یادداشت/

ره‌آورد وحدت برای جوامع مسلمین

همدلی و همدردی اسلامی و احترام متقابل بین مذاهب اسلامی، رعایت ادب اختلاف و پرهیز از تنش‌ها و منازعات، حرمت‌شکنی و توهین، راهکار‌هایی است که علاوه بر استمرار وحدت میان مسلمین، تحکیم پایه‌های معرفت دینی در میان امت اسلامی موجب تثبیت ره‌آورد‌های پیامبر خاتم صلی‌الله‌علیه‌وآله، تفسیر صحیح وحی به تناسب استعداد و نیاز و شرایط گوناگون جامعه اسلامی خواهد شد.
کد خبر: ۷۷۶۶۰۱
تاریخ انتشار: ۲۱ شهريور ۱۴۰۴ - ۰۱:۰۰ - 12September 2025

گروه استان‌های دفاع‌پرس- «خدیجه ابول‌اولا» استاد و پژوهشگر جامعه المصطفی العالمیه؛ خداوند خلقت را بر مبنای نظم و وحدت آفرید و در کتاب آسمانی، آیه ۴۶ سوره مبارکه انفال، بر این مهم تصریح نمود: «اطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ  وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ (از خدا و پیامبرش فرمان برید، و با یکدیگر نزاع و اختلاف مکنید، که سست و بددل می‌شوید، و قدرت و شوکتتان از میان می‌رود؛ و شکیبایی ورزید؛ زیرا خدا با شکیبایان است)».

ره‌آورد وحدت برای جوامع مسلمین

هفته وحدت، نماد تاب‌آوری، همبستگی و انسجام است. در دین اسلام هم‌زیستی مسالمت‌آمیز با مردم، بسیار توصیه شده و یکی از مواردی که باعث تحکیم وحدت مسلمین در زمان معصومین علیهم السلام شده، معاشرت نیکوست. سیره اهل‌بیت علیهم‌السلام و بزرگان در این زمینه الگویی بسیار کامل برای وحدت جوامع است. پروردگار عالم از میان صفات و ویژگی‌ها، برای توصیف رسول گرامی‌اش، واژه‌ای برمی‌گزیند پر معنا: «خُلُقٍ عَظیم».

پیامبر رحمه للعالمین (ص) با نفی نژادپرستی، قومیت‌گرایی و تبعیض‌های ناروا و ناپسند در مسیر بنیان‌گذاری وحدت امت اسلامی بود. در سیره ائمه اطهار علیهم‌السلام نیز شیعیان به نوع روابطشان با دیگران و نوع بینش دیگران درباره آنان متنبّه می‌گردیدند. قرآن برای جلوگیری از مقابله به مثل و توهین بت‌پرستان، حتی اجازه اهانت به بت‌ها را نمی‌دهد و این شیوه در سیره اهل بیت علیهم‌السلام نیز اتخاذ شده است و قطعاً عمل نهی شده نمی‌تواند مصداق تعظیم شعائر باشد.

آن بزرگواران برای ترسیم چهره‌ای تاثیرگذار و  درخشان از شیعه در اذهان عمومی مسلمانان تأکید فراوانی داشتند و برای این امر، راهکار‌های مختلفی بیان می‌فرمودند که مهم‌ترین آنها تاکید بر مدارا با سایر مسلمانان پیرو مذاهب مخالف است؛ مدارایی که در رفتار نیک و کرداری پسندیده رخ نموده، خود تبلیغی موثر برای ماهیت شیعه در ذهنیت مخالفان مذهبی می‌گردد.

تقریب مذاهب؛ بهترین راهکار برای کاهش اختلافات مذهبی و عقیدتی است. یکی از بارزترین ویژگی‌های انقلاب اسلامی، طرح مساله «اتحاد و تقریب بین مذاهب» است که از طریق بزرگ‌ترین مصلح جهان اسلام در قرن حاضر، یعنی حضرت امام خمینی (ره) اظهار شد و جوامع اسلامی را به اتحاد حول محور قرآن و اسلام فراخواند.

راهبرد جبهه باطل برای غلبه بر حریف در کنار جنگ سخت، «جنگ نرم» بوده و این جنگ پیشینه‌ای به وسعت تاریخ دارد چنان که دشمنان اسلام توانستند با چهار عامل و تاکتیک «تبلیغ»، «تهدید»، «تحریف» و «تطمیع» مسیر خلافت و ولایت را عوض کنند.

قدرت نرم، فراتر از توانایی‌های نظامی و اقتصادی، به تأثیرگذاری بر افکار عمومی، شکل‌دهی به ارزش‌ها و هنجار‌ها و در نهایت، جلب رضایت و همراهی اقشار و مذاهب مختلف با دیدگاه‌های گوناگون می‌پردازد. وقتی محیط پیرامونی مملو از آثار روحیه‌بخش، وحدت‌آفرین و نوع‌دوستی باشد، عملاً به آرامش درونی و دور شدن از تشویش و نگرانی می‌انجامد و همین امر، میزان تاب‌آوری را در جامعه افزایش می‌دهد.

شرط ایمنی از ضرر دشمن، امت واحده بودن است و لذا هدایت هیجان عمومی به‌سوی کارآمدی واقعی، ضرورتی است اجتناب‌ناپذیر. دو قطبی‌سازی، اتهام‌زنی، حرف‌های نسنجیده و بدون سند از سوی گروه‌ها و افراد متنفذ، اتحاد مسلمین را خدشه‌دار خواهد کرد.

طبق دیدگاه آیت‌الله شهید «مرتضی مطهری» منظور علمای روشنفکر اسلامی از وحدت اسلامی، حصر مذاهب به یک مذهب و یا اخذ مشترکات مذاهب و طرد مفترقات آنها و ایجاد مذهبی جدید که نه معقول و منطقی است و نه مطلوب و عملی بلکه منظور از وحدت اسلامی متشکل شدن مسلمین است در یک صف در برابر دشمنان مشترکشان.

یکی از مؤلفه‌های مهم پیروزی در جنگ ۱۲روزه با رژیم جعلی صهیونی، انسجام ملی شکل‌گرفته در کشور و قدرت تاب‌آوری ملت ایران بود. به گونه‌ای که انسجام مردمی، ضلع اجتماعی نقشه جنگ ترکیبی دشمن را بی‌اثر کرد.

تندروی در تعامل با برادران دینی، چیزی نیست جز ضربه بر پیکره اسلام؛ همانگونه که رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، در بیانات خود به تاریخ ۲۲ مهر ۱۴۰۱، در تاکید به وحدت در جهان اسلام می‌فرمایند: «مراد از وحدت، وحدت در حفظ منافعِ امّت اسلامی است. اوّل تشخیص بدهیم منافع امّت اسلامی کجا است… ببینند امّت اسلامی امروز به چه احتیاج دارد، با چه کسی باید دشمنی کرد، با چه کسی بایستی چه جوری دشمنی کرد، با چه کسی باید دوستی کرد و چه جوری دوستی کرد؛ این جهت‌گیری‌ها را در ضمن گفت‌و‌گو‌ها و مذاکرات، به توافق برسند و در این جهت حرکت کنند. مراد این است: اشتراک عمل در برابر نقشه‌های استکبار».

همدلی و همدردی اسلامی و احترام متقابل بین مذاهب اسلامی، رعایت ادب اختلاف و پرهیز از تنش‌ها و منازعات، حرمت‌شکنی و توهین، راهکار‌هایی است که علاوه بر استمرار وحدت میان مسلمین، تحکیم پایه‌های معرفت دینی در میان امت اسلامی موجب تثبیت ره‌آورد‌های پیامبر خاتم صلی‌الله‌علیه‌وآله، تفسیر صحیح وحی به تناسب استعداد و نیاز و شرایط گوناگون جامعه اسلامی خواهد شد.

انتهای پیام/

نظر شما
پربیننده ها