گروه جامعه دفاع‌پرس: عفو و آزادی زندانیان به ویژه در مناسبت‌های خاص، از جمله روز میلاد پیامبر اکرم (ص)، یکی از اقداماتی است که هرساله رهبر معظم انقلاب اسلامی با درخواست رئیس قوه قضاییه به آن اهتمام ویژه‌ای دارند. این اقدام نه تنها یک عمل قانونی و سیاسی، بلکه یک عمل انسانی و پدرانه است که باعث ایجاد شادی و امید در خانواده‌ها و ایجاد فضای آرامش و همبستگی در جامعه می‌شود، اما این اقدام مهم نیز با سال‌های گذشته تفاوت‌هایی داشت و تفاوت اصلی آن با دوره‌های گذشته «معیارمحور بودن» آن بود.
در دوره‌های قبلی برای اجرای عفو مصداقی، اسامی طی لیستی از کمیسیون عفو و بخشودگی قوه قضاییه به رئیس دستگاه قضا تقدیم شده و وی این لیست را به رهبر معظم انقلاب اسلامی تقدیم می‌کردند که با تائید ایشان، لیست عفو شدگان نهایی و اجرا می‌شد.
اما در این دوره به جای اینکه لیست افراد و اسامی آنها تهیه و به رئیس قوه قضاییه ارائه شود، با دستور حجت‌الاسلام غلامحسین محسنی‌اژه‌ای معیار‌هایی برای عفو تهیه شد و وی دستور داد هیئتی از مسئولان عالی قوه قضاییه معیار‌هایی را برای شمول عفو برای محکومان تهیه کنند. بر اساس این معیار‌ها دیگر لیستی از محکومان تهیه نشد، بلکه لیستی از معیار‌ها از طرف رئیس قوه قضاییه به محضر رهبری تقدیم شد و با موافقت رهبر انقلاب، افرادی که مشمول این معیار‌های اعلامی می‌شدند، از تخفیف مجازات یا عفو به طور کامل برخوردار شدند.
این عفو معیاری مشمولان محکومان دادگاه‌های عمومی و انقلاب، سازمان قضائی نیرو‌های مسلح و سازمان تعزیرات حکومتی می‌شد. همچنین یکی از معیار‌ها در این عفو، سن محکومان عادی است و اگر افرادی در سن بالا قرار دارند در چنین شرایطی می‌توانند از این عفو برخوردار شوند و معیار دیگر، اجرای بخشی از محکومیت‌ها است بدین معنا که محکومین به حبس، جزای نقدی، شلاق و یا هر محکومیت دیگری دارند باید بخشی از محکومیت خود را گذرانده باشند و بخشی از حکم اجرا شده باشد و عفو نسبت به باقی مانده مجازات آنها اعمال شود.
با این عفو جدیدی که رئیس قوه قضاییه پیشنهاد کرده و رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز با آن موافقت کرده‌اند، هزاران زندانی مورد عفو قرار گرفته و از زندان‌ها آزاد می‌شوند.
عفو اخیر به مثابه ابزاری برای تقویت انسجام ملی، امنیت پایدار و افزایش شفافیت و عدالت و کاهش سلایق شخصی در نظام قضایی بود و می‌تواند به تقویت همبستگی ملی و کاهش تنش‌های اجتماعی کمک کند و فرصتی برای بازگشت زندانیان به جامعه و مشارکت در سازندگی کشور باشد.
این اقدام رهبر انقلاب در میان مردم به عنوان نشانه‌ای از بزرگواری و انسانیت تلقی می‌شود و موجب افزایش اعتماد عمومی به نظام می‌شود. همچنین می‌تواند پاسخی به انتقادات داخلی باشد که به محدودیت‌های اجتماعی و سیاسی اشاره دارند. این اقدام نشان‌دهنده‌ی تمایل نظام به اصلاح و بهبود وضعیت موجود است.
همچنین بازتاب‌های عفو گسترده رهبری، در سطح بین‌المللی تصویر مثبتی از ایران ارائه کرد و نشان داد که نظام جمهوری اسلامی به حقوق بشر و کرامت انسانی توجه ویژه دارد.
عفو معیاری چیست
یکی از سازوکار‌های مهم در نظام کیفری کشور، عفو معیاری است که به موجب ماده ۹۶ قانون مجازات اسلامی امکان‌پذیر است. در این نوع عفو، محکومان بر اساس معیار‌های مشخص و شرایطی که در بخشنامه‌های قوه قضاییه ذکر می‌شود، از تخفیف یا بخشودگی مجازات برخوردار می‌شوند. این اقدام بیشتر در مناسبت‌های ملی و مذهبی اعمال شده و هدف آن کاهش جمعیت زندان‌ها و کمک به اصلاح و بازگشت مجدد محکومان به جامعه است.
بر اساس ماده ۹۶ قانون مجازات اسلامی، عفو می‌تواند به دو صورت کلی و موردی اعمال شود. در عفو معیاری، برخلاف عفو موردی که به پیشنهاد رئیس قوه قضاییه و تایید مقام رهبری انجام می‌گیرد، معیار‌هایی عمومی برای بخشودگی در نظر گرفته می‌شود؛ به گونه‌ای که تمام محکومانی که شرایط مقرر در بخشنامه را دارند، از آن بهره‌مند می‌شوند. این شرایط شامل نوع جرم، میزان محکومیت، سابقه کیفری و رفتار محکوم در دوران تحمل حبس خواهد بود.
همچنین اهمیت عفو معیاری در این است که با اجرای آن، علاوه بر کاهش فشار بر نهاد زندانبانی، خانواده‌های محکومان نیز از آثار مثبت آن بهره‌مند می‌شوند. این اقدام می‌تواند موجب بازگشت سریع‌تر زندانیان به چرخه اجتماعی و اقتصادی شده و از تکرار جرم پیشگیری کند.
لیست عفو معیاری و گسترده رهبر معظم انقلاب اسلامی فرصت دوباره‌ای برای محکومان فراهم می‌کرد تا به زندگی خانوادگی و اجتماعی بازگردند و مسیر اصلاح و خدمت به جامعه را انتخاب کنند.
انتهای پیام/ 261
