به گزارش دفاع‌پرس از خراسان رضوی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین «عبدالحسین خسروپناه» دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در همایش الگوی حکمرانی امام خامنه‌ای که روز گذشته در مشهد برگزار شد، به موضوع «ماهیت و مختصات حکمرانی از دیدگاه رهبر ممعظم انقلاب اسلامی پرداخت و مباحثی را در این زمینه مطرح کرد.
وی در آغاز بحث، به تبیین مفهوم حکمرانی پرداخت و اظهار داشت: مقدمه بحث این است که از اصطلاح حکمرانی به معنای مصطلح آن، عمر چندانی نمی‌گذرد. وجه تمایزی که حکمرانی می‌تواند از غیرحکمرانی داشته باشد مشارکت مردم است. مثلاً سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری، حتی راهبری، و نظارت که عناصر حکمرانی هستند فرایندی برای حکمرانی ذکر می‌کنند که می‌گویند از سیاست‌گذاری شروع می‌شود و به تنظیم‌گری و ساختارسازی، راهبری و گفتمان‌سازی، اجرا و نظارت می‌انجامد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: برای اینکه حکمرانی به عدالت قدری نزدیک‌تر باشد، عنوان حکمرانی شبکه‌ای را مطرح کردند تا نقش مردم و تعاونی‌ها، احزاب و تشکل‌ها پررنگ شود و آنها نیز در امور مشارکت داشته باشند. تمایز مدیریت دولتی و مدیریت دولتی نوین با حکمرانی به معنای مصطلح، در مشارکت حداکثری مردم است. بشر امروز به این نتیجه رسیده که باید کار را، به دست مردم بسپارد.
جمهوری اسلامی و مردم‌سالاری دینی
این مقام مسئول تصریح کرد: انقلاب اسلامی ایران که در سال ۵۷ به ثمر رسید، عنوان مستقر آن جمهوری اسلامی بود؛ یعنی جمهوریت و مردم را به رسمیت شناخت. امام راحل بسیار بر نقش مردم تأکید داشتند و واژۀ مردم را زیاد استفاده می‌کردند، رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز تعبیر «مردم‌سالاری دینی» را مطرح کردند. اینها را امامین انقلاب، به عنوان الگویی قبل از اینکه مدیریت دولتی نوین مطرح شود، مطرح کرده بودند.
حجت‌الاسلام خسروپناه با بیان اینکه بعد‌ها رهبر معظم انقلاب اسلامی، عنوان «حکمرانی» و حتی «حکمرانی مردمی» را هم به کار بردند، گفت: در واقع آنچه به عنوان جوهر حکمرانی مطرح است یعنی مشارکت حداکثری مردم، در الگوی جمهوری اسلامی وجود داشت، حتی در قانون اساسی و در اصل ۴۴ اینها آمده است.
وی ادامه داد: تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی این است که از بخش عظیمی از بدنۀ مردمی در کار‌ها استفاده شود. الگوی حکمرانی با مشارکت مردم، پدیده‌ای است که در انقلاب اسلامی هم به‌صورت نظری شکل گرفت و هم در بخش‌هایی به صورت عملی اجرا شد؛ بنابراین حکومت‌داری جمهوری اسلامی بر مبنای حکمرانی، بوده است.
ارکان الگوی حکمرانی رهبر معظم انقلاب اسلامی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه، الگوی حکمرانی رهبر معظم انقلاب اسلامی پنج رکن دارد، خاطرنشان کرد: رکن اول از الگوی حکمرانی ایشان، مبانی و بنیان‌هاست و ایشان مبنای مستقر محکم دارد؛ البته مانند هر عالمی علمی، این مبنا در معظم له نیز تکامل پیدا می‌کند، اما از مبنا، عدول نمی‌کند.
حجت‌الاسلام خسروپناه، با اشاره به اینکه از بین کلیدواژه‌های توحید، عدالت، ولایت، جامعیت اسلام و اینکه اسلام ناب پاسخگو است، رهبر معظم انقلاب اسلامی بر واژۀ ولایت تأکید بیشتری دارد، بیان داشت: ولایت ظهور توحید است. هم توحید و هم ولایت از حد یک باور بینشی به نگرش و منش و حتی کنش سریان پیدا می‌کند و این نگاه به مبانی به بحث حکمرانی بسیار کمک می‌کند؛ یعنی باور توحیدی به خانواده، فرد توحیدی و جامعۀ توحیدی ختم می‌شود. باور توحیدی یکی از نکته‌های نوآوری است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخش بنیان‌ها و مبانی، آن را، تبیین کردند.
وی با تأکید بر اینکه، واژۀ دیگری که در الگوی حکمرانی رهبری مطرح می‌شود، ولایت است، تصریح کرد: کسی به دقت و اندازه رهبر معظم انقلاب اسلامی این واژه را، تبیین نکرده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی، یادآور شد: ایشان تأکید دارند که مؤمنان و آنها که در دارالاسلام هستند باید پیوند ناگسستنی با هم داشته باشند. کار اصلی «ولی دینی» این است که پیوند ناگسستنی را حفظ کند و حافظ آن باشد. محتوایی که این پیوند را حفظ می‌کند، حوزۀ دینی است؛ لذا «ولی» از اسلام و جامعیت آن برای حفظ این پیوند استفاده می‌کند. همچنین خود «ولی» باید ارتباط مستقیم با مردم داشته باشد و الا حکمرانی آسیب می‌بیند و این ارتباط مستقیم با مردم امری است که در زندگی اهل‌بیت (علیهم‌السلام)، مشاهده می‌کنیم.
آرمان‌گرایی؛ رکن دوم الگوی حکمرانی
حجت‌الاسلام خسروپناه، رکن دوم حکمرانی را، آرمان‌گرایی عنوان داشت و افزود: رهبر معظم انقلاب اسلامی قبل از انقلاب، آرمان «تمدن نوین اسلامی» را، مطرح و آن را تبیین کردند. مثلاً ایشان معتقدند برای اینکه به تمدن نوین اسلامی برسیم، باید جامعۀ اسلامی داشته باشیم و جامعۀ اسلامی هم باید پیشرفت کند. معظم له سپس الگوی «ایرانی اسلامی پیشرفت» را مطرح کردند و حاصلش، پیشرفت کشور در عرصه‌های مختلف علمی، شده است.
وی ادامه داد: آرمان «عدالت»، آرمان «هویت ایرانی اسلامی» و سایر آرمان‌ها نیز بار‌ها از ایشان شنیده شده است. یکی از اهداف دشمن این است که آرمان‌ها را از ما بگیرد و وقتی آرمان از ما گرفته شود، روح حکمرانی از ما گرفته خواهد شد. همۀ ایدئولوژی‌ها در دنیا آرمان دارند، زیرا می‌خواهند حیات پیدا کنند و حیاتشان، استمرار داشته باشد.
لزوم توجه به اثربخشی و کارآمدی
حجت‌الاسلام خسروپناه، رکن سوم الگوی حکمرانی آیت‌الله خامنه‌ای را کارآمد دانست و بیان داشت: ایشان در کنار آرمان‌ها، واقعیت‌ها را هم می‌بینند. هرگاه مسئولین خدمت رهبر معظم انقلاب اسلامی گزارش می‌دهند، ایشان از اثربخشی می‌پرسند و اینکه خروجی کار‌ها چه بوده است؛ لذا مهم است که به واقعیت‌ها و کارآمدی واقعیت‌ها توجه شود.
به گفتۀ وی، یکی از کلیدواژه‌هایی که بعضی از محققین غربی روی آن تأکید می‌کنند، اثربخشی است و در حوزه نظارت، اثرسنجی اهمیت دارد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره بر نیاز‌های علمی و فرهنگی تأکید دارند، متذکر شد: همچنان که می‌دانیم، اولین کسی که از مؤسسه رویان حمایت کرد، ایشان بودند. بهاروند در کتاب خاطراتش به این مسئله اشاره کرده است. همچنین اولین کسی که بحث هوش مصنوعی و فناوری کوانتوم را مطرح کرد، رهبر معظم انقلاب اسلامی بود. بعد از آن نخبگان این رشته جمع شدند، سند نوشته و ساختار ساخته شد و نیز ستاد در معاونت علمی ریاست جمهوری تشکیل شد. فکر اصلی این نیاز را ایشان در ذهن نخبگان انداخت و امروز به صورت یک دستاورد برای جمهوری اسلامی، درآمده است.
توجه به چالش‌ها
حجت‌الاسلام خسروپناه، تصریح کرد: توجه به چالش‌ها از دیگر نمونه‌های کارآمدی است. اینکه حکمران آرمان داشته باشد، مسائل واقعی را با نگاه کارآمدی دنبال کند، اما چالش‌ها را نبیند، موفق نخواهد بود. مباحثی مثل ناتوی فرهنگی، تهاجم فرهنگی و بحث شبهاتی که در حوزۀ مفاهیم وجود دارد، از نمونه‌های چالش‌ها، هستند.
وی در توضیح سخنان خود افزود: مثلاً در یکی از سالها، رهبر معظم انقلاب اسلامی در خطبه‌های نماز جمعه، بحث «آزادی» را تبیین کردند که الان با چه چالش‌هایی مواجه شده است. ایشان همواره تأکید دارند که بدانیم در چه عصری به سر می‌بریم و کدام مسئله اصلی و کدام فرعی است و با توجه به آنها، مطالعه و اقدام کنیم.
انتهای پیام/
