گروه حماسه و جهاد دفاعپرس ـ سردار عباسعلی فرزندی؛ دفاع مقدس تنها در خطوط جبهه و میدان نبردهای کلاسیک رقم نخورد؛ یک جبهه دیگر - کمتر دیدهشده، اما به همان اندازه حیاتی - در عرصه ذهنها و روایتها جریان داشت. مکتب دفاعی - امنیتی جمهوری اسلامی بهخوبی دریافت که کنترل «روایت جنگ» به معنای کنترل بخشی از نتیجه آن است. رسانهها، از بلندگوهای جبهه تا دوربینهای مستند و کانالهای خبری داخلی و خارجی، ابزاری بودند که هم برای حفظ روحیه ملت و هم برای مقابله با جنگ روانی دشمن به کار رفتند.
رژیم بعث با بهرهگیری از حمایت رسانهای کشورهای غربی و عربی، تلاش کرد ایران را آغازگر جنگ یا دارای سیاستهای توسعهطلبانه معرفی کند. این روایت تحریفشده، قرار بود مشروعیت دفاع ایران را در افکار عمومی جهان سلب کند.
در پاسخ، جمهوری اسلامی شبکهای از ابزارهای رسانهای ایجاد کرد. گزارشهای میدانی از جبههها، انتشار آمار و اسناد حملات دشمن، و نمایش مظلومیت مردم شهرهای بمبارانشده مانند دزفول و سردشت. رسانههای داخلی نیز با مأموریتی دوگانه - اطلاعرسانی و روحیهبخشی - عمل کردند.
پخش پیامهای امام خمینی (ره)، سرودهای حماسی، برنامههای ویژه درباره رشادتهای رزمندگان، و روایت خانوادههای شهدا، موجب تثبیت گفتمان مقاومت در جامعه شد. فیلمسازان و عکاسان جنگ، نه صرفاً گزارشگران، بلکه سازندگان حافظه جمعی بودند؛ حافظهای که هنوز بخش مهمی از سرمایه فرهنگی و هویتی ایران است.
در عرصه بینالمللی، حضور فعال خبرنگاران خارجی در برخی عملیاتها و نمایش شجاعت و روحیه داوطلبانه نیروهای ایرانی، تصویری متفاوت از تبلیغات رسمی دشمن ارائه داد. همین تفاوت روایتی، بهمرور عرصه رسانهای را از انحصار کامل دشمن خارج کرد.
جنگ روایتها در دفاع مقدس نشان داد که ذهن و ادراک، گاهی میدان نبرد تعیینکنندهتری از خاکریز و توپخانه دارد. تجربه هشت ساله ثابت کرد که داشتن روایت منسجم، صادقانه و مبتنی بر ارزشها، نهتنها روحیه داخلی را حفظ میکند، بلکه مشروعیت جهانی را نیز تقویت میسازد.
در شرایط امروز که نبردهای رسانهای و فضای مجازی بخشی جداییناپذیر از جنگهای ترکیبیاند، درسهای رسانهای دفاع مقدس-از صداقت خبری تا تولید محتوای الهامبخش-میتوانند همچنان کارآمدترین ابزارهای دفاع ادراکی ایران باشند.
انتهای پیام/ 112
