گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس- محمد زرچینی؛ هر یک از روزهای هفته دفاع مقدس با عناوین مختلفی نام‌گذاری و بر تبیین موضوعی خاص در هر یک از این روزها تأکید شده است؛ بر این اساس، در پنجمین روز هفته دفاع مقدس موضوع «پدافند غیرعامل» مورد تأکید واقع شده است.
پدافند غیرعامل یکی از المان‌های مهم دفاع از کشور در شرایط خاص و همچنین شرایط ویژه جنگی است که این موضوع می‌تواند زندگی آحاد جامعه را تحت‌الشعاع قرار دهد.
پدافند غیرعامل یک فاکتور مهم در به ثمر رسیدن اهداف والای نظام در همه ابعاد است؛ چرا که حفظ زیرساخت‌های حیاتی یک کشور یکی از مهم‌ترین اولویت‌های توسعه‌ای است. پدافند غیرعامل از ارکان اساسی و کلیدی در نظام دفاعی مدرن کشورهاست که هدف آن کاهش آسیب‌پذیری و افزایش تاب‌آوری در برابر تهدیدات نظامی، امنیتی، طبیعی و حتی سایبری است.
برخلاف پدافند عامل که بر پایهٔ حمله و خنثی‌سازی تهدیدات استوار است، پدافند غیرعامل بر پیشگیری، آمادگی، مقاوم‌سازی و بازسازی تمرکز دارد. اگر بخواهیم به اهداف مهم پدافند غیرعامل را نام ببریم، می‌توانیم به کاهش خسارات انسانی و مادی، حفظ پیوستگی خدمات حیاتی همچون آب، برق، گاز و زیرساخت‌های مهم همچون پمپ‌های بنزین، ارتباطات و حمل و نقل اشاره کنیم.
در جنگ ۱۲ روزه با رژیم صهیونیستی شاهد بودیم که غیر از خسارات مادی، در سایر امور مشکلی در زیرساخت‌های حمل و نقل، توزیع کالا‌های اساسی و خدمات حیاتی وجود نداشت.
اگر بخواهیم جنگ ۱۲ روزه را بر مبنای پایه‌های اصلی تهدیدات ایجادشده بررسی کنیم، می‌بینیم که در زمینه آمادگی در برابر تهدیدات نمره چندان خوبی نگرفتیم؛ در حقیقت در حفظ زیرساخت‌های اساسی اتمی و غیراتمی عملکرد مطلوبی نداشتیم؛ برای مثال در زمینه پناهگاه‌ها هم باید تدابیر بیشتری اندیشیده شود تا هنگام بمباران‌ها غیرنظامیان کمتری دچار مشکل شوند. ساخت پناهگاه از مهم‌ترین اولویت‌های هر جنگی است و باید در این زمینه در جنگ‌های آتی تمهیدات لازم اندیشیده شود.
البته در این عرصه می‌توان به موارد مثبتی نیز اشاره کرد که آموزش عمومی به شهروندان دربارهٔ نحوهٔ واکنش در بحران، مقابله با جنگ روانی و اطلاعاتی دشمن و حفظ روحیه انسجام در مقابل هجمه روانی و تاکتیکی دشمنان از آن جمله‌اند؛ هرچند که این موضوع کافی نیست و باید اقدامات مناسب برای انتقال زیرساخت‌ها به عمق زمین برای در امان ماندن از بمباران‌های دشمن انجام شود.
با وجود همه چالش‌ها پدافند غیرعامل در یک دهه اخیر اقدامات خوبی هم در کارنامه خود ثبت کرده است که می‌توان از جمله آن به موارد زیر اشاره کرد:
۱- یکی از اقدامات پدفند غیرعامل حفظ شاهرگ حیاتی اقتصادی کشور یعنی نفت و گاز است؛ صنعت نفت در استان‌های جنوبی، دارای مناطق عملیاتی و تأسیساتی حیاتی و استراتژیک است. مناطق نفت‌خیز جنوب، عسلویه، ماهشهر و سایر مناطق عملیاتی، دارای سیستم پدافند غیرعامل مستقل و فعال هستند تا در مواجهه با هرگونه تهدید و آسیب احتمالی، کمترین خسارت متوجه آن‌ها شود. نمونه‌های موفق عملکردی پدافند غیرعامل در صنعت نفت طی سال‌های گذشته زیاد بوده؛ اما یکی از این اتفاقات، واکنش‌ها و اقدام‌های به‌موقع پدافند غیرعامل صنعت نفت را می‌توان در موضوع «اختلال در سامانه هوشمند سوخت» که در سال‌های اخیر رخ داد، دید که در مدت زمان کوتاهی، اختلال برطرف شد. اگرچه عملکرد وزارت نفت در چنین حادثه‌ای خوب ارزیابی شد؛ اما هنوز هم در حوزه سایبری و پدافند غیرعامل، به توجه بیشتری نیاز داریم و باید در این حوزه، به‌روزتر و مطابق با آخرین تکنولوژی‌ها پیش برویم و وزارت نفت با توجه به دامنه گسترده مسؤولیت‌ها و حوزه‌های کاری، باید در این زمینه پیشتاز باشد.
۲- حفظ چرخه تولید و توزیع کالاها؛ در زمان جنگ ۱۲ روزه نکته‌ای که به خوبی مشهود بود، حفظ چرخه تولید و توزیع کالا حتی برای کالا‌های استراتژیک همچون نان بود. ممکن است در توزیع نان صف‌هایی طویل هم تشکیل می‌شد، اما قحطی و عدم دسترسی نان وجود نداشت و لازم است که این اقدامات در ابعاد دیگر تعمیم یابد.
۳- ذخیره‌سازی دارو و تجهیزات استراتژیک؛ اکثر داروخانه‌ها در شهر‌های بزرگ در زمان جنگ ۱۲ روزه باز بود و دلیل آن هم وجود ذخایر کافی در زمینه توزیع دارو بود؛ همین دلیل یکی از توفیقات پدافند غیرعامل در شرایط حساس تلقی می‌شود.
انتهای پیام/ 281
