به گزارش گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، در سالروز اجرای عملیات «مسلم بن عقیل» با بهره گیری از منابع اسنادی همچون فصلنامه نگین ایران (شماره ۳۸) و روزشمار دفاع مقدس (جلد ۲۱) به بررسی برخی ابعاد این عملیات می پردازیم.
«منطقه عملیاتی مسلم بن عقیل که شهر سومار عقبه آن محسوب می‌شد، با یک جاده آسفالت از ایلام به سومار و پاسگاه میان تنگ و پس از ارتفاعات مرزی به شهر مندلی عراق ختم می‌شد. در شمال این منطقه نفت شهر و در جنوب آن ارتفاعات میمک قرار داشت.
عراق در ابتدای هجوم سراسری خود به ایران در شهریور ۱۳۵۹، با بهره گیری از جاده مندلی- سومار، ارتفاعات سرکوب مرزی را تصرف کرده و بر دشت سومار مسلط شده بود.
اما پس از اجرای عملیات گسترده بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر، عراق در تیرماه ۱۳۶۱، در یک اقدام تبلیغاتی، از بخشی از این مناطق که برخی از آنها فاقد ارزش نظامی بودند، عقب نشینی کرد و در برخی مناطق نیز نیروهایش را تنها از دشت‌ها و زمین‌های هموار خارج کرد و ارتفاعات مسلط و سرکوب را همچنان در اختیار خود نگه داشت.
ارتفاعات مرزی منطقه سومار، یکی از این ارتفاعات بود که نیرو‌های عراق با استقرار در ارتفاعات مرزی، کاملا بر سومار، قصر شیرین و نفت شهر تسلط داشتند ودر نتیجه، ارتباط شمال به جنوب نیرو‌های خودی از این منطقه با مشکلاتی توام بود.
اهداف عملیات
بنابراین این عملیات با هدف گشودن جبهه جدید در منطقه میانی، از بین بردن تمرکز نیرو‌های دشمن در جنوب، از بین بردن تسلط دید و تیر دشمن بر منطقه سومار و تسلط دید و تیر نیرو‌های خودی بر شهر مندلی و تهدید شهر عراق، در ساعات اولیه بامداد ۹/۷/۱۳۶۱ آغازشد» - فصلنامه نگین ایران
«رزمندگان اسلام پس از عبور از معبرهائی که در میدان مین احداث شده بود، خود را به خطوط دفاعی دشمن رساندند و با شکستن خطوط دفاعی نیرو‌های عراق، به عمق منطقه نفوذ کردند.
در روز اول عملیات مسلم بن عقیل، نیرو‌های خودی موفق شدند مواضع تصرف شده را تثبیت کنند. از جمله مشکلاتی که می‌توانست موفقیت کسب شده را تهدید کند، بمباران هوائی دشمن بود که با توجه به ابری شدن هوا در روز اول عملیات و تثبیت مواضع متصرف شده به دست نیرو‌های خودی، این نگرانی رفع شد.
به رغم هوشیاری دشمن در خصوص منطقه عملیات، نیرو‌های خودی توانستند اهداف اصلی عملیات را تامین کنند.
نزدیکی منطقه عملیاتی مسلم بن عقیل به پایتخت عراق، صدام و مسئولان عراق را به وحشت انداخت. با توجه به نتایج عملیات، صدام در شب سوم عملیات در یکی از قرارگاه‌های منطقه حاضر شد و خطاب به مسئولان نظامی در منطقه گفت: آبرو و حیثیت عراق به خطر افتاده است، شما به هر صورتی که هست باید این ارتفاعات و مواضع خود را پس بگیرید.
به دنبال عملیات مسلم بن عقیل، عراق دست به تحرکات دیپلماتیک در سطح بین المللی زد. ملاقات وزیر خارجه عراق با روسای هیئت‌های نمایندگی کشور‌های عضو دائم شورای امنیت و درخواست عراق از این شورا برای تشکیل جلسه به منظور بررسی اوضاع وخیم منطقه، از جمله این اقدامات بود.» - روزشمار دفاع مقدس
تصویب قطعنامه ۵۲۲ سازمان ملل متحد
«سه روز پس از این درخواست، شورای امنیت سازمان ملل متحدتشکیل جلسه داد. در این جلسه «محمد بوستا»، وزیر امور خارجه مغرب، به نمایندگی از کشور‌های عربی سخن رانی کرد. وی با جانب داری از عراق و صلح طلب خواندن این کشور، خواستار ادامه فعالیت هیئت‌های صلح و همکاری ایران با آنها شد.
سعدون حمادی وزیر خارجه عراق، از شورای امنیت خواست که تصمیمات موثرتری درباره ایران اتخاذ کند. شورا پس از استماع صحبت‌های سخنرانان، وارد رای گیری شد و قطع نامه ۵۲۲ را که متن آن را نماینده اردن به عنوان رئیس ادواری شورای امنیت تهیه کرده بود؛ تصویب کرد.
قطعنامه ۵۲۲ در ۷ بند و بدون توجه به شناسائی کشور متجاوز و جبران خسارت‌های وارد شده به کشور مورد تجاوز تنظیم شده بود. شورای امنیت در این قطعنامه ضمن استقبال از موضع عراق در پذیرش قطعنامه قبلی (قطع نامه ۵۱۴ در تیر ۱۳۶۱)، خواستار از سرگیری فعالیت میانجی گران بین المللی شده بود.
بلافاصله وزارت خارجه ایران با انتشار بیانیه‌ای به تصویب این قطعنامه اعتراض کرد. در این بیانیه با اشاره به حمایت علنی و همراهی همه جانبه کشور اردن با عراق در طول جنگ، رئیس شورای امتیت (نماینده اردن که مسئول تنظیم قطعنامه بود) فاقد صلاحیت لازم برای بررسی این موضوع اعلام شده بود و در ادامه آن درخواست ایران برای شناسائی و محکومیت متجاوز و جبران خسارت‌های وارد شده به ایران مورد تاکید قرار گرفته بود.» ۳
بدین ترتیب همان گونه که ملاحظه می‌شود همچون شرایط بعد از فتح خرمشهر که ایران دست برتر را در جنگ داشت و قطعنامه ۵۱۴ سازمان ملل متحد در جهت خاتمه دادن به جنگ و پذیرش صلح توسط طرفین، بدون شناسائی متجاوز، تصویب شده بود، بعد از عملیات مسلم بن عقیل نیز که ایران در شرایط برتر نظامی نسبت به رژیم بعثی قرارداشت، بار دیگر قطعنامه‌ای ناعادلانه و در جهت کمک به صدام به منظور گریز از شکست و بدون لحاظ کردن شناسائی متجاوز و پرداخت غرامت تصویب شد.
در واقع در طول جنگ هشت ساله جامعه بین الملل فقط در مواقعی که عراق در موضع ضعف قرار می‌گرفت به تکاپو برای پایان دادن به جنگ بدون در نظرگرفتن اصول و معیار‌های عادلانه می‌افتاد.
انتهای پیام/ 119
