وسایل را شروع کردیم. نهایتاً موزه در ۱۲ بهمن سال ۱۳۹۵ همزمان با شروع زنگ انقلاب باحضور مسئولان افتتاح شد.

از نیمکت تا میدان نبرد؛ روایت شهدای تعلیم در موزه آموزش و پرورش استان همدان

موسس موزه آموزش و پرورش همدان تصریح کرد: از آن زمان تا حالا، در حال غنی‌سازی موزه هستیم. عکس پیشگامان تعلیم و تربیت، کتاب‌های درسی و کمک‌درسی قدیمی، وسایل آزمایشگاهی، صوتی و تصویری، حتی وسایلی که در کلاس‌های قدیمی استفاده می‌شد، همه را گردآوری کردیم.

وی ادامه داد: موزه بخش‌های متنوعی دارد که شامل بخش تربیت‌بدنی با مدال‌های معلمان و دانش‌آموزان، پیشاهنگی با سازهای موسیقی و عکس‌های قدیمی، کتاب‌های درسی از آغاز آموزش نوین تا انقلاب اسلامی، اسناد مانند کارنامه‌ها، دفاتر امتحانات، عکس مدیران کل و روسای فرهنگ، و بخشی ویژه از فعالیت‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است،

قشمی اضافه کرد: همچنین فضایی به خیرین مدرسه‌ساز اختصاص یافته و یک کلاس نمادین قدیمی با بخاری نفتی، نیمکت‌های چوبی و تخته سیاه، فضای نوستالژیک مدرسه‌های گذشته را تداعی می‌کند.

از نیمکت تا میدان نبرد؛ روایت شهدای تعلیم در موزه آموزش و پرورش استان همدان

با این حال، آنچه بیش از هر چیز، روح این موزه را خاص می‌کند، بخش مربوط به شهداست؛ جایی که روایت از «تربیت» به «تعهد» می‌رسد.

قشمی با تاکید ویژه بر این بخش گفت: بیشترین شهدای کشور متعلق به آموزش و پرورش است؛ چه دانش‌آموز و چه معلم. طبق آماری که دوستان دادن، فقط در استان همدان حدود ۱۳۰۰ شهید دانش‌آموز داریم. این رقم کمی نیست.

از نیمکت تا میدان نبرد؛ روایت شهدای تعلیم در موزه آموزش و پرورش استان همدان

وی با اشاره به شهدایی چون شهید حاج بابایی و شهید فراهانی که هر دو از فرهنگیان و فرماندهان دفاع مقدس بودند، ادامه داد: ما در موزه بخشی هرچند کوچک به شهدا اختصاص دادیم. عکس‌هایشان، وسایل باقی‌مانده، و کتاب‌هایی که درباره‌ آن‌ها نوشته شده، اینجا به نمایش گذاشته شده است.

اما این تنها شروع کار است. قشمی با جدیت از برنامه‌های آینده می‌گوید: در حضور سردار «مهدی فرجی» دبیر کنگره ملی هشت هزار شهید استان همدان، پیشنهاد دادم که فضایی بزرگ‌تر را برای بخش شهدا آماده کنیم. اگر کمک کنند، من حاضرم طی شش ماه، بزرگ‌ترین موزه شهدای آموزش و پرورش استان همدان را راه بندازم.

از نیمکت تا میدان نبرد؛ روایت شهدای تعلیم در موزه آموزش و پرورش استان همدان

با وجود ثبت رسمی موزه در سال ۱۳۹۹ از سوی اداره کل موزه‌های کشور، این مکان هنوز در ساختار رسمی آموزش و پرورش تعریف نشده و هیچ اعتباری به آن اختصاص نیافته است. قشمی با گلایه‌ای از سر دلسوزی می‌گوید: نه نیروی خدماتی داریم، نه اعتباری؛ حتی برای جابه‌جایی وسایل. آموزش و پرورش حمایتی کرده، ولی به خاطر کمبود اعتبار و تعریف نشدن جایگاه موزه، دستش باز نیست.

از نیمکت تا میدان نبرد؛ روایت شهدای تعلیم در موزه آموزش و پرورش استان همدان

وی تاکید می‌کند که این موزه علاوه بر ارزش فرهنگی، ظرفیت گردشگری علمی و تاریخی دارد، نزدیک به ده هزار گردشگر در سال داریم. مخصوصاً چون کنار ستاد اسکان فرهنگیان قرار دارد، مسافران قبل از پذیرش از موزه هم بازدید می‌کنند.

در نهایت باید گفت که موزه آموزش و پرورش استان همدان، در دل یکی از ریشه‌دارترین نهادهای فرهنگی کشور شکل گرفته است. مکانی که هم ردپای معلمان و دانش‌آموزان دلسوز دیروز را حفظ می‌کند، و هم الهام‌بخش فردای آگاه و متعهد است. اگر حمایت شود، نه تنها گنجینه‌ای برای پژوهشگران و علاقه‌مندان خواهد بود، بلکه می‌تواند پلی بین آموزش، فرهنگ، و ایثار باشد؛ پلی که از نیمکت‌های مدرسه تا میدان شهادت امتداد دارد.

انتهای پیام/

نظر شما
پربیننده ها
آخرین اخبار