گروه دفاعی امنیتی دفاع پرس- مقداد کامکار: در آستانه 29 فروردین (روز ارتش) و با توجه به اعزام تعدادی از کلاهسبزهای تیپ 65 نوهد به سوریه جهت انجام ماموریت مستشاری و مقابله با تروریستهای تکفیری، در این گزارش به معرفی این یگان مقتدر ارتش جمهوری اسلامی ایران میپردازیم.
تیپ 65 هوابرد ارتش جمهوری اسلامی ایران معروف به نوهد که در تراز جهانی جزو 10 رسته قدرتمند کماندویی دنیا محسوب میشود، بهعنوان یک نیروی واکنش سریع مؤثر و مستقل توانسته است با تجربهای بالغ بر چهار دهه بهعنوان نوک پیکان نیروی زمینی ارتش، توانمندهای خود را به اثبات برساند.
* نوهد چگونه تشکیل شد
در دوران رژیم گذشته، همزمان با تجهیز ارتش به جنگافزارهای مدرن، کمبود یک یگان ویژه هوابرد محسوس شد؛ لذا بهمنظور رفع این نقیصه، یک افسر از نیروی هوایی انتخاب و برای آموزش به شهر «پو» فرانسه اعزام شد. این افسر در آخرین پرش خود از هواپیما بر اثر سقوط بر روی درخت مجروح شد و پس از یک ماه معالجه بی ثمر درگذشت. در پی آن افسر دیگری به همراه شش درجهدار از نیروی هوایی انتخاب و به همان محل اعزام شدند.
* مخالفت شهید چمران با انحلال تیپ 23 نیروی مخصوص نوهد
پس از افشای طرح کودتای نوژه که بر طبق اعترافات عاملین آن قرار بود تعدادی از نیروهای این تیپ نیز در تهران وارد عمل شده و کنترل نقاط حساس را در اختیار بگیرند، برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در جلسه مورخ ۲۳ تیر ۱۳۵۹ درخواست انحلال این نیرو را مطرح میکند، اما شهید چمران وزیر دفاع وقت که از نزدیک با بسیاری از عناصر انقلابی این تیپ همکاری داشت و نحوه جنگیدن آنان را در مناطق مرزی دیده بود اجازه انحلال آن را نداد.
*همکاری کماندوهای ارتش با دکتر مصطفی چمران/ دوران طلایی لشگر 23 با فرماندهی سرلشگر آبشناسان
با آغاز جنگ تحمیلی بنا به ضرورت و نیروگیری از سربازان مستعد وظیفه، این تیپ به لشکر 23 تکاور مبدل شد و با نقشآفرینی در ایجاد امنیت و فرونشاندن غائلههای خوزستان، سیستان و بلوچستان و کردستان و همچنین مقابله با کوموله و مجاهدین خلق که در اوایل انقلاب اسلامی بسیار شایع بود، عملکرد مناسبی را از خود نشان داد و البته بعد از ارتقای این تیپ به لشگر در مقاطعی سرلشگر شهید آبشناسان فرماندهی آنرا به عهده داشت؛ که به نحوی میتوان این دوره را دوران طلایی حضور نوهد در جبهههای حق علیه باطل تلقی کرد.
شهید حسن آبشناسان
لشکر 23 که بیشترین فعالیت خود را در خاک عراق به شکل برونمرزی و مخفیانه انجام میداد درعملیاتهای بیتالمقدس و عملیات کربلای ۵ حضوری موثر داشت. همچنین همانطور که اشاره شد؛ لشگر 23 در بسیاری از موارد همکاری نزدیکی را در ستاد جنگ های نامنظم با دکتر چمران داشت و جزو نیروهای مورد وثوق مقام معظم رهبری که در آن دوران نماینده حضرت امام(ره) در جبههها بودند، قرار داشت.
پس از پایان جنگ، نیاز به حضور یک نیروی ویژه در کشور ایران احساس شد، بنابراین با دستور فرمانده معظم کل قوا در سال ۱۳۷۰، تیپ ۶۵ (سومین تیپ از لشکر تکاور مشتمل به ۳ گردان ۷۴۵، ۷۴۸ و ۱۵۴) از لشکر ۲۳ جدا شده و بهصورت مستقل درآمد. پس از جدایی، عنوان «تیپ ۶۵ نیروهای ویژه هوابرد» برای آن انتخاب شد و از سال ۱۳۷۱ فعالیت تخصصی خود را آغاز کرد.
* تسخیر مراکز مهم تهران توسط کلاهسبزها
در سال 71 شهید صیاد شیرازی با توجه به ماموریتهای حساس نیروهای ویژه تیپ ۶۵، و همچنین جهت سنجش میزان قدرت و تحرک و چالاکی نیروهای ویژه ارتش که پس از پایان جنگ در هیچ رزمایشی شرکت نکرده بودند، پیشنهاد برگزاری یک مانور شهری را مطرح کرد؛ تا هم نتیجه آموزشهای جدید این تیپ مشخص شود و هم توانایی این تیپ در مواجهه با انواع تهدیدات مورد آزمون قرار گیرد؛ بدین ترتیب مراکز حساسی از شهر تهران همچون کلانتریها، پاسگاهها، بخشی از ادارات، برخی پادگانها و صداو سیما جزو اهداف از پیش تعیین شده قرار گرفتند و کلاهسبزها مامور شدند تا بدون در اختیار داشتن هرگونه سلاحی اهداف از پیش تعیین شده را در زمان مشخصی تسخیر کنند.
در طول برگزاری مانور، نیروهای ویژه در حالی موفق به تصرف مراکز حیاتی تهران در کمترین زمان ممکن شدند، که مقرر شده بود نیروهای مدافع به شدت از این مراکز محافظت کنند.
* تشکیل تیم رهایی گروگان در نوهد متناسب با تهدیدات
با افزایش تحرکات تروریستی و گروگانگیری در مقاطعی از تاریخ انقلاب اسلامی نیاز به تشکیل تیمهای ضد تروریستی و رهایی گروگان در نیروهای مسلح احساس شده و بهطور معمول ابتدا این مأموریت به ارتش و تیپ۶۵ نیروی ویژه هوابرد واگذار شد.
* ماموریتهای کلاهسبزها از جنگ تن به تن تا نبردهای کلاسیک
تکاوران تیپ 65 در مأموریتهای ویژه نیروی زمینی با انجام تمرینهای سخت و طاقتفرسا نسبت به آمادهسازی و گذراندن دورههای مختلف نظامی اقدام کرده و قابلیت انجام هرگونه مأموریتی اعم از جنگ تن به تن، رهایی گروگان، تروریست و ضد تروریست، جنگ شهری، جنگ در کوهستان، جنگ نامنظم، اغتشاشات و ضد اغتشاشات، جنگ چریکی و پارتیزانی، در مناطق اقلیمی مختلف را دارا هستند.
همچنین این افراد دورهای پاراگلایدر، جنگ الکترونیک، عملیات روانی، بهداشت و درمان، رنجری و تکاوری، ورزش های رزمی، پاراموتور، چریکی، دافوس، خنثیسازی انواع بمب، غواصی و نجات غریق را بهطور تخصصی میگذرانند.
* اجرای موفقیتآمیز عملیات ضربتی رهایی گروگان توسط نیروهای ویژه نزاجا
یکی از مهمترین عملیاتهایی که این نیرو در رزمایش محمد رسولالله(ص) با موفقیت کامل انجام داد، اجرای عملیات واکنش سریع رهایی گروگان بود؛ که رنجرهای نیروی زمینی طی آن ظرف سه ساعت، با هواپیمای سی 130 از تهران به منطقه جاسک آمده و با اجرای عملیاتهای چتربازی و رنجری در مقابله با نیروهای مهاجم توانستند عملیات رهایی از گروگان را به نحو مطلوبی به اجرا درآورند؛ به گونهای که امیر سرتیپ پوردستان فرمانده نیروی زمینی ارتش پس از اجرای موفقیتآمیز این عملیات، از آنها تقدیر کرد.
*اجرای عملیات پارتیزانی در پشت مواضع دشمن؛ یکی از استراتژیهای تهاجمی نوهد
به گفته امیر نوذر نعمتی فرمانده کلاهسبزهای نزاجا، تیپ 65 نوهد یکی از یگانهای رزمی است که در عرصه جنگهای نامظم کاربرد دارد و برای اجرای عملیات در پشت مواضع دشمن ساخته و پرداخته شده است. این یگان با توجه به آموزشهایی که در گردانهای مختلف میبیند، عملیاتهای نفوذ از هوا، زمین و دریا را در عرصه نبرد ناهمتراز اجرا میکند.
امیر نوذری درخصوص ماموریت کلاهسبزها میگوید: مأموریت اصلی این یگان اجرای عملیات در پشت منطقه و مواضع دشمن است؛ که در عملیاتهای متعددی چون کمین، ضد کمین، چریک و ضد چریک این مأموریت را به نمایش میگذارد، و بهطور کلان تاکتیکهای مورد استفاده این یگان با جنگهای پارتیزانی و ناهمگون منطبق است.
فرمانده کلاهسبزها در خصوص تجهیزات دفاعی نیروهای تیپ 65 نیز به دفاع پرس گفته است: در نیروی مخصوص معمولاً از تجهیزات خاص متناسب با نوع مأموریت تعریف شده استفاده میشود؛ برای مثال اگر در یک منطقه قرار باشد برای دشمن یک کمین ایذایی قرار دهیم، نیاز به یک حجم آتش فزاینده وجود دارد که برطرف شدن این نیاز در برنامههای عملیاتی پیشبینی شده است؛ لذا از انواع تسلیحاتی که مورد نیاز است و قابلیت حمل آسان در منطقه هدف را دارد، استفاده میکنیم. کلیه تسلیحات اعم از کمری، انفرادی، تیربار، سبک و نیمهسنگین، تکتیراندازها و انواع موشکهای ضد زره و بالگرد میتواند جزو تسلیحات مورد استفاده ما باشد.
* حضور کلاهسبزها در سوریه
چندی پیش زمزمههایی از حضور مستشاری نیرو مخصوص های نزاجا از منابع غیر رسمی شنیده میشد؛ تا اینکه امیر سرتیپ علی آراسته معاون هماهنگ نیروی زمینی ارتش با اعلام خبر حضور مستشاری تکاوران نزاجا در سوریه رسما این موضوع را مورد تایید قرار داد. اعلام این خبر موجی از بازتابها را در سطح منطقه و جهان در پی داشت؛ بهطوری که بسیاری از رسانههای فارسی و عرب زبان این اقدام را اولین اقدام فرامرزی ارتش ایران خواندند و از طرفی با واکنش برخی کشورهای منطقه از جمله ترکیه و برخی کشورهای عربی مواجه شد.
به نظر میرسد فضای حاکم بر جنگ داخلی سوریه که در واقع از چهرهی جدیدی از تهدیدات منطقهای پردهبرداری میکند، از طرفی زمینهای مناسب را برای انتقال تجربیات کماندوهای ایرانی به جبهه مقاومت ایجاد کرده و همچنین نبرد در فضای جنگهای نیابتی بر اندوختههای نظامی آنان نیز میافزاید.
