به گزارش دفاع‌پرس از زاهدان، تعزیه‌خوانی در دارالولایه سیستان، فراتر از یک آیین مذهبی، نماد پویایی فرهنگ عاشورایی و چراغ هدایت نسل‌های حاضر و آینده است. این میراث کهن، با عشق و ارادت به اهل بیت (ع) سینه‌به‌سینه در میان مردم سیستان حفظ شده و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سنت‌های مذهبی–فرهنگی جنوب شرق ایران شناخته می‌شود.
پیشینه تاریخی تعزیه در سیستان
بر اساس منابع تاریخی از جمله سفرنامه‌های قاجاری و پژوهش‌های مردم‌شناسی، تعزیه در سیستان دست‌کم به دوره صفویه بازمی‌گردد و در دوران قاجار و پهلوی اول به اوج شکوفایی رسیده است. برخلاف تصور رایج که تعزیه را مختص مناطق مرکزی ایران می‌داند، اسناد نشان می‌دهد سیستان به‌دلیل پیوند عمیق مردم با شعائر حسینی، یکی از کانون‌های فعال تعزیه در جنوب شرق کشور بوده است.
حسین بقال‌اصفهانی در کتاب * «تعزیه در ایران» * به مناطق سیستان از جمله زابل، قلعه‌نو و دوست‌محمد به‌عنوان مراکز سنتی اجرای تعزیه اشاره کرده است.
حسینیه‌ها؛ صحنه‌های زنده تعزیه
پیش از گسترش رسانه‌های مدرن، حسینیه‌های تاریخی سیستان مانند *حسینیه آل‌عباس زابل* و حسینیه‌های روستایی، نه‌تنها محل عزاداری، بلکه صحنه اصلی اجرای مجالس تعزیه بودند. به گفته پیشکسوتان، تعزیه‌های سیستان با حضور سوارکاران محلی، شمشیر‌های واقعی و نقالی‌های دقیق در میدان‌های خاکی یا جلوی خانه‌ها برگزار می‌شد.
نقش خانواده‌ها در انتقال تعزیه
تعزیه در سیستان جنبه‌ای خانوادگی و بین‌نسلی دارد. خاندان‌های مذهبی در زابل، زهک و هامون، نقش‌خوانی‌ها را نسل‌به‌نسل به فرزندان خود آموزش داده‌اند. شخصیت‌هایی مانند حضرت عباس (ع) و حر با ابهت خاصی توسط مردان محلی اجرا می‌شوند.
یک جوان سیستانی گفت: «تعزیه فقط بازسازی وقایع کربلا نیست، بلکه آموزش مکتب اسلام و عشق به امام حسین (ع) است. این نمایش‌ها به ما می‌آموزد چگونه در برابر ظلم بایستیم.»
خانمی سالمند نیز با اشک گفت: «هر بار مصائب اباعبدالله (ع) را می‌بینم، قلبم می‌سوزد. وظیفه ماست که راه امام حسین (ع) را ادامه دهیم و این درس‌ها را به نسل‌های بعد منتقل کنیم.»
تعزیه؛ دانشگاه ایثار و شجاعت
محمد محبی، پیشکسوت تعزیه‌خوانی در بنجار، با تأکید بر تأثیر عمیق تعزیه گفت: «تعزیه فقط نمایش نیست، یک دانشگاه است. در آن درس ایثار، شجاعت و عشق می‌آموزیم.»
وی افزود: «تعزیه از روضه اثرگذارتر است، چون تماشاگر صحنه‌ها را می‌بیند و حس می‌کند.»
بازیگری که ۲۸ سال نقش "مخالف" را ایفا می‌کند، گفت: * «اشعار تعزیه پر از غم است و اگر به معانی آنها توجه کنیم، عمق فاجعه را درک می‌کنیم. عشق به امام حسین (ع) ما را پای این کار نگه داشته است.» *
چالش‌ها و امید‌ها
اگرچه تعزیه در سال‌های اخیر به‌دلیل مهاجرت، کمبود حمایت و تغییر سبک سوگواری کم‌رنگ‌تر شده، اما در دل مردم سیستان به‌عنوان نماد حماسه و وفاداری زنده مانده است. پاسداشت این آیین، احیای بخشی از تاریخ مذهبی–فرهنگی جنوب شرق ایران است.
انتهای پیام/
