گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس- محمد زرچینی؛ جنگ ۱۲ روزه که با شکست آمریکا و رژیم صهیونی همراه بود، بیش از هر عامل دیگری نشان داد که دشمن صهیونیستی، در تحقق اهداف توسعه‌طلبانه خود، از هیچ اقدام خصمانه و جنایتی فروگذار نخواهد کرد؛ این رویداد، به مثابه زنگ خطری جدی، ضرورت صیانت همه‌جانبه از زیرساخت‌های کشور و دارایی‌های راهبردی ملی را در کانون توجه سیاست‌گذاران امنیتی و دفاعی کشور قرار داد.
در این میان، زیرساخت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران، که نماد عزم ملی برای دستیابی به فناوری‌های برتر و حق مسلّم توسعه علمی است، به عنوان اهدافی باارزش و حیاتی برای دشمنان شناخته می‌شوند؛ لذا پدافند غیرعامل در چنین شرایطی، نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر برای تضمین بقا، تداوم فعالیت و ارتقای قدرت بازدارندگی در برابر تمامی اشکال تهدید است.
در جهانی که گفتمان تهدید، پیوسته در حال گسترش است، مفاهیم امنیت و دفاع نیز از قالب‌های سنتی خود فراتر رفته‌اند. در این سپهر نوین، امنیت پایدار نه در انفجار خشمگینانه تسلیحات، بلکه در سکوت استراتژیک و هوشمندی نهفته است؛ در این میان، پدافند غیرعامل به مثابه ستون فقرات نامرئی، اما استوار، پیکره امنیت ملی را در برابر تهدیدات متعارف و نامتعارف، استحکام می‌بخشد؛ لذا به واکاوی نقش بی‌بدیل این رکن دفاعی در صیانت از حساس‌ترین و راهبردی‌ترین دارایی جمهوری اسلامی ایران، یعنی زیرساخت‌های هسته‌ای، می‌پردازیم.
چرا زیرساخت‌های هسته‌ای به پدافند غیرعامل نیاز دارند؟
پدافند غیرعامل را می‌توان مجموعه‌ای از اقدامات غیرمسلحانه، علمی، فنی و مدیریتی دانست که هدف اصلی آن، کاستن از آسیب‌پذیری، تضمین تداوم فعالیت‌های اساسی، و ارتقای توان بازدارندگی در برابر تهدیدات است؛ هنگامی که صحبت از تأسیسات هسته‌ای به میان می‌آید، این ضرورت به اوج خود می‌رسد؛ زیرا هرگونه اختلال یا آسیب در این تأسیسات، علاوه بر پیامد‌های ایمنی و زیست‌محیطی، می‌تواند به یک بحران امنیت ملی و حتی بین‌المللی تبدیل شود؛ همچنین این مراکز ارزشمند که تاکنون میلیاردها دلار برای آن هزینه شده است، اهداف مهم و ارزشمندی برای حملات سایبری، خرابکاری، جاسوسی و حتی تهدیدات نظامی دشمنان محسوب می‌شوند؛ لذا حفاظت از این تأسیسات ضروری به نظر می‌رسد.
تداوم فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای و کسب مشروعیت بین‌المللی، در گرو نمایش حداکثر استاندارد‌های ایمنی و امنیتی است که پدافند غیرعامل سنگ بنای آن است؛ لذا لایه‌های پنهان مقاومت؛ نفوذ پدافند غیرعامل در کالبد تأسیسات هسته‌ای لازم و حیاتی است.
امنیت در پدافند غیرعامل، امری ضمیمه شده نیست، بلکه در ذات طراحی و ساخت جریان دارد. این نگرش، در قالب معماری چندلایه در تأسیسات هسته‌ای ایران متجلی شده است. انتخاب محل احداث تأسیسات با درنظرگیری فاکتور‌های جغرافیایی، زمین‌شناسی، ژئوپلیتیک و دوری از کانون‌های تهدید آشکار نیز یکی از لازمه‌های حفظ دارایی‌های هسته‌ای است؛ به‌کارگیری مصالح ویژه ضد انفجار، ساخت دیوار‌های ضخیم و چندلایه، احداث تأسیسات در اعماق زمین و استفاده از سازه‌های مستحکم در برابر فشار و ضربه می‌تواند زیرساخت‌های هسته‌ای را بیمه کند.
تاکتیک‌های حفاظت از دارایی‌های راهبردی ایران
دشمن هنگامی که از مواجهه مستقیم ناتوان است، به سراغ راهکار‌های نامتعارف می‌رود. پدافند غیرعامل با پیش‌بینی این تحول، پاسخی درخور برای این تهدیدات است که از جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سپر‌های سایبری چندبُعدی
راه‌اندازی سامانه‌های دفاع سایبری عمیق، مبتنی بر فایروال‌های نسل جدید، ردیابی نفوذ، شبکه‌های ایزوله و بهره‌گیری از هوش مصنوعی برای تشخیص الگو‌های حمله.
ایمن‌سازی سرمایه انسانی
آموزش تخصصی و مستمر پرسنل در برابر تهدیدات «مهندسی اجتماعی» و هرگونه تلاش برای نفوذ انسانی، که اغلب ضعیف‌ترین حلقه زنجیره امنیت محسوب می‌شود نیز یکی از اقداماتی است که باید انجام شود.
رزمایش و شبیه‌سازی
برگزاری دوره‌ای و منظم رزمایش‌های میدانی و سایبری با سناریو‌های واقعی، برای سنجش سطح آمادگی، کشف نقاط ضعف و بهبود واکنش‌ها در شرایط بحران.
هوش مصنوعی و راهبرد‌های پیش رو
استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای تحلیل حجم عظیم داده‌های ترافیک شبکه، شناسایی ناهنجاری‌های امنیتی و پیش‌بینی الگو‌های حمله پیش از وقوع.
شبیه‌سازی دیجیتال
ایجاد نمونه مجازی و دقیق از تأسیسات هسته‌ای برای مدل‌سازی و سنجش اثرات انواع تهدیدات و بهینه‌سازی مستمر طراحی فیزیکی.
تجربه جنگ ۱۲ روزه و مواجهه مستقیم با دشمنی که وجودش بر پایه تعدی و تجاوز است، درس بزرگی برای ملت ایران داشت مبنی بر اینکه امنیت دارایی‌های راهبردی، همانند برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای، موضوع کم‌اهمیتی نیست که بتوان ساده از کنار آن گذشت؛ لذا اینجاست که فلسفه وجودی پدافند غیرعامل در تمامی ابعادش از فیزیکی تا سایبری معنا می‌یابد.
پدافند غیرعامل، پاسخی عالمانه و عاقلانه به این واقعیت است که دشمن همواره در کمین نشسته و تنها با ایجاد لایه‌های متعدد و غیرقابل نفوذ از حفاظت است که می‌توان هزینه هرگونه خطرپذیری یا دیوانگی را برای او تا حد زیادی افزایش داد.
پدافند غیرعامل در حوزه زیرساخت‌های هسته‌ای ایران، تنها یک مجموعه تمهیدات فنی نیست؛ بلکه تجلی اراده یک ملت برای حفاظت از دستاوردهایش در سخت‌ترین شرایط است.
انتهای پیام/ 281
