به گزارش
دفاع‌پرس از کردستان، شهرستان بیجار به عنوان یکی از کهن‌ترین نواحی فلات زاگرس، همواره از مراکز مهم استقرار انسانی در دوران پیش‌تاریخ و تاریخی بوده است.
وجود تپه‌های باستانی متعدد در این منطقه، از جمله تپه قشلاق، نشان از تمدنی پویا و ارتباط فرهنگی گسترده با دیگر حوزه‌های تمدنی ایران دارد.
تپه قشلاق در شمال استان کردستان و در محدوده سد تالوار قرار گرفته و در پی مطالعات نجات‌بخشی در زمان ساخت سد، توسط کارشناسان میراث فرهنگی شناسایی شد.
از سال ۱۳۸۹ تاکنون چندین مرحله کاوش علمی در این محوطه انجام شده که نتایج آن، افق‌های تازه‌ای از زندگی انسان در هزاره‌های پیش از میلاد را آشکار کرده است.
«مهناز شریفیان» سرپرست کاوش در تپه قشلاق اظهار داشت: در این فصل از کاوش بقایای ارزشمندی از معماری خشتی، خمره‌های سفالی، پیکره‌های حیوانی، توکن‌های شمارشی و مهر‌های کوچک به‌دست آمده که نشان از شکل‌گیری ساختار‌های اجتماعی و اقتصادی پیشرفته در این منطقه دارد.
وی افزود: آزمایش‌های پتروگرافی و آنالیز‌های فنی ایکس‌ری نشان می‌دهد بخشی از سفال‌های مکشوفه منشأ بومی ندارند و از حوزه‌های فرهنگی بین‌النهرین، دریاچه وان و دشت خوزستان وارد منطقه شده‌اند، که این امر وجود ارتباط تجاری و فرهنگی گسترده مردمان قشلاق با تمدن‌های هم‌دوره را تأیید می‌کند.
شریفیان با اشاره به استفاده از گچ (ژیپس) در ساخت و تزئین سازه‌ها گفت: وجود معادن گچ در اطراف تپه و بهره‌گیری از آن در ساخت بنا‌ها نشان می‌دهد که ساکنان هزاره پنجم پیش از میلاد از آگاهی بالایی نسبت به محیط طبیعی خود برخوردار بوده‌اند و از منابع محلی به‌خوبی استفاده کرده‌اند.
این باستان‌شناس ادامه داد: ابزار‌های شمارشی و مهر‌های مالکیت کشف‌شده از تپه قشلاق، بیانگر شکل‌گیری نوعی نظام اقتصادی و اجتماعی منسجم است که در آن مفاهیمی مانند مالکیت، مبادله و ثبت دارایی‌ها مطرح بوده است.
وی همچنین به تعامل فرهنگی میان تمدن‌های گوناگون اشاره کرد و افزود: در لایه‌های فرهنگی این تپه نشانه‌هایی از ارتباط با فرهنگ‌های زاگرس مرکزی، دالما و حوزه قفقاز مشاهده می‌شود و نتایج کاوش‌ها نشان می‌دهد که در اواخر هزاره اول پیش از میلاد، به‌دلیل عوامل زیست‌محیطی، زلزله‌های خفیف و جابه‌جایی اقوام، روند استقرار در این منطقه کاهش یافته است.
شریفیان تصریح کرد: شواهد نشان می‌دهد مردمان این منطقه در گذشته ترکیبی از کشاورزی، دامداری، ماهیگیری و شکار را برای تأمین معیشت خود به کار می‌بردند و رودخانه تالوار به عنوان منبع حیاتی آب، نقش مهمی در استقرار و تداوم زندگی آنان داشته است.
وی در ادامه با اشاره به تهدید زیر آب رفتن بخشی از تپه قشلاق در اثر آبگیری سد تالوار تأکید کرد: اجرای کاوش‌های نجات‌بخشی و حفاظت اضطراری از این اثر تاریخی ضرورتی جدی است و باید با حمایت دستگاه‌های مسئول ادامه یابد.
این پژوهشگر باستان‌شناسی خاطرنشان کرد: معرفی و اطلاع‌رسانی درباره آثار تاریخی نه‌تنها موجب آگاهی عمومی می‌شود، بلکه زمینه‌ساز مشارکت مردمی در حفاظت از میراث فرهنگی است و می‌تواند از تخریب‌های ناخواسته جلوگیری کند.
وی در پایان با تأکید بر لزوم حمایت مالی و فنی برای تداوم کاوش‌ها افزود: تپه قشلاق با قدمتی بیش از هفت هزار سال، یکی از گنجینه‌های ارزشمند هویت تاریخی کردستان است و حفاظت از آن نه‌تنها برای پژوهش‌های علمی، بلکه برای پاسداشت حافظه تاریخی مردم منطقه ضروری است.
انتهای پیام/
